Ο
Πολύγνωτος του οποίου η συμβολή στην ανάπτυξη της κλασσικής ζωγραφικής ήταν
καθοριστική, καταγόταν από τη Θάσο και ο πατέρας του Αγλαοφών ήταν επίσης
ζωγράφος. Ο Αριστοτέλης τον αποκαλεί «αγαθόν ηθογράφον». Ο Πολύγνωτος, μαζί με
τον Μίκωνα, έκαναν τα σημαντικότερα βήματα στην παρουσίαση του διαστήματος και
του χώρου.
Η σημαντικότερη όμως
προσφορά του Πολύγνωτου ήταν η αναλυτική χρήση των χρωμάτων με τα οποία
δουλεύει η φύση ως επί το πλείστον στο υλικό της μέρος (και όχι στο
ψευδαισθησιακό, όπως το χρώμα της θάλασσας και του ουρανού που ενώ είναι
διάφανη στην πραγματικότητα, φαίνονται γαλάζια, μπλέ).
Τα καθαρά και έντονα
χρώματα πχ κόκκινο, κίτρινο, μπλέ κλπ, υπάρχουν στο υλικό μέρος της φύσης σε
αναλογία μικρότερη του 1/1000. Η ζωγραφική όφειλε να μιμείται τον χρωματικό
τρόπο της φύσης. Πρόκειται για την περίφημη «Πολυγνώτεια τετραχρωμία».
Τα χρώματα αυτά είναι: το
άσπρο, το μαύρο, το κεραμμυδί (χοντροκόκκινο), η ώχρα και όλα τα παράγωγά τους
(το γκρί, το καφέ, το πράσινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί, το ροζ, κλπ.).
Τι
έδωσε ο Πολύγνωτος στην Ελληνική ζωγραφική
Εδωσε πολλά και την πήγε
πολλά σκαλιά επάνω. Έβαλε και τέταρτο χρώμα ..την ώχρα ή κίτρινο και έτσι με
άσπρο, μαύρο, κόκκινο και κίτρινο ζωγράφιζαν πιά. Έβαλε επίπεδα στην ζωγραφικές
του παραστάσεις και έδωσε προοπτική στον πίνακα. Τρίτον ήταν ηθικοπλάστης μορφών ώστε να βγάλει και
συναίσθημα και τέταρτον ζωγράφιζε τόσο πειστικά τις μορφές και τους χιτώνες των
γυναικών και φαίνονταν τόσο διάφανα τα πέπλα και αληθινά..που πήγαιναν κοντά να
τα αγγίξουν για να βεβαιωθούν οτι ήταν ζωγραφική και οτι δεν είχε βάλει κάποιο
ύφασμα διάφανο πάνω απ τις μορφές του.
Η χρήση των «Πολυγνώτειων
χρωμάτων» χαρακτηρίζει ολόκληρη την αρχαία Ελληνική ζωγραφική (Αρχαϊκή, κλπ)
αιώνες πριν τον Πολύγνωτο. Η προσφορά του Πολύγνωτου έγκειται στην μεγαλύτερη
ανάλυση των χρωμάτων αυτών, δηλαδή στην παραγωγή περισσότερων χρωματικών
διαβαθμίσεων πάνω σε αυτή την χρωματική κλίμακα.
Ο Πλάτωνας επίσης,
αναφέρει ότι αν ζωγραφίζοντας κανείς ένα πρόσωπο δεν χρησιμοποιήσει Πολυγνώτεια
χρώματα, αλλά κάποια άλλα, θα χάσει την φυσική χροιά του ανθρώπινου προσώπου.
Ο Απελλής ήταν διάσημος
για τον πλούτο των χρωμάτων του στη ζωγραφική του…
Ειχε ανακαλύψει μεθόδους
παρασκευής χρωμάτων που ακόμα και σήμερα μας είναι άγνωστες,απο ποικιλία
διαφόρων ουσιών…αλλά θα σας γελάσω ποιές ήταν αυτές..άμα τις ήξερα θα ήμουν η
ευτυχέστερη των θνητών.
Κράτησε τα τέσσερα χρώματα
του Πολυγνώτου και πρόσθεσε και λίγο κυανούν και πράσινο λεπταίνοντας τις
αποχρώσεις του.
Το κύριο χαρακτηριστικό
της τέχνης του Απελλή ήταν η λεπτότητα των χαρακτηριστικών χραμμών του, η
αληθοφάνεια των χρωμάτων του, η άμμετρος χάρη, καλλονή, εκφραστικότητα των
μορφών του και η αποφυγή κάθε υπερβολής και στο σχέδιο και στα χρώματα του.
Η Πολυγνώτεια κλίμακα έχει
χρησιμοποιηθεί από πολλούς καλλιτέχνες ώστε να αποδώσουν το ελληνικό στοιχείο,
με παραδείγματα όπως ο Γ. Τσαρούχης, τον Κόντογλου αλλά και άλλοι. Η χρήση της
τετραχρωμίας δημιουργεί μία παλέτα χρωμάτων λίγο πιο πεσμένη τονικά, βρώμικη
και ιδιαίτερα γήινη. Έτσι ερμηνεύονται πιο εύστοχα τα χρώματα του ελληνικού
τοπίου, που λόγω του πολύ δυνατού ήλιου και φωτός αλλοιώνεται το πόσο έντονα
και καθαρά τα αντιλαμβάνεται το μάτι μας.
Για να εξεταστεί η
Πολυγνώτεια Κλίμακα όσο να αφορά τη δική μου ερευνητική επέλεξα σαν δείγμα τον
Γ. Τσαρούχη και κάποια έργα του και έβγαλα ένα σύνολο χρωμάτων μία δηλαδή
ενδεικτική παλέτα για το τι θα ονομάζαμε Πολυγνώτεια κλίμακα.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό
επίσης είναι οι συνθέσεις των χρωμάτων μεταξύ τους και η θέση τους. Με αυτό
εννοώ ότι βλέποντας για παράδειγμα γκρι χρώμα στον πίνακα που δίπλα του έχει
κάποια άλλα χρώματα όπως πχ. καφεκόκκινο αμέσως το γκρι παύει να φαίνεται γκρι αλλα
παίρνει το ρόλο του μπλε τόνου στη σύνθεση και στο πως το αντιλαμβανόμαστε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου