Οἱ εὐθύνες τῶν Βρετανῶν στὸ νὰ γίνει ξανὰ Χριστιανικὸς Ναὸς ἡ Ἁγία Σοφία τὸ 1918

Οἱ Βρετανοὶ ἀπέτρεψαν νὰ ξαναγίνει ἡ Ἁγία Σοφία χριστιανικὸς ναὸς τὸ 1918 ὅταν τὰ συμμαχικὰ στρατεύματα τῆς Ἀντὰντ προχώρησαν στὶς 13 Νοεμβρίου τοῦ 1918 στὴν κατάληψη τῆς Κωνσταντινούπολης. Τὴν ἀποκάλυψη αὐτὴ κάνουν τουρκικὰ δημοσιεύματα ἢ γιὰ κάποιους τὴν ἐπαναφέρουν λόγω τοῦ μείζονος θέματος ποὺ ἔχει προκύψει μὲ τὴν μετατροπὴ τῆς Ἁγίας Σοφίας σὲ τζαμί.

Ἀντιλαμβάνεται κανεὶς ὅτι ἂν συνέβαινε κάτι τέτοιο καὶ ἂν ὁ σταυρὸς θὰ δέσποζε ξανὰ μεγαλοπρεπὴς  στὸν τροῦλο τῆς ἁγίας Σοφίας, αὐτὸ θὰ ἦταν ἕνα γεγονὸς μεγάλης ἱστορικῆς συμβολικῆς ἀλλὰ καὶ ψυχολογικῆς σημασίας καὶ  θὰ ἐπηρέαζε ἀποφασιστικὰ στὴν ὁριστικὴ ἐπαναφορὰ τῆς Πόλης στὰ ἑλληνικὰ χέρια.

Ἡ ἐμφάνιση ξανὰ τοῦ σταυροῦ στὸν τροῦλο τῆς Ἁγίας Σοφίας θὰ ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἱστορικὰ χτυπήματα γιὰ τοὺς Τούρκους καὶ θὰ ἔδινε τὸ ἔναυσμα γιὰ τὴν ἐκκένωση τῆς Πόλης ἀπὸ τὸ ἰσλαμικὸ στοιχεῖο, ὅπως ὑπολόγιζαν τότε καὶ....τὰ συμμαχικὰ στρατεύματα, σύμφωνα πάντα μὲ τὴν τουρκικὴ ἐφημερίδα.

Καὶ ἐνῶ ὅλα ἦταν ἕτοιμα καὶ εἶχαν ἤδη καταστρωθεῖ τὰ σχέδια γιὰ τὴν ἐκ νέου μετατροπὴ τῆς Ἁγίας Σοφίας σὲ χριστιανικὴ ἐκκλησία, σημειώθηκε ἀντίδραση ἀπὸ τὰ μουσουλμανικὰ στρατεύματα τῆς βρετανικῆς αὐτοκρατορίας καὶ διατυπωθῆκαν κάποιες ἀπειλὲς ὅτι ἂν συνέβαινε κάτι τέτοιο θὰ ξεσηκώνονταν στὶς Ἰνδίες οἱ μουσουλμάνοι ἐναντίων των Βρετανῶν καθὼς καὶ σὲ ἄλλες περιοχὲς ὅπου ἡ βρετανικὴ αὐτοκρατορία ἐξουσίαζε μουσουλμανικοὺς πληθυσμούς.

Ὅπως ἀποκαλύπτει ἡ Zaman, οἱ πρῶτες σκέψεις του τότε βρετανοῦ πρωθυπουργοῦ, Lloyd George, μετὰ τὴν κατάληψη τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπὸ τὰ στρατεύματα τῆς Ἀντὰντ τὸν Νοέμβριο τοῦ 1918, ἦταν ἡ ἄμεση παράδοση τῆς ἁγίας Σοφίας στοὺς χριστιανούς. Μὲ τὴν κίνηση αὐτή, ὅπως ὑπολόγιζε ὁ Βρετανὸς πρωθυπουργός, θὰ σημειώνονταν μιὰ μεγάλη τάση φυγῆς τῶν μουσουλμάνων πρὸς τὴν Μικρὰ Ἀσία καθὼς θὰ φαίνονταν πὼς ἡ Πόλη ὁριστικὰ περνοῦσε ξανὰ στὰ χέρια τῶν χριστιανῶν καὶ θὰ ἐπανέρχονταν στὸ πρωταρχικό της ὄνομα, δηλαδὴ ἀπὸ Istanbul στὴν Κωνσταντινούπολη.

Ὅσον ἀφορᾶ τὸ μουσουλμανικὸ χαλιφάτο ποὺ εἶχε μέχρι τότε τὴν ἕδρα του στὴν Κωνσταντινούπολη, θὰ μεταφέρονταν στὴν Προῦσα ἢ στὸ Ἰκόνιο καὶ ἔτσι μεγάλο μέρος καὶ τοῦ μουσουλμανικοῦ ἱερατείου θὰ ἔφευγε ἀπὸ τὴν Πόλη. Ἐξ ἄλλου, ὅπως ἀνέφεραν τότε οἱ βρετανικὲς πηγές, στὴν Κωνσταντινούπολη ἤδη ὑπῆρχαν ἑκατοντάδες τζαμιὰ καὶ ἔτσι ἡ ἀλλαγὴ τοῦ καθεστῶτος τῆς Ἁγίας Σοφίας καὶ ἡ ἐκ νέου μετατροπή της σὲ χριστιανικὸ ναὸ δὲν θὰ ἐπηρέαζε τὰ θρησκευτικὰ καθήκοντα τῶν μουσουλμάνων ποὺ θὰ παρέμεναν στὴν Πόλη. Διαφωνία ὑπῆρξε στὸ θέμα σὲ ποιοὺς θὰ παραδίδονταν ἡ ἁγία Σοφία.

Φυσικὰ τὴν πρώτη προτεραιότητα τὴν εἶχαν οἱ Ἕλληνες τῆς Πόλης, ὅπως ἀνέφεραν οἱ βρετανικὲς πηγές, καθὼς ἡ ἁγία Σοφία ἀποτέλεσε ἐπὶ χίλια χρόνια το σύμβολο τῆς ἑλληνικῆς ὀρθοδοξίας καὶ τώρα τὴν διεκδικοῦσε μὲ σοβαρὲς ἀξιώσεις τὸ ἑλληνορθόδοξο Πατριαρχεῖο. Ὑπῆρξαν ὅμως καὶ διεκδικήσεις ἀπὸ ρωσικῆς πλευρᾶς ἤδη ἀπὸ τὸ 1915 ἀπὸ τὸν Ρῶσο Trubetskoy καὶ  σχετικὲς ἀναφορὲς ἀπὸ τὸν γνωστὸ Ρῶσο συγγραφέα, Dostoyevski.

Τίποτα ὅμως ἀπὸ ὅλα αὐτὰ δὲν ἔγινε ἐξ’ αἰτίας τῶν δεύτερων σκέψεων τοῦ Λονδίνου, δηλαδὴ τοῦ κέντρου τῆς τότε μεγάλης βρετανικῆς αὐτοκρατορίας ποὺ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη διοικοῦσε τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ ἰσλαμικοῦ κόσμου καὶ μάλιστα εἶχε ὑπὸ τὴν κατοχὴ τῆς τὶς μεγάλες ἱερὲς πόλεις τῶν μουσουλμάνων, δηλαδὴ τὴν Μέκκα καὶ τὴν Μεδίνα. Τὸ θέμα ἔμεινε χωρὶς καμία ἐξέλιξη γιὰ νὰ φτάσουμε στὴν μικρασιατικὴ καταστροφὴ καὶ τὴν κατάληψη τῆς Πόλης ἀπὸ τὰ στρατεύματα τοῦ Μουσταφᾶ Κεμὰλ Ἀτατούρκ, στὶς 6 Ὀκτωβρίου τοῦ 1924.

Ἔτσι  χάθηκε μιὰ μοναδικὴ εὐκαιρία γιὰ τὸν χριστιανισμὸ ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν ἑλληνισμὸ ποὺ θὰ ἐπέστρεφε μετὰ ἀπὸ τεσσεράμισι αἰῶνες στὸν ἱστορικὸ αὐτὸ ναό. Παρ’ ὅλα αὐτὰ ἡ Ἁγία Σοφία δὲν ἔμεινε σὰν τζαμὶ καθὼς ὁ Κεμάλ, ὅπως ἀναφέρει ἡ τουρκικὴ ἐφημερίδα, ἀποδέχτηκε κάποια νέα βρετανικὰ σχέδια γιὰ τὴν μετατροπή της σὲ μουσεῖο.  Τὸ σκεπτικὸ ἦταν ὁ ἱστορικὸς αὐτὸς ναὸς νὰ γίνει, ὅπως καὶ ἔγινε, παγκόσμιο ἀξιοθέατο ποὺ κάθε χρόνο δίνει στὴν τουρκικὴ οἰκονομία ἑκατομμύρια σὲ συνάλλαγμα ἀπὸ τοὺς ἐπισκέπτες ποὺ ἔρχονται ἀπὸ παντοῦ γιὰ νὰ θαυμάσουν αὐτὸ τὸ ἀριστούργημα τῆς ἑλληνικῆς ὀρθοδοξίας.

Πηγή: http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2014/07/1918.html