Η ανάγκη για μια νέα «Ελληνικότητα» στον πολιτισμό

Σαράντης Καραβούζης: (Δήλος). ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ.

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Είναι αλήθεια, πως αν ακόμη κρατιόμαστε κάπως πνευματικά, αυτό οφείλεται στους καλλιτέχνες, στους ποιητές και στους λόγιους των προηγούμενων γενεών και στις παρακαταθήκες που μας άφησαν. Πόσα συνεχίζουν να μας προσφέρουν ακόμη, ο Καβάφης για παράδειγμα, ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Καζαντζάκης, ο Παπαδιαμάντης, ο Κόντογλου, ο Τσαρούχης, ο Μόραλης αλλά και πολλοί άλλοι, από όλους τους τομείς των Τεχνών και των Γραμμάτων;

Δυστυχώς στις ημέρες μας, οι «Σειρήνες» πλάνεψαν πολλούς. Θα το είχαν οπωσδήποτε και στο αίμα τους. Αλλιώς δε γίνεται! Ωστόσο, ναι, υπάρχουν ακόμη μοναχικοί συνεχιστές και σκυταλοδρόμοι. Οι τελευταίες δεκαετίες τους παραγκώνισαν, επειδή απλώς δεν ήταν η εποχή τους. Αλλά το μέλλον αναγκαστικά θα στηριχθεί σε αυτούς, καθώς θα είναι οι μόνοι που θα μπορούν να δώσουν αυτό, που με κόπο και με πολύ αγώνα διέσωσαν. 

Έτσι, θα έρθει πάλι η ώρα, που θα βγουν στο φως και που τα έργα τους, η ποίηση τους, η μουσική τους, τα βιβλία τους, θα προσφέρουν στο λαό τη στέρεα πνευματική βάση που χρειάζεται, για να αναπτυχθεί σε κάθε επίπεδο με αναφορά στη μελλοντική ελληνικότητα του.

Από την φύση τους οι πολιτισμικές επιδράσεις είναι αμφίδρομες και ποτέ μονόδρομες. Στη σημερινή κατάσταση η «μαϊμουδιά», ως κακή απομίμηση του προτύπου, ισχύει και για την εκχυδαϊσμένη μας εθνική παράδοση, κυρίως στη μουσική, αλλά αφορά και την δίχως κατανόηση αναμάσηση των ξένων προτύπων. Δεν μας κάνουν όλα, δεν τα χρειαζόμαστε όλα. Εμείς όμως εισάγουμε αδιακρίτως τα πάντα προς κατανάλωση (σαν να ήταν αυτοκίνητα ή συσκευές) και όχι φυσικά τα καλύτερα από εκείνα. Και όλα αυτά σε βάρος της δικής μας παράδοσης, που και αυτή με τη σειρά της κακοποιείται, όπως είπαμε, από το κιτς και από την υποκουλτούρα. Φαύλος κύκλος.

Στα Επτάνησα και στην Κρήτη, για παράδειγμα, με πόση σοφία και εγκράτεια μπόλιασαν οι Δαμασκηνοί, οι Κορνάροι, οι Δοξαράδες και οι Σολωμοί την ελληνική-βυζαντινή παράδοση της εποχής τους, με τα αναγεννησιακά-ιταλικά ερεθίσματα που δέχθηκαν, κάνοντας χρήση μιας λελογισμένης και γόνιμης  σύνθεσης των στοιχείων.

Αυτό, λοιπόν, που χρειαζόμαστε, είναι η σύνθεση και αυτή δε μπορεί να υπάρξει, αν συνεχίσουμε:

1. Να υποτιμούμε και να περιφρονούμε την δική μας καλλιτεχνική και πολιτισμική παράδοση και δεν την “καλλιεργούμε” συστηματικά. Διότι αυτή είναι που προσδιορίζει την έννοια της Ελληνικότητας.

2. Να υπερτιμούμε και δεν περνούμε από την κρισάρα της επιλογής τα ευρωπαϊκά ή και ανατολίτικα πολιτισμικά ρεύματα (ας μη τα ξεχνάμε και αυτά), που σκάνε σαν κύματα στις δυτικές και ανατολικές παραλίες μας.

Χρειάζεται βέβαια να ξεφύγει κανείς από την κάθε είδους μονομέρεια και αγκύλωση, που αναγκαστικά αντιπαλεύουν τη γόνιμη και δημιουργική σύνθεση των πραγμάτων. Σύνθεση που για εμένα, θέτει ως απαραίτητο προσανατολισμό της μια νέα "Ελληνικότητα”.

Αλλιώς, θα παραμείνουμε δίχως ταυτότητα, έρμαια των κάθε λογής πολιτισμικών καταιγίδων της Νέας Τάξης.