Προ ενός μηνός, από της 10 Απριλίου, πάσχω εκ του λαιμού,
το δε προχθές Σάββατον, οκτώ Μαΐου, προσεβλήθην υπό πυρετού. Δεν είναι όμως
τίποτε, και μη ανησυχήσητε. Άμα φθάσω εις την πατρίδα, θέλω αναλάβει, θεία
χάριτι,
Χρήματα μοι χρειάζονται
τουλάχιστον τεσσαράκοντα δραχμαί.
Σας ασπάζομαι την δεξιάν
και την της μητρός μου
Ο υιός σας
Αλέξ. Παπαδαμαντίου».
Αυτά γράφει ο 25χρονος
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911) από την Αθήνα στον πατέρα του στη Σκιάθο
στις 10 Μαΐου του 1876. Σύντομα όμως φαίνεται πως αλλάζει γνώμη και αποφασίζει
να περάσει το καλοκαίρι του στην πρωτεύουσα, να βρει κάποια δουλειά «να
οικονομηθεί», ιδιαίτερα μαθήματα, «προγυμνάσεις», και να προετοιμαστεί για τις
εξετάσεις του για το δίπλωμα του ελληνοδιδασκάλου. Ακολούθησαν αρκετά χρόνια οικονομικής
στενότητας και απογοητεύσεων, ενώ παράλληλα μάθαινε αγγλικά και γαλλικά, ώσπου
προσλήφθηκε ως μεταφραστής το 1882 στην Εφημερίδα του Δημητρίου Κορομηλά και
αργότερα, το 1899 στην εφημερίδα Το Άστυ του Δημητρίου Κακλαμάνου και από το
1892 στην Ακρόπολιν του Βλάση Γαβριηλίδη.
Τη συγκινητική του
αλληλογραφία με τους γονείς του -συγκινητική για το είδος της σχέσης που
αποκαλύπτει, για την οικονομική κατάσταση της οικογένειας του νεαρού που έμελλε
να γίνει ένας από τους σπουδαιότερους πεζογράφους της νεοελληνικής λογοτεχνίας,
για την καθημερινότητά του και για την προσωπική του εξέλιξη- μπορεί να
διαβάσει κάθε ενδιαφερόμενος στον νέο ιστότοπο της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών
Σπουδών, http://papadiamantis.net/
ο οποίος προσφέρει στους
αναγνώστες και στους μελετητές του Παπαδιαμάντη όλα τα απαραίτητα εργαλεία για
την προσέγγιση του έργου του.
Στον ιστότοπο είναι
προσβάσιμα τα Άπαντα του σκιαθίτη πεζογράφου στην πεντάτομη κριτική έκδοση του
Δόμου από τον Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλο, τα τρία μυθιστορήματα και όλα του τα
διηγήματα, ποιήματα και άρθρα, μεταφράσεις του, αλλά και ψηφιοποιημένες παλιές εκδόσεις:
η Φόνισσα (Φέξης, 1912), τα αδημοσίευτα εν ζωή διηγήματα της συλλογής Τα μετά
θάνατον (Φέξης, 1914), όπου στο προλογικό σημείωμα επισημαίνεται ήδη, μόλις
τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Παπαδιαμάντη, η «έμπνευσις και η γοητεία» της
γραφής του «μεγάλου συγγραφέα», κ.ά.
Τα πρωτότυπα κείμενα
συνοδεύουν ψηφιοποιημένες μελέτες, διατριβές και αφιερώματα περιοδικών, άρθρα,
τα πρακτικά της Εταιρείας, αλλά και φωτογραφίες του Παπαδιαμάντη, εικαστικά
πορτρέτα του, αναπαραγωγές χειρογράφων του, εξώφυλλα πρώτων εκδόσεων,
εικονογραφήσεις διηγημάτων του, αλλά και οπτικοακουστικό υλικό και ντοκιμαντέρ
για τον Παπαδιαμάντη και τον κόσμο του. Μια πλήρης βασική βιβλιοθήκη
παλαιότερων και νεότερων μελετών για τον Παπαδιαμάντη στη διάθεση κάθε Έλληνα
με ένα κλικ.
"Το σύνολο του έργου του Σκιαθίτη...";
ΑπάντησηΔιαγραφήΈνα βασικό που λείπει είναι η μετάφραση του έργου Réfutation faite par un grec l’an mil huit cent trent huit de l’ouvrage intitulé “De l’état actuel de la Grèce et des moyens d’arriver à sa restauration”, publié par Mr. F. Thiersch l’an 1833 του Νικολάου Σπηλιάδη. Γράφτηκε στα γαλλικά, εντοπίστηκε και μεταφράστηκε από τον Παπαδιαμάντη. Το πρωτότυπο παρέμεινε ανέκδοτο (!), η μετάφραση αγνοώ που βρίσκεται και αν εκδόθηκε ποτέ. Κύριος οίδε αν και πότε θα μάθουμε τί απάντησε στον "φιλέλληνα" Ειρηναίο Θείρσιο ο πολυπράγμων Σπηλιάδης, ίσως ο σημαντικότερος ιστορικός της Επανάστασης.
Καλησπέρα Στέργιε!
ΔιαγραφήΟμολογώ πως αγνοούσα την ύπαρξη αυτής της μετάφρασης. Αλλά, αν το βιβλίο του Σπηλιάδη κυκλοφόρησε στα Γαλλικά, όμως στην Ελλάδα "θάφτηκε" η μετάφραση του από τον Παπαδιαμάντη, δεν εννοώ τι σχέση μπορεί να έχει ο Θείρσιος με αυτό το γεγονός της απόκρυψης από το πολιτικό-εκδοτικό κατεστημένο.
Πάντως είναι μια ενδιαφέρουσα πληροφορία
Ξέχασα ότι ο Θείρσιος είναι προσιτός και στα Ελληνικά, μετάφραση του Σπήλιου και επιμέλεια-σχόλια του Τάσου Βουρνά. Τίτλος: Η Ελλάδα του Καποδίστρια - Η παρούσα κατάσταση της Ελλάδος (1828-1833) και τα μέσα για να επιτευχθεί η ανοικοδόμησή της. Εκδόσεις Τολίδη. Όποιος το διαβάσει, θα δει και την θλιβερή συλλογιστική του Βουρνά, αλλά θα διαπιστώσει και άλλα ενδιαφέροντα που πιστοποιούν τις πραγματικές παρατάξεις που συγκρούστηκαν πριν, κατά την διάρκεια και μετά την Επανάσταση. Ένα τέτοιο στοιχείο είναι η σε ανύποπτο χρόνο εκθείαση του Μακρυγιάννη από τον Τίρς ή Θείρσιο, όπως μας αυτοσερβιρίστηκε.
ΔιαγραφήΔεν θυμάμαι από που είχα βρει την πληροφορία περί της μετάφρασης. Πρέπει να ψάξω στα αρχεία μου. Ο Σπηλιάδης έγραψε στα γαλλικά κατ' ευθείαν, δεν εκδόθηκε ποτέ το έργο, άρα ο Παπαδιαμάντης πρέπει να εντόπισε ή το πρωτότυπο χειρόγραφο, ή κάποιο αντίγραφο. Ο Παπαδιαμάντης μετέφρασε κι άλλα έργα σχετικά με την Επανάσταση, με πιο γνωστό την ιστορία του Τζώρτζ Φίνλεϋ. Ο Σπηλιάδης είχε τρομάξει να εκδώσει την ιστορία του, που μάλλον από σεμνότητα την ονόμασε "Απομνημονεύματα". Ήταν παροπλισμένος στο Ναύπλιο ως Καποδιστριακός (πρωθυπουργός του υπήρξε μετά τον Τρικούπη) και ο Όθωνας παρόλο που του είχε πει ότι έμαθε για την ακεραιότητα του χαρακτήρα του, δεν τον χρησιμοποίησε ποτέ στην διοίκηση. Άρα οι εκδόσεις του εξαρτιόντουσαν αποκλειστικά από τους συνδρομητές. Οι τελευταίοι τόμοι της ιστορίας του παρέμειναν ανέκδοτοι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Θείρσιος έγραψε ένα έργο (ο τίτλος του περιλαμβάνεται μέσα στον τίτλο του Σπηλιάδη) που για μένα είναι καταφανές ότι δεν προήλθε από τον ίδιο. Επρόκειτο για λιβελλογράφημα εναντίον του Καποδίστρια και αποδείκνυε την "φιλελληνική" δράση των φιλολόγων που ξεκινούσε από τον Γκίλφορντ και φτάνει ως τις μέρες μας (βλέπε Ρόντερικ Μπίτον, βασικός συντελεστής του ΣΚΑΪ - 1821). Από όσο θυμάμαι το πρωτότυπο χειρόγραφο του Σπηλιάδη εμφανίστηκε σε οίκο δημοπρασιών λίγα χρόνια πριν. Ενώ λοιπόν η μετάφραση του Παπαδιαμάντη στον Φίνλεϋ (άλλο μπουμπούκι) είναι προσιτή, όσο και το πρωτότυπό της στα αγγλικά, ο Σπηλιάδης νιέντε, τόσο στο πρωτότυπο, όσο και στην μετάφραση.
Αυτή είναι η "σχέση" του Θείρσιου με το γεγονός αυτό, που ταυτίζεται με αυτό που μόνιμα συζητάμε, μόνιμα εντοπίζουμε.
Και η παρέμβασή μου δεν είχε έκπληξη, ήταν αναμενόμενο να λείπει από την συλλογή του Παπαδιαμάντη.