Ο
τραγικός υποκριτής (ηθοποιός) Μάρκος Ουαρείνιος Αρέσκων έζησε και πέθανε —πολύ
νέος— στη ρωμαιοκρατούμενη Θεσσαλονίκη (170-200 μ.Χ.).
Νόθος (;) γιος της
επίσης ηθοποιού (αν και οι γυναίκες επί Ρωμαιοκρατίας άρχισαν μεν να παίζουν
στο θέατρο αλλά σε δεύτερους ρόλους ή στα λαϊκά θέατρα των μίμων που είχαν
αρχίσει να διαμορφώνονται), ο Μάρκος Αρέσκων εξελίχθηκε —ως φαίνεται— από πολύ
νέος σε μέγιστο τραγικό υποκριτή. Και όπως δηλώνει και το όνομά του (Αρέσκων),
κατάφερε να γοητεύσει, να αρέσει και να «φύγει» αγαπητός σε όλους.
Στον επιτύμβιο βωμό που
έστησαν ως μνημείο στον τάφο του η μητέρα του Ουαρεινία Αρέσκουσα και ο Λεύκιος
Σηνάτιος Οικείος (ίσως ο σύζυγός της) εικονίζεται ως ήρωας ή βασιλιάς, φορώντας
χιτώνα τραγικού υποκριτή.
Ο επιτύμβιος βωμός (από
τους λιγοστούς της αρχαιότητας που είναι αφιερωματικοί σε ηθοποιούς), που
βρέθηκε σχεδόν εντοιχισμένος σε πολυκατοικία των νεότερων χρόνων, η οποία
εφάπτεται κατά προσέγγιση στα ανατολικά τείχη της πόλης (βόρεια της σημερινής
συνοικίας της Ευαγγελίστριας), φυλάσσεται και εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό
Μουσείο της Θεσσαλονίκης.
Ο βωμός είναι πολύ καλά
διατηρημένος και σε ορισμένα ανάγλυφα σημεία του είναι εμφανή τα υπολείμματα
των χρωμάτων με τα οποία ήταν διακοσμημένος. Στα αριστερά της ανάγλυφης
προτομής φαίνεται αναρτημένο ένα γυναικείο τραγικό προσωπείο, που υποδηλώνει
ότι ο Αρέσκων ήταν ηθοποιός που υποδυόταν όχι μόνο ρόλους στρατιωτικών ηγετών ή
ηρώων, όπως δείχνουν το κοστούμι του και η θέση των χεριών του (το δεξιό σε
ιδιαίτερο χαιρετισμό και το αριστερό να κρατά μάλλον ξίφος) αλλά και γυναίκες
(όπως συνηθιζόταν στην αρχαιότητα και επιβεβαιώνεται με την ύπαρξη και του
προσωπείου στο επιτύμβιο).
Το όνομά του Αρέσκων (=
αυτός που αρέσει πολύ, που είναι δημοφιλής), ιδιαίτερα ταιριαστό για ηθοποιό,
ταυτίζεται με εκείνο της μητέρας του (Αρέσκουσα).
Πρόκειται δηλαδή για μια
οικογένεια ηθοποιών, μόνο που η μητέρα θα ήταν ηθοποιός του λαϊκού θεάτρου των
μίμων, ενώ ο Μάρκος κατόρθωσε να προαχθεί στο «μεγάλο» θέατρο των δραματικών
αγώνων και να γίνει τραγικός υποκριτής — και μάλιστα σε νεαρή ηλικία. Τα
θεατρικά επαγγέλματα ήταν παραδοσιακά στην αρχαιότητα και συχνά περνούσαν από
τους γονείς στα παιδιά.
Ο Μάρκος Ουαρείνιος
Αρέσκων, λοιπόν, έζησε και ερμήνευσε τραγικούς και άλλους ρόλους στη
Θεσσαλονίκη (170-200 μ.Χ.) και όταν πέθανε πολύ νέος, οι γονείς του (η μητέρα
του Αρέσκουσα αλλά και ο φέρων άλλο όνομα — πιθανότατα σύζυγός της και πατριός
του, όπως προκύπτει από την αφιερωματική επιγραφή) έστησαν στον τάφο του τον
βωμό με την αναπαράσταση της εικόνας του «χάριν μνήμης» (κάτι αντίστοιχο που
συμβαίνει στα σύγχρονα ταφικά έθιμα με την τοποθέτηση φωτογραφιών και
σπανιότερα πλέον προτομών).
Η επιγραφή του
επιτύμβιου μνημείου του Αρέσκοντος έχει ως εξής:
«Λ(εύκιος) Σηνάτιος Oίκιος
και Ουαρε[ι]νία Αρέσκουσα Μάρκω Ουαρ[ι]νίω Αρέσκοντι τω τέκνω μνήμης χάριν»
δηλαδή,
(Ο Λεύκιος Σηνάτιος και η Ουαρεινία Αρέσκουσα
αφιερώνουν στη μνήμη του παιδιού τους Μάρκου Ουαρείνιου Αρέσκοντος).
Άλλοι
θησαυροί
Οι ηθοποιοί στα αρχαία
χρόνια ήταν μόνο άνδρες (ερμήνευαν και τους γυναικείους ρόλους φορώντας
μάσκες).
Στο αρχαίο ελληνικό θέατρο οι ηθοποιοί
ονομάζονταν υποκριτές (από το ρήμα υποκρίνομαι που σημαίνει αποκρίνομαι =
απαντώ, γιατί απαντούσαν κατά τον επί σκηνής διάλογο). Ο πρώτος που φέρεται πως
απάντησε κατά τη λατρευτική σκηνή ήταν ο Θέσπις στα Μεγάλα ή Κατ’ Άστυ Διονύσια
τον 6ο π.Χ. αι.
Η λέξη «ηθοποιός» σημαίνει αυτός που φτιάχνει
—υποδύεται— κάποιον χαρακτήρα.
Τον όρο εισήγαγε στο
ελληνικό λεξιλόγιο ο ηθοποιός Κυριάκος ή Αριστίας το 1840, θέλοντας να τονίσει
πως στην ουσία ο υποκριτής μεταβάλλεται (έθος = συνήθεια και ποιώ = δημιουργώ).
Από
το archaiologia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου