Bυζάντιο και αρχαία Ελληνική Παιδεία (Πηγές)

του Ιστορικού Χρήστου Βούλγαρη

α) Μεσαιωνικές πήγες

1) Ο Abu Uthman Jahiz [9ος αιώνας] επαινεί τη βυζαντινή αυτοκρατορία διότι είχε φιλοσόφους, ιατρούς, αστρονόμους, μουσικούς, βιβλιόφιλους, καλλιτέχνες.

2) Τον 11ο αιώνα, ο al Mubash-Shir [γεννηθείς Fatik], εξυμνεί τους Έλληνες αυτοκράτορες για τα μεγάλα τους έργα όπως τους δρόμους, τις γέφυρες, τα τείχη, τα υδραγωγεία, τα εγγειοβελτικά έργα, τη φροντίδα τους για την καλή διοίκηση της Αυτοκρατορίας, τις επιστήμες και την ιατρική.

3) Ο Ισπανοεβραΐος Βενιαμίν από την Τουδέλα κατά τον 12ο αιώνα ταξίδευσε στην Ανατολή και επισκέφθηκε πολλές πόλεις της Αυτοκρατορίας. Για τον Βενιαμίν ολόκληρη η Βαλκανική χερσόνησος και η Μικρά Ασία ονομάζονται Γραικία. Η Κωνσταντινούπολη για τον Βενιαμίν είναι πρωτεύουσα της Γιαβάν, η οποία ονομάζεται Γραικία. Οι Γραικοί περιγράφονται ως «πολύ πλούσιοι, κάτοχοι χρυσού και πολύτιμων λίθων, καλοντυμένοι και με πλούσια αγαθά άρτου, κρέατος και οίνου. Ο πλούτος της Κωνσταντινουπόλεως δεν ευρίσκεται στον υπόλοιπο κόσμο. Εδώ ευρίσκονται άνθρωποι που έχουν μελετήσει όλα τα βιβλία των Γραικών».

4) Το Ρωσικό Χρονικό του Νέστορος αποκαλεί τον Βυζαντινό Ιεραπόστολο που είχε ταξιδεύσει στην Αυλή του Βλαδίμηρου του Κίεβου “Ελληνα Φιλόσοφο”

5) Ο Καβάσιλας (1290-1371], έγραφε για τη Θεσσαλονίκη: «νομίζω ότι δεν υπάρχει ούτε ένας από τους σύγχρονους Έλληνες παντού σε όλη τη χώρα μας, που να μην τιμά την πόλη μας σαν πρόγονο, θεωρώντας την μητέρα της παιδείας…Τέτοιος είναι ο χαρακτήρας της πόλης μας και με τέτοια ακρίβεια σε κάθε τι που γινόταν διαφύλαξε τους νόμους των αρχαίων Ελλήνων. Η σχέση της μαζί τους δεν περιορίστηκε μονάχα στο όνομα. Παραλείπω την φιλοσοφία κι όσους ασχολήθηκαν εδώ μ’ αυτήν, επειδή είναι τόσοι πολλοί, που ούτε σε ολόκληρη την υπόλοιπη Ελλάδα δεν υπάρχουν τόσοι”.

β) Επιστημονικές μελέτες

1) Ε. Αρβελέρ, ιστορικός: Γράφει για τον 10 αι. ότι «Η αυτοκρατορία με την ποικιλία των λαών και των εθνών που περιελάμβανε προηγούμενα το Βυζάντιο, παραχώρησε τη θέση της σε μια ελληνορθόδοξη Αυτοκρατορία, με μια ενιαία παιδεία» (Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, σ. 60).

2) Β. Τατάκης, φιλόλογος:. «Η βυζαντινή εποχή αποτελεί κατά κύριο λόγο μία περίοδο της ιστορίας του ελληνικού λαού» (Η Βυζαντινή Φιλοσοφία, σ. 22). «Η βυζαντινή φιλοσοφία αποτελεί αδιάσπαστη συνέχεια της περιόδου που προηγείται (…) Η βυζαντινή φιλοσοφία αποτελεί μία μορφή της ελληνικής φιλοσοφίας, του ελληνικού λόγου και της ελληνικής ψυχής» (Η Βυζαντινή Φιλοσοφία, σ. 22).

3) H. Baynes-H.St.L.B. Moss, ιστορικοί: Γιατί οι Βυζαντινοί είναι χριστιανοί Αλεξανδρινοί. Στην τέχνη ακολουθούν τα ελληνιστικά πρότυπα κληρονομούν τη ρητορική παράδοση, την φιλομάθεια, το θαυμασμό για το μεγάλο αιώνα της κλασσικής Ελλάδος, χαρακτηριστικά που διέκριναν τους μελετητές της εποχής του βασιλείου των Πτολεμαίων. Εκείνοι που θα ζητούσαν να επιβάλλουν τη γνώμη ότι σε κάποια εποχή στην ιστορία του Βυζαντίου υπάρχει κάποιο ρήγμα και ότι στη συνέχεια κάτι το εντελώς νέο εμφανίστηκε, οφείλουν τουλάχιστο να παραδεχτούν ότι ο πολιτισμός της αυτοκρατορίας δεν γνώρισε τέτοια διακοπή. Διατηρήθηκε επίμονα ως το τέλος της αυτοκρατορίας» (Βυζάντιο εισαγωγή στον Βυζαντινό πολιτισμό, σ. 23)

4) H. Bengtson Ιστορικός “Εκτός τούτου όμως πρέπει ν’ αναγνωρισθεί εν αδιαφιλονίκητο γεγονός: εφ’ όσον και καθ’ όσον οι διάφοροι λαοί ελάμβαναν συνείδησις εαυτών, αποχωρίζονταν βαθμηδόν του κράτους. Η ενίσχυσις της εθνικής συνειδήσεως, συνοδεύεται με οπισθοδρόμησιν του ελληνισμού και κυρίως της ελληνικής παιδείας”»

5). Lars Brownworth Ιστορικός Lost to the West: The Forgotten Byzantine Empire That Rescued Western Civilization α)“Ενώ η Δύση έχει καταντήσει ουσιαστικά αναλφάβητη, στο Βυζάντιο υπήρχε βασική εκπαίδευση για τα παιδιά και των δύο φύλων. Οι σπουδαστές οργανώνουν συζητήσεις σ΄οτι αφορά την φιλοσοφική αξία των θέσεων του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και συνεχώς απομνημόνευαν την Ομήρου Ιλιάδα “

β)Ήταν το Βυζάντιο το οποίο διαφύλαξε για εμάς τα μεγάλα πνευματικά έργα του Κλασσικού Κόσμου. Από τα 55.000 Αρχαία Ελληνικά κείμενα που υπάρχουν σήμερα, γύρω στα 40.000 έφτασαν σε μας, χάρη στους Βυζαντινούς αντιγραφείς”

6) J.M Hussey: “The Byzanine Word”: To περιεχόμενο της Βυζαντινής παιδείας δείχνει την κλασσική της καταγωγή. Η βασική εκπαίδευση βασίζονταν στην εκμάθηση της γραφής, στην ανάγνωση και την μελέτη της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας. Ένας στίχος από τον Όμηρο ήταν εξίσου εύκολα αναγνώσιμος στους Βυζαντινούς όπως ένας στίχος του Σαίξπηρ παλαιότερα για τους Βρετανούς”

ΠΗΓΕΣ

1. Μ. Γ. Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ. http://www.blebig.com

2. J,M, Hassy “The Hussey Word” Huntchinston Uninersity Librairy London, 1967

Πηγή:

http://olympia.gr/2014/03/22/%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%AF-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CF%83%CE%BF%CF%8D%CE%BD-%CF%84%CE%B1-%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1/#more-378576