Για τον ποιητή Θέογνη από τα Μέγαρα

ὧδε δὲ πᾶς τις ἐρεῖ· ‘Θεύγνιδός ἐστιν ἔπη τοῦ Μεγαρέως· πάντας δὲ κατ' ἀνθρώπους ὀνομαστός.. Για αυτά λοιπόν θα λένε όλοι « Είναι τα λόγια του Θέογνι από τα Μέγαρα, του ξακουστού σε όλους τους ανθρώπους

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕΓΑΡΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΓΡΑΦΕΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΑΜΟΥΡΗ.

ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ - ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ

''ΘΕΟΓΝΗΣ : Ο ΠΟΙΗΤΗΣ"

Η πόλη των Μεγάρων εξαιτίας της μακραίωνης πορείας της μέσα στο χρόνο και λόγω των ιδιαιτεροτήτων της πολιτιστικής της παράδοσης αποτελεί πλούσιο πεδίο για ιστορική και αρχαιολογική έρευνα. Όπως μας πληροφορεί η Emi!y Vermeule (1983) αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως στη θέση Παλαιόκαστρο αποδεικνύουν ότι στη Μεγαρική γη είχαν εγκατασταθεί πληθυσμοί ήδη από την Πρωτοελλαδική περίοδο (3000-2000 π.Χ.) Με αφετηρία αυτή την περίοδο εγκατάστασης τα Μέγαρα αναπτύχθηκαν αρχικά ως οικισμός , έπειτα ως "πόλις" και στη συνέχεια ως πόλη-κράτος. Σαφή εικόνα αυτής της ανάπτυξης αλλά και αυθεντικά δείγματα του πολιτισμού και της νοοτροπίας της Μεγαρικής κοινωνίας μας παρέχουν τα έργα ιστορικών προσωπικοτήτων, που έδρασαν στα Μέγαρα. Ιδιαίτερα σημαντική πηγή για την ιστορία της πόλης μας θεωρείται και το ποιητικό έργο του Θέογνη, καθώς ο ποιητής αυτός μας πληροφορεί για την κοινωνική πραγματικότητα και την πολιτική ζωή της εποχής του.

Ο Θέογνης γεννήθηκε γύρω στο 570 π.Χ και υπολογίζεται ότι έζησε έως το 480 π.Χ, καθώς στο έργο του αναφέρεται και στα Μηδικά. Ήταν ελεγειακός ποιητής, δηλαδή συνέθεσε ελεγείες, ένα είδος ποίησης που ήταν ευρέως διαδεδομένο κατά τα αρχαϊκά χρόνια. Από το έργο του Θέογνη μας έχουν διασωθεί 1389 στίχοι, που χωρίζονται σε δύο βιβλία. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας που πραγματοποίησε η Jacq de Romelly (1997), ο ίδιος ο Θέογνης μας αποκαλύπτει μέσα από το έργο του, το όνομά του, την καταγωγή του από την πόλη των Μεγάρων καθώς και στοιχεία αναφορικά με το βίο του.

Ένα από τα δύο σωζόμενα αποσπάσματα σε πάπυρο του Θέογνη. Βρίσκεται στην αίθουσα Παπυρολογίας της Βιβιλιοθήκης Sackler στην Οξφόρδη και περιέχει τους στίχους 254-278

Από την ίδια πηγή μαθαίνουμε πως η οικογένειά του ανήκε στον αριστοκρατικό κύκλο. Ωστόσο, η ανάμειξη με τα πολιτικά πράγματα είχε για το Θέογνη και το οικογενειακό του περιβάλλον, ακριβό αντίτιμο. Το πραξικόπημα και η κατάληψη της εξουσίας από τον Θεαγένη προκάλεσαν πολιτική αναστάτωση στα Μέγαρα, που διατηρήθηκε για αρκετές δεκαετίες μετά την ανατροπή του. Μέσα σε αυτό το κλίμα και επειδή είχε εμπλακεί στις έριδες των φατριών, ο Θέογνης έχασε όλη του την περιουσία. Αν υπέφερε μόνο από τη δήμευση της περιουσίας του ή αν επιπλέον εξορίστηκε δεν το γνωρίζουμε με βεβαιότητα. Όμως, η απώλεια των κτημάτων του και η έκπτωση του από τον κύκλο των ευγενών, σημάδεψαν τόσο τη ζωή όσο και το έργο του. Ο Louis Mac Neil (1939) αναφέρει ότι: "Ήταν από εκείνους που είπαν ψέματα πολύ αργά, μπλεγμένοι στις αιώνιες φατρίες κι αντιδράσεις της πόλης - κράτους".

Επιπλέον, οι Ρ. Easterling και B. Knox (1999), που πραγματοποίησαν μια διεξοδική ανάλυση του έργου του Μεγαρέα ποιητή, θεωρούν τον Θέογνη ως "σεισμογράφο" της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της πόλης του. Ειδικότερα, ο ασταθής κόσμος της πολιτικής και η απουσία της αρετής σκιαγραφούνται έντονα στο πρώτο βιβλίο του ποιητή. Σαφές παράδειγμα μας παρέχουν οι στίχοι 39 - 40 όπου αναφέρει: 'Αυτή η πόλη είναι έγκυος και φοβούμαι μήπως γεννήσει τιμωρό της κακοήθους αλαζονείας μας". Σ' αυτό το δίστιχο ο ποιητής εκφράζει το φόβο του για το ενδεχόμενο επιβολής τυραννίδας. Επίσης στους στίχους 213 - 216 παρουσιάζει τη συμπεριφορά των συμπολιτών του αναφορικά με την πολιτική γράφοντας: "Ψυχή μου, να συμπεριφέρεσαι σε όλους τους φίλους σου με πονηριά ανακατεύοντας τη διάθεση που ο καθένας έχει υιοθετήσει τον χαρακτήρα του χταποδιού, που κουλουριάζεται πονηρά παίρνοντας την εμφάνιση του βράχου στον οποίο πρόκειται να προσκολληθεί".

Φανταστική αναπαράσταση του Ναού Αθηνάς Πολιάδος στα Μέγαρα

Παράλληλα, ο Θέογνης Θεωρεί το χρήμα ως καταστρεπτικό παράγοντα για την πόλη των Μεγάρων και για το ήθος των πολιτών της. Ο S. West (19781), ο οποίος συγκέντρωσε τις πληροφορίες για τα αρχαϊκά Μέγαρα στο βιβλίο του "Testimonia Historica'" αναφέρει ότι ο Θέογνης αντιδρά σε μια τάξη νεόπλουτων, που πίεζαν να γίνουν δεκτοί με γάμο, δωροδοκία ή πολιτική αναταραχή στους κύκλους που κυβερνούσαν κληρονομικά.

Για τη συνέχεια εδώ:

https://ellinondiktyo.blogspot.com/2024/10/blog-post_31.html