Η ποιήτρια Ελευθερία Αναγνωστάκη-Τζαβάρα

Ειδώλια χαμένων ερώτων

 στο φως του φεγγαριού

 αναζητούν τις θωπείες

των ζεστών μας χεριών.

Συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη.

« Ποια ήταν τα πρώτα ερεθίσματα που σας οδήγησαν στο να γράψετε ποίηση;''

Ο άνθρωπος είναι τα οράματα του, το χαμόγελό του, ότι ονειρεύτηκε, ότι είδε και επινόησε, ότι αγάπησε. Κάποιος ερωτικός καημός, ένας πικρός αποχαιρετισμός, ένας βίαιος χωρισμός, μια γλυκιά ανάμνηση αγάπης, ένας θάνατος, μια-δυο λέξεις που ξανάρχονται επίμονα στο νου, όλα αυτά δένονται με τα καθημερινά συμβάντα της ζωής του, με τον κόσμο της γενιάς του, μ΄ότι κινείται στις φλέβες του,ότι έζησε,ότι έμαθε, ότι πόθησε. Και να, μέσα σ΄όλα αυτά, σε κάποια στιγμή, γεννιέται το ποίημα….

''Τι είναι ποίηση και τι ποιητής;''

Η ποίηση είναι η γλώσσα της ερημιάς. Ο νους αγγίζει το ποθούμενο, όμως ο άξιος τεχνίτης πρέπει να σπάσει τα δεσμά της λογικής περνώντας μέσα από το λαβύρινθο της πραγματικότητας. Ο ποιητής που γνώρισε την απόλαυση της έμπνευσης και την εξαίσια ψυχική έξαρση που τον συνεπήρε, ποθεί να γράψει το ποίημα..Όμως το τέλειο ποίημα που λαχτάρησε, είναι το ποίημα που δεν θα γραφτεί ποτέ. Του μένει ο πόθος της στιγμιαίας έμπνευσης που φώτισε την ψυχή του και χάθηκε δίνοντάς του τον πυρήνα, το αρχικό κύτταρο του γονιμοποιημένου ποιήματος που θα πλάσει με το μέλι, το δάκρυ και το αίμα της καρδιάς του. Το ποίημα είναι πια εν ΟΝ…Κι εγώ, γράφοντας αγγίζω τ΄αστέρια, θνητός εναγκαλίζομαι την αθανασία και μέσα στη νύχτα μόνος κλαίω για έναν χαμένο έρωτα. Είμαι ο ποιητής, μόνος ωσάν χρωματιστό πουλί, χορηγός λέξεων που λάμπουν. Τα πάθη μ΄έχουν βρεί στη ζωή κι έχω τον άρτο της καρδιάς μου μοιράσει στους πέντε ανέμους. Λένε, ιδού αυτός ο νομάς των άστρων, ο ωραίος φίλος των αηδονιών που αιωρείται μαζί τους επάνω από τα νερά της κακίας των ανθρώπων. Αισθάνομαι μόνος, όμως έχω σύντροφο τον ουρανό και τον έρωτα. Ότι δείχνω το έχω με πόνο θησαυρισμένο, με δάκρυα γυμνά κι η ψυχή μου ανθίζει, όταν ο έρωτας, ο γλυκύτερος των πόνων μεθάει την καρδιά μου μ΄άγνωστες αλήθειες.

''Σε μια εποχή που η εικόνα έχει επικρατήσει και που οι αναγνώστες της ποίησης λιγοστεύουν πως αντιστέκεται ο ποιητής;''

Σε αντίθεση με τη μελέτη των βιβλίων, η εύπεπτη και προκλητική εικόνα περνά μπροστά από μάτια που έχουν συνηθίσει στην αδιάκοπη ροή. Οι Κινέζοι λένε ότι σαράντα ημερών διδασκαλία καταστρέφεται από μια κακή εικόνα. Τώρα που η τηλεόραση έχει αναλάβει τη διαπαιδαγώγηση των πάντων οι ποιητές ζουν σε μια δύσκολη γι΄αυτούς εποχή. Έχουμε χρέος εμείς, οι Έλληνες ποιητές, ν΄ανοίξουμε τις μεγάλες κερήθρες της μητρικής μας γλώσσας και να χτίσουμε ως ιερείς του Κάλλους, έναν Ιερό Ναό πάνω στις λέξεις ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΕΡΩΤΑ, ΕΙΡΗΝΗ, γιατί θέλουμε να ζήσουμε μέσα σ΄ένα φωτεινό μέλλον κι όχι βαμμένο από το αίμα των λαών.

''Πως νοιώθει μια γυναίκα σε μια νευραλγική θέση της γραμματέα της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών;'' *

Η ευθύνη είναι μεγάλη γιατί η Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών έχει μια αγωνιστική και λογοτεχνική παράδοση από το 1934. Ο ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ, ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, κι ο ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ ήσαν χαρισματικοί Πρόεδροι. Εμείς οι νεώτεροι που γαλουχηθήκαμε με το έργο τους, νοιώθουμε πολύ περήφανοι που ζούμε κάτω από το άγρυπνο βλέμμα τους.

''Αρχίσατε τη συγγραφή με ποιήματα, δημοσιεύετε σε περιοδικά και τελευταία γράψατε ένα βιβλίο για τη Σαπφώ, το μυθιστόρημα ή το διήγημα δεν σας ενδιαφέρει;''

Η Σαπφώ του Έρωτα είναι ένα ποιητικό δοκίμιο. Έχω ήδη γράψει οκτώ ποιητικές συλλογές κι άλλα τέσσερα βιβλία σε πεζό λόγο και αναρίθμητα άρθρα ιστορικού, μυθολογικού και φιλοσοφικού περιεχομένου. Το διήγημα και το μυθιστόρημα το αφήνω στους άξιους πεζογράφους συναδέλφους. Τώρα ετοιμάζω ένα δοκίμιο για το ''ΣΥΜΠΟΣΙΟ'' του ΠΛΑΤΩΝΟΣ με θέμα ''ΕΡΩΤΟΣ ΜΥΣΤΗΡΙΑ'' και είναι ένα αφιέρωμα στο Έτος ΣΩΚΡΑΤΗ 2001.

'' Τι θα προτείνατε στους νέους που έχουν διαβάσει τα βιβλία σας και που σκέφτονται να εκφράσουν τις σκέψεις τους σε ένα χαρτί;''

Η μεγαλύτερη χαρά ενός ποιητή είναι να βλέπει τα πνευματικά παιδιά του να βρίσκουν το δρόμο τους. Το πρωταρχικό αίτημα τους ας είναι ο ΕΡΩΤΑΣ, η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και το αδέσμευτο φτερούγισμα της ψυχής τους προς τη χώρα του ονείρου. Γιατί ο ποιητής είναι ένας συλλέκτης των Ονείρων…

Επάνω μου φυτρώνουν άγρια κρίνα

καθώς γέρνω και φιλώ

το λαιμό σου,

νησίδα οπάλιου

χελιδόνι της λευτεριάς.

Δέχεσαι το γλυκό μου μαρτύριο

κι αφήνεσαι στην αίσθηση.

Χαμογελάς, βραχάκι ομορφιάς.

Ταλανίζεσαι στο καμίνι του ήλιου.

Ταιριάζεις με το πέτρωμα

του Άστρου που με γέννησε.

Βοτάνι καταγόμενο

από τον ουρανό

γεμίζεις τις χούφτες μου

ζύμη από φως κι εγκαύματα.

Έστρεψες το ποτάμι των πολλών μου

δακρύων.

Πάμφωτη, σταλάζω φως.

Η πληρωμή μου, μια χούφτα νερό

από το μόχθο της αγάπης.

(Ο Κούρος της Σιωπής. Β΄έκδοση 1998. Ιδμων)

Η ποιήτρια Ελευθερία Αναγνωστάκη - Τζαβάρα γεννήθηκε και κατοικεί στο Αιγάλεω. Σπούδασε στο Λονδίνο Αγγλική Λογοτεχνία και Φιλοσοφία.Διδάσκει ξένες γλώσσες. Στα Ελληνικά γράμματα παρουσιάστηκε σε νεαρότατη ηλικία κι άρχισε δημοσιεύσεις σε περιοδικά κι εφημερίδες το 1965. Ποίησή της έχει δημοσιευθεί σε Ανθολογίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει δώσει πολλές διαλέξεις κι ασχολείται με την κριτική ποιητικών βιβλίων και εικαστικών έργων. 

Έχει εκδόσει έντεκα βιβλία: ''ΠΟΙΗΜΑΤΑ'' Αθήνα 1969, ''ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ'' Αθήνα 1972, (Α΄Βραβείο Λυκείου των Ελληνίδων), ''ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΩΝ ΗΛΙΩΝ'' Αθήνα 1974, ''ΧΑΜΟΓΕΛΑ ΕΙΡΗΝΗΣ'' Αθήνα 1979, Σύγχρονη Εποχή. ''ΜΕΓΑΛΗ  ΠΟΡΕΙΑ'' Αθήνα 1990, ''ΤΟ ΑΛΛΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ' Αθήνα 1992, Δίφρος. '' Ο  ΚΟΥΡΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ'' Αθήνα 1994, Ιδμων. ''ΤΑ ΑΙΝΙΓΜΑΤΙΚΑ ΠΟΡΤΡΕΤΑ ΤΟΥ ΦΑΓΙΟΥΜ '' Αθήνα 1998, Ιδμων. ''Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΕΙΝΑΙ ΓΕΝΟΥΣ ΘΗΛΥΚΟΥ'' 1998, Ιδμων. ''Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΣΤΟ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟ'' 1998, Ιδμων. ''Η ΛΗΘΗ ΤΩΝ ΡΟΔΙΩΝ'' 1998, Ιδμων. Είναι Γενική Γραμματέας του Δ.Σ της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.

* Την περίοδο που δόθηκε η συνέντευξη η κα. Αναγνωστάκη –Τζαβάρα ήταν Γεν. Γραμματέας της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών.

(Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό πολιτιστική ΕΝΝΕΑΔΑ, τ. 9^ο)