ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ: Ο ζωγράφος Lucian Freud (1922-2011)

Κεφάλι γυναίκας (1950)

Ο Λούσιαν Φρόιντ (1922-2011) γεννήθηκε στο Βερολίνο, ήταν γόνος γερμανοεβραϊκής οικογένειας και εγγονός του ερευνητή και πατέρα της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόιντ. Σε ηλικία 11 ετών το 1933 η οικογένεια για να ξεφύγει από την άνοδο του ναζισμού μετακόμισε στο Λονδίνο όπου μετά λίγα χρόνια πήρε τη Βρετανική υπηκοότητα.

Σπούδασε στη Κεντρική Σχολή Καλών Τεχνών του Λονδίνου, στη Σχολή Ζωγραφικής και Σχεδίου Σέντρικ Μόρις και στο Κολέγιο Γκόλντσμιθ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Έζησε στο Λονδίνο, ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Ελλάδα το 1946.

Πηγή: http://habilisii-habilis.blogspot.gr/2014/06/lucian-freud.html

«Το έργο μου είναι καθαρά αυτοβιογραφικό. Περιγράφει εμένα και το περιβάλλον μου. Θέλω η ζωγραφική μου να λειτουργεί όπως η σάρκα. Για μένα ο πίνακας είναι ο άνθρωπος που απεικονίζεται», δηλώνει ο Λούσιαν Φρόιντ, ένας από τους πιο μεγαλύτερους σύγχρονους ζωγράφους που παρουσιάζει με τετράμηνη εντυπωσιακή έκθεση το Κέντρο Πομπιντού.

Ο διάσημος καλλιτέχνης, εγγονός του πατέρα της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόιντ, είναι σήμερα σε ηλικία 88 ετών ο πιο ακριβός εν ζωή ζωγράφος. Ο πίνακάς του «Benefits supervisor sleeping», που παρουσιάζει μία γυμνή παχύσαρκη γυναίκα ξαπλωμένη στον καναπέ, πουλήθηκε 34 εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασία το 2008.

Η έκθεση του Μπομπούρ(2010) έχει τίτλο «Λούσιαν Φρόιντ, το ατελιέ». Παρουσιάζει έργα του ζωγράφου που απεικονίζουν τον εσωτερικό χώρο «huis clos», ο οποίος αντιπροσωπεύει τη δημιουργία του. Γιατί ο Λούσιαν Φρόιντ ζωγράφιζε αποκλειστικά και μόνο στο ατελιέ του ή απεικόνιζε ό,τι έβλεπε από το παράθυρό του, για θέματα όπως ο αστικός περίγυρος, ή ο κήπος του. Σε χώρο 900 τ.μ. η έκθεση φιλοξενεί πενήντα έργα ζωγραφικής σε μεγάλο μέγεθος, γυμνά, συνθέσεις εμπνευσμένες από έργα κλασικών ζωγράφων, αυτοπορτρέτα, πορτρέτα. Στο τέλος της διαδρομής παρουσιάζονται φωτογραφίες από το ατελιέ του Φρόιντ που έχουν γίνει από τον βοηθό και μοντέλο του Νταβίντ Ντόουσον και δύο φιλμ που δείχνουν την ατμόσφαιρα του ατελιέ και τον ζωγράφο μέσα σε αυτό το χώρο.

Κορίτσι με ένα γατάκι (1947)

Ο Λούσιαν Φρόιντ γεννήθηκε το 1922 στο Βερολίνο. Το 1934 με την άνοδο του ναζισμού, η οικογένειά του εγκαθίσταται στο Λονδίνο. Ο πατέρας του είναι ο μικρότερος γιος του Σίγκμουντ Φρόιντ, που έρχεται κι αυτός στο Λονδίνο το 1938. Ο Λούσιαν παίρνει βρετανική υπηκοότητα, πραγματοποιεί σπουδές εικαστικών τεχνών, ταξιδεύει συχνά στο Παρίσι, επισκέπτεται τον Πικάσο και τον Τζακομέτι, εικονογραφεί ποιήματα του Νικόλα Μουρ. Τα πρώτα έργα του φέρνουν την επίδραση του σουρεαλισμού. Παντρεύεται την Κίτι Γκάρμαν, κόρη του γλύπτη Ζακόμπ Επστέιν, αλλά χωρίζει, ξαναπαντρεύεται και από τις πολλαπλές του ερωτικές εμπειρίες αποκτά πολυάριθμα παιδιά. Από το 1960 το στιλ του αλλάζει, γίνεται ρεαλιστικό και εκφράζει ωμότητα και βιαιότητα. Προσεγγίζει το στιλ των φίλων του, Φράνσις Μπέικον και Φρανκ Αουρμπάχ, με τους οποίους δημιουργεί την «Σχολή του Λονδίνου». Το έργο του αναγνωρίζεται στη δεκαετία του 1970. Παρουσιάζεται σε πολυάριθμες αναδρομικές εκθέσεις στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Κορίτσι με σκούρο φόρεμα (1951)

Τα μοντέλα του είναι πρόσωπα του στενού του περιβάλλοντος, οι διαδοχικές συντρόφισσές του, τα παιδιά του, οι φίλοι του. Δημιουργεί τολμηρές συνθέσεις, με γυμνές γυναίκες και άνδρες που εκθέτουν προκλητικά όλα τα απόκρυφα της ανατομίας τους με φόντο έναν απελπιστικά θλιβερό χώρο. Ξεχαρβαλωμένοι καναπέδες και πολυθρόνες, ένας βρόμικος νεροχύτης, ένας λερωμένος από χρώματα τοίχος, μία γλάστρα, ένα σκυλί, ένα σιδερένιο κρεβάτι, ξαπλωμένα ή όρθια σε τολμηρές πόζες τα μοντέλα του, φωτίζονται αποκαλυπτικά από ηλεκτρικό φως. Πομπώδεις συνθέσεις δίνουν ωμή αναπαράσταση της ανθρώπινης ύπαρξης, αγγίζοντας την καρικατούρα. Δραματοποιούν στο έπακρο την υπαρξιακή εμπειρία, παρουσιάζοντας τον άνθρωπο τραγικά γυμνό αλλά τολμηρό, βίαιο και προκλητικό.

Κορίτσι με ένα λευκό σκυλί (1951-52)

Η έκθεση προσφέρει μία διαδρομή από έργα που δείχνουν και τη λαϊκή συνοικία όπου βρισκόταν το ατελιέ του Φρόιντ. Στο τμήμα «Αναλογισμός» παρουσιάζονται μία σειρά από αυτοπορτρέτα του καλλιτέχνη, που απεικονίζουν την ένταση και τον προβληματισμό του ανθρώπου μπροστά στη συνείδησή του. Το τμήμα «Αναπαραστάσεις» περιλαμβάνει πίνακες που αποδίδουν με τρόπο ειρωνικό, προσωπικό, γνωστά έργα μεγάλων κλασικών ζωγράφων. Το τελευταίο τμήμα της έκθεσης «Οπως η σάρκα», παρουσιάζει τις δημιουργίες του από το 1990. Πορτρέτα προσωπικοτήτων, τολμηρά γυμνά, πληθωρικές παχύσαρκες φιγούρες, έργα που ανταποκρίνονται στη θέληση του ζωγράφου «να λειτουργεί σαρκικά η ζωγραφική». *

John Minton (1952)

Λούσιαν Φρόιντ: Ο ακριβότερος εν ζωή ζωγράφος του κόσμου

Τιμή-ρεκόρ για έργο εν ζωή καλλιτέχνη έπιασε ο πίνακας «Benefits Supervisor Sleeping» του Λούσιαν Φρόιντ, που δημοπρατήθηκε έναντι 33,6 εκατ. ευρώ από τον οίκο Christie’s στη Νέα Υόρκη.

Ο Φράνσις Μπέικον (1952)

Ο πίνακας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε δημοπρασία. Χρονολογείται από το 1995 και απεικονίζει μια παχουλή δημόσια υπάλληλο από το Λονδίνο να κοιμάται γυμνή στο βελούδινο φθαρμένο καναπέ της. Πρόκειται για την 51χρονη πλέον κυρία Τίλεϊ, με το ψευδώνυμο «Μεγαλόσωμη Σου», η οποία πόζαρε στον Φρόιντ επί τέσσερα χρόνια μέχρι να λάβει το έργο την τελική του μορφή και πληρωνόταν καθημερινά με 39 δολάρια. Το έργο αναμενόταν να φτάσει τα 22,06 εκατ. ευρώ, όμως τελικά ξεπέρασε κατά πολύ την τιμή, ανεβάζοντας τον πήχη των ρεκόρ. Το προηγούμενο κατείχε ο Τζεφ Κουνς με το «Ηanging Ηeart», το οποίο είχε πουληθεί πέρυσι στην τιμή των 14,81 εκατ. ευρώ.

Άνδρας με αδιάβροχο σακάκι (1957)

Ο 89χρονος σήμερα Λούσιαν Φρόιντ, εγγονός του Σίγκμουντ Φρόιντ, που αντιμετώπισε τη δυσπιστία της κριτικής στην αρχή της καριέρας του, είναι ο μεγαλύτερος εν ζωή Βρετανός παραστατικός ζωγράφος και ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα.

Ένας νεαρός ζωγράφος (1957-58)

Ύστερα από 23 χρόνια, ο Λούσιαν Φρόιντ, ο διασημότερος εν ζωή ζωγράφος, επιστρέφει στο Κέντρο Πομπιντού, στο Παρίσι, με μια σπουδαία αναδρομική έκθεση που θα διαρκέσει ως τα μέσα Ιούλιου. Είναι, άραγε, κατάλληλος ο καιρός για καλλιτεχνικές καταδύσεις στα εσώψυχα ενός μεγάλου ζωγράφου; Πόσο εύκολα ξεχνιέται ένας άνθρωπος, ρίχνοντας «αδέσποτες» ματιές στην ιδιότυπη ζωγραφική του Λούσιαν Φρόιντ; Ένας πίνακας, όσο εκρηκτικός κι αν είναι, πόση ανατρεπτική ορμή διαθέτει; Μπορεί να συντρίψει, στιγμιαία έστω, τη στωικότητα του μη μυημένου στην τέχνη ανθρώπου; Δύσκολο ακούγεται. Αλλά η τέχνη, κατανοητή ή μη, παραμένει μαγευτική. Ταλαντούχα από τη φτιαξιά της, υπερβαίνει τη συμβατική-συμβιβαστική σκέψη και παγιδεύει στις κρύπτες της μοναδικά μηνύματα –πλοηγούς της ζωής. Ο Λούσιαν Φρόιντ σε βαθιά γεράματα πια, επιστρέφει στο παρισινό Πομπιντού, εκθέτοντας τα έργα του και εκθέτοντας παράλληλα το πάθος του για το γυμνό, όχι το καλαίσθητο, ωραίο γυμνό, αλλά αυτό που συνάδει πολλές φορές με την απόλυτη ασχήμια.

Εσωτερικό με ακουστική αντανάκλαση φυτών (1967)

Τα μοντέλα του Λούσιαν Φρόιντ είναι συνήθως πρόσωπα του στενού περιβάλλοντος του, με εξαίρεση τη βασίλισσα Ελισάβετ.Το πορτρέτο της προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων και αρνητικών σχολίων όταν παραδόθηκε στην ίδια και δόθηκε στη δημοσιότητα. Ο Φρόιντ έχει μανία με τα απόκρυφα σημεία του άνδρα και της γυναίκας και κατά μια περίεργη διαστροφή τα εκθέτει σε θλιβερά τοπία, δίχως φως, δίχως το χρώμα του εξωτερικού περιβάλλοντος που μπορεί να διεισδύει από το κοντινό παραθύρι. Ψάχνει το «κατάλληλο» σκηνικό ανάμεσα σε λιγδιασμένους νεροχύτες, σε σιδερένια κρεβάτια, προσθέτει έναν σκύλο πάνω του, στο πουθενά, ταυτίζεται με την ωμότητα της σάρκας, αυτοσχεδιάζει πάνω της.

Νεραγκούλες (1968)

Ο Λούσιαν Φρόιντ εκπλήσσεται συχνά. Ένα από τα πρόσφατα έργα του, (The Painter Surprised by a Naked Admirer φωτο επάνω δεξιά) αποτελεί μικρό δείγμα της έκπληξης του. Παρακολουθεί μια γυμνή γυναίκα, καθισμένη στα πόδια του, να σφίγγει με πάθος τον μηρό του, τη στιγμή που εκείνος είναι ντυμένος από κορυφής μέχρις ονύχων. Ο συγκεκριμένος πίνακας αποτελεί ανάγλυφο δείγμα της σχέσης «απόσταση-εισβολή». Μήπως, όμως, στον πίνακα-τοπίο, η φαντασία υποδύεται την πραγματικότητα; Μήπως ο Φρόιντ επιδιώκει το σεβασμό απέναντι στο γυμνό, παραμένοντας ο ίδιος ντυμένος; Κριτικός της εφημερίδας «Γκάρντιαν» διατείνεται ότι το να τοποθετήσεις την πραγματική ζωή στον καμβά θα πρέπει προηγουμένως να χεις βραβευτεί από τη ζωή! Ο Φρόιντ κινείται στον αντίποδα του αφαιρετικού ζωγράφου και ενδεχομένως υπενθυμίζει στο κοινό του ότι ένας αρτίστας που είναι παθιασμένος με τα πραγματικά, ζωντανά σώματα, πάντα θα αναζητά την επαφή με την πραγματική ανθρώπινη σάρκα. Υπάρχει ωμή αλληγορία στα γυμνά του Φρόιντ. Σ’ ένα από αυτά, μια γυναίκα έχει ξαπλώσει στο κρεβάτι του στούντιο, ενώ τα πινέλα του ζωγράφου, μακριά και με μεγάλες τρίχες, προετοιμάζονται για το μεγάλο έργο. Δεν χρειάζεται να είσαι εγγονός του Σίγκμουντ Φρόιντ για να διαβάσεις το μήνυμα στα φαλλικά εργαλεία. Έτσι κι αλλιώς, η σκηνή κουβαλάει πάνω της τη μυθική περιπέτεια του στούντιο ενός καλλιτέχνη: στο ατελιέ, η μούσα γδύνεται για τον αρτίστα. Παλιά ιστορία. Αλλά ο Φρόιντ διεισδύσει στο γυμνό ανθρώπινο σώμα, είτε είναι γυναίκα, είτε είναι άνδρας, σε αντίθεση με κλασσικότερους ζωγράφους που σταματούν στη μούσα τους Ο Φρόιντ δεν θεωρείται όμορφος. Αυτό βεβαίως είναι πρόβλημα. Δεν μπορείς να ακυρώσεις την ικανότητά του, αλλά μπορείς να αγαπήσεις την τέχνη του; Κι ας τεθεί πιο ωμά: μπορείς να νοιώσεις έλξη για τα γυμνά του;

Μεγάλος άνδρας (1977)

Στην παρισινή έκθεση, ενδεχομένως υπάρχει πειστική απάντηση για όσους απορούν που ο Φρόιντ ζωγραφίζει γυμνά κορμιά με τέτοιο τρόπο, ώστε κάθε κηλίδα να μεγεθύνεται. Όταν ήταν νέος, αγαπούσε την ακρίβεια. Στα μετέπειτα χρόνια μαθαίνει να απορρίπτει την πεζή, ανιαρή εκφραστική ευστοχία και αναλίσκεται στην απεικόνιση της σάρκας σε ποικίλες χρωματικές αποχρώσεις μ’ έναν κραυγαλέο ρεαλισμό που πολλές φορές τρομάζει, καθώς απορρίπτει το ωραίο. Η βία που διακρίνει τα έργα του είναι λειτουργική. Θέλει να δούμε την ενέργεια, την ίδια τη ζωή. Για κάποιους, αυτή η τεχνική της ανάδειξης της ασχήμιας του σώματος είναι η σύγχρονη εκδοχή της φευγαλέας τεχνικής του Τιτσιάνο.

Γυμνός άνδρας με το φίλο του (1978)

Τελευταία διείσδυσε στα άδυτα της ζωής του μια 25χρονη ζωγράφος. Άραγε πόσος κόπος χρειάζεται να γδύνεσαι μπροστά σ’ έναν 87χρονο, ακόμη κι αν πρόκειται για αυτό το ιερό τέρας της τέχνης;

Αφού από το εργαστήρι του Λούσιαν Φρόυντ παρήλασαν ως μοντέλα αλλά και ως πηγές έμπνευσης ανάμεσα σε άλλες οι δύο σύζυγοί του, οι κόρες του από τα 16 τους, η άλλοτε εκρηκτική Τζέρι Χολ και η αμφισβητούμενη Κέιτ Μος, τώρα έρχεται να προστεθεί μία ακόμη. Η μόλις 25 ετών καλλιτέχνις Περίν Κρίστιαν, η οποία, αφού δεν είδε και μεγάλη προκοπή σαν ζωγράφος, ετοιμάζεται να γνωρίσει τη δόξα ως μοντέλο του Φρόυντ.

Νυχτερινό πορτρέτο ΙΙ (1978)

Η συνάντηση του ζωγράφου με τη νεαρά μούσα του έγινε στη σχολή Καλών Τεχνών που ίδρυσε ο πρίγκιπας Κάρολος όταν μια καθηγήτριά της τής είπε πως ο Φρόυντ αναζητούσε μοντέλο. «Τον συνάντησα για πρωινό σε ένα ρεστοράν στο Κένσινγκτον. Έπειτα περίμενα νέα του και η καθηγήτριά μου από τη σχολή σχεδίου με ενημέρωσε πως ο Φρόυντ ήθελε να συνεχίσει μαζί μου», λέει η Περίν, που μέχρι τώρα έχει πουλήσει μόλις τέσσερις ελαιογραφίες της, ενώ ελπίζει σε καλύτερες μέρες μετά τη δημοσιότητα που πήρε η συνεργασία τους. Εκμεταλλευόμενη την κατάσταση εκθέτει αυτή την περίοδο χαρακτικά και σχέδιά της σε βρετανική γκαλερί.

Γυμνό σε προβληματισμό (1980)

Το έργο του Φρόυντ- εκτιμάται σε 15 εκατ. στερλίνες- απεικονίζει τη νεαρά ζωγράφο γυμνή, ωστόσο τίποτα πονηρό δεν συνέβη στον έναν και κάτι χρόνο που διήρκεσε η συνεργασία τους. «Είχα απλώς το προνόμιο να παρακολουθώ τον μεγάλο δάσκαλο εν ώρα εργασίας. Η σχέση μας ήταν απολύτως επαγγελματική. Εξάλλου ζω με το αγόρι μου», εξηγεί η Περίν που συνόδευσε τον ζωγράφο και σε δείπνο για τα εγκαίνια του νέου καταστήματος του οίκου Λανβέν στο Λονδίνο.

Πηγή: http://di-matzi.blogspot.gr/2011/03/blog-post_23.html

Δύο φυτά (1980)

«Δεν είναι παράξενο για μένα να ποζάρω γυμνή» προσθέτει. «Έχω συνηθίσει να βλέπω γυμνά στη σχολή. Και επιπλέον δεν βαρέθηκα ούτε μια στιγμή, διότι διδάχτηκα από την αφοσίωση του Λούσιαν Φρόυντ. Με ενέπνεε πολύ το γεγονός πως συνεργαζόμουν με κάποιον που είναι τόσο σπουδαίος ζωγράφος».