ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ: Τα 23 αγάλματα του Ζαππείου φωτίζονται ξανά από την Ελευθερία Ντεκώ

Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2020

Τα 23 αγάλματα του Ζαππείου φωτίζονται ξανά από την Ελευθερία Ντεκώ

Τα αγάλματα του Ζαππείου αποκτούν νέο φως. Ένας φόρος τιμής στα πρόσωπα της ιστορίας μας.

ΓΡΑΦΕΙ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

Ευεργέτες, αγωνιστές, ποιητές, φιλέλληνες, ιστορικοί, πολιτικοί, γλύπτες, πρόσωπα υπαρκτά αλλά και μυθικά, χρόνια τώρα, παρελαύνουν σιωπηλά στις σελίδες της ιστορίας, αλλά και μπροστά στα μάτια των ανυποψίαστων περιηγητών του Ζαππείου.

Η πρόεδρος του Δ.Σ. της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, κυρία Βαγενά, θέλησε να «ρίξει φως» σε αυτά τα χλωμά πρόσωπα της νεότερης ιστορίας του Ελληνικού Έθνους και να τα φέρει πιο κοντά μας μέσα από το έργο της Ελευθερίας Ντεκώ. Εμπιστεύτηκε τη λεπτή αισθητική και βαθιά γνώση της διεθνώς καταξιωμένης σχεδιάστριας φωτισμού η οποία ξεκίνησε τη μελέτη για τα 17 γλυπτά που βρίσκονται στον οριοθετημένο κήπο του Μεγάρου τον Δεκέμβριο του 2019. Ενημερωτικά αναφέρουμε ότι στο σύνολο τους τα αγάλματα αριθμούν 23. Εξαιρέθηκαν από τη διαδικασία φωτισμού τα δύο τοποθετημένα σε κοινόχρηστο χώρο της πόλης και τα τέσσερα που βρίσκονται εντός του κτιρίου του Ζαππείου.

Οι κήποι και τα αγάλματα

Σημαντική ήταν η συμβολή των γεωπόνων του Ζαππείου, ως προς την επιλεκτική αποκλάδωση θάμνων και δέντρων, για να επιτευχθεί η απρόσκοπτη θέαση των γλυπτών. Σε συνεργασία και με το τεχνικό τμήμα του Ζαππείου -και παρά τις δυσχερείς συνθήκες της πανδημίας- το έργο ολοκληρώθηκε εγκαίρως με υψηλά αισθητικό αποτέλεσμα. Φόρος τιμής στα ίδια τα αγάλματα.

«Ως επισκέπτης και παρατηρητής του χώρου του Ζαππείου, αλλά πάνω απ’ όλα ως πολίτης της Αθήνας, θεώρησα απαραίτητο η ζωντάνια που διακατέχει το ίδιο το κτίριο αλλά και το όμορφο και ιστορικό περιβάλλον του κατά τη διάρκεια της ημέρας, να είναι το ίδιο αισθητή και τις νυχτερινές ώρες» υπογραμμίζει η Ελευθερία Ντεκώ που έσκυψε με φροντίδα πάνω από κάθε γλυπτό για να μπορέσει να τονίσει την ιδιαιτερότητά του με τις δέσμες του φωτός.

«Είναι τεράστια τιμή να μας προσφέρει αφιλοκερδώς την βοήθειά της μια τόσο χαρισματική επαγγελματίας που έδωσε νέα πνοή στα γλυπτά. Όταν με το καλό περάσει η πανδημία όλοι οι Αθηναίοι θα έχουν τη χαρά να τα ανακαλύψουν και να τα χαρούν» συμπληρώνει η κυρία Χριστίνα Βαγενά.

Μια περιήγηση στα αγάλματα του Ζαππείου

Το Ζάππειο Μέγαρο, ο Περίπατος του Ζαππείου, οι κήποι του και οι λοιποί χώροι του, καταλαμβάνουν μια έκταση περίπου 80 στρεμμάτων. Το υπέροχο αυτό σύμπλεγμα βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και από κτίσεώς του αποτέλεσε προβεβλημένο χώρο εκδηλώσεων της πόλης και αγαπημένο σημείο αναφοράς και περιπάτου για τους Αθηναίους. Η γεωγραφία του είναι εξαιρετική. Συνορεύει είτε άμεσα είτε με οδό ενδιάμεσα, με το Ολυμπείο, με το Μέγαρο Μαξίμου, με τον Εθνικό Κήπο και με το Καλλιμάρμαρο.

Τα έργα γλυπτικής στους χώρους του Ζαππείου είναι αρκετά και μερικά είναι ιδιαιτέρως όμορφα. Πέραν αυτού η μεγάλη τους αξία έγκειται στο ότι αρκετά από αυτά κατοπτρίζουν την ιστορία του πνεύματος στη χώρα κατά τους Δέκατο Ένατο και Εικοστό Αιώνα, αλλά και την εξέλιξη της επίσημης ιδεολογίας του νέου Ελληνικού Κράτους σχεδόν από ιδρύσεώς του.

Αγάλματα και προτομές

Το άγαλμα του Εθνικού Ευεργέτη, Ευαγγέλη Ζάππα. Ο Ευαγγέλης Ζάππας υπήρξε πρωτεργάτης του κινήματος του Ολυμπισμού και της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Το άγαλμα βρίσκεται στα αριστερά της κλίμακας της κυρίας εισόδου του Ζαππείου Μεγάρου. Είναι έργο του γλύπτη Ιωάννη Κόσσου. Το άγαλμα του Κωνσταντίνου Ζάππα, αδερφού του Ευαγγέλη. Βρίσκεται δεξιά της κλίμακας της κυρίας εισόδου του Ζαππείου Μεγάρου. Πρόκειται για έργο του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου.

Το άγαλμα του έφιππου Γεωργίου Καραϊσκάκη. Το άγαλμα βρίσκεται στην εκβολή των Κήπων του Ζαππείου προς το Καλλιμάρμαρο. Στη βάση του είναι γραμμένα τα τελευταία λόγια του Καραϊσκάκη στη μάχη του Φαλήρου, στις 23 Απριλίου 1827. Δικαίως θεωρείται αδερφό άγαλμα με αυτό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη μπροστά στην Παλαιά Βουλή. Πρόκειται για έργο του γλύπτη Μιχαήλ Τόμπρου.

Ο Ξυλοθραύστης. Βρίσκεται και αυτό απέναντι από το Παναθηναϊκό Στάδιο. Είναι έργο του, σημαντικού στην εποχή του, γλύπτη και μαρμαροτεχνίτη Δημήτρη Φιλιππότη από την Τήνο. Αγάλματα του εν λόγω γλύπτη βρίσκονται διάσπαρτα στην Αθήνα.

Ο Σάτυρος. Το έργο είναι του πολύ παραγωγικού γλύπτη Γεωργίου Δημητριάδη, γνωστού στην εποχή του ως «ο Αθηναίος», αν και καταγόταν από τη λεγόμενη Παλαιά Κόρινθο. Αξία έχει επίσης το μεταλλικό ημικυκλικό παγκάκι γύρω από τη βάση του αγάλματος. Πολύ πιθανόν να πρόκειται για αυθεντικό αρχικό παγκάκι του Ζαππείου. Και ποιοι δε θα έχουν καθίσει εκεί. Ο Μικρός Ψαράς, έργο του Δημήτρη Φιλιππότη. Το άγαλμα είναι πολύ εύχαρες. Σχεδόν ρεαλιστικό.

Η προτομή του Γεωργίου Σουρή. Είναι έργο του Γεωργίου Δημητριάδη «Αθηναίου». Το έργο ανατέθηκε στον γλύπτη από τον Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, για να τιμηθεί ο σατυρικός ποιητής. Ο Γεώργιος Σουρής υπήρξε μεγάλη μορφή των τελών του Δεκάτου Ενάτου και των αρχών του Εικοστού Αιώνα για τη δημοσιογραφία. Ως ποιητής προτάθηκε για το Βραβείο Νομπέλ πέντε φορές! Εξέδιδε τη σατυρική εφημερίδα «Ο Ρωμηός» για σχεδόν 30 έτη. Ο Σάτυρος στον Βράχο, του γλύπτη Γεωργίου Δημητριάδη Αθηναίου. Έρωτας, του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου. Ο Γεώργιος Βρούτος υπήρξε φημισμένος γλύπτης και μαρμαροτεχνίτης στην εποχή του. Εκτός από καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών διατέλεσε και μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Παρισιού.

Προτομή του Ιωάννη Πολέμη. Ο Πολέμης υπήρξε πολύ αγαπητός ποιητής στην εποχή του και εισήγαγε στην ποιήση και τα πεζά του γλώσσα πιο κοντά στην καθομιλουμένη της εποχής του. Το έργο ανήκει στον γλύπτη Λουκά Δούκα.

Άγγελος, του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου. Η προτομή του ιστοριογράφου Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου. Ο Παπαρρηγόπουλος πρόσφερε τεράστια υπηρεσία στην πατρίδα καθώς με την πεντάτομη «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» τεκμηρίωσε τη συνέχεια των κατοίκων της Ελλάδας ως Ελλήνων από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Το γλυπτό ανήκει στον γλύπτη Μιχαήλ Τόμπρο.

Η Προτομή του Στέφανου Ν. Δραγούμη. Το έργο ανήκει στη γλύπτρια Ναταλία Μελά, δισεγγονή του Στέφανου Δραγούμη και εγγονή του Παύλου Μελά. Ο Στέφανος Δραγούμης διατέλεσε πρωθυπουργός και υπήρξε ένας από τους εναργέστερους δημιουργούς του Μακεδονικού Αγώνα. Ο Στέφανος Δραγούμης ήταν πατέρας του Ίωνα Δραγούμη και πεθερός του Παύλου Μελά.

Η Προτομή του Ιωάννη Θ. Κυριακού. Ο Ιωάννης Θ. Κυριακός διατέλεσε πρόεδρος της Ολυμπίου Επιτροπής. Η προτομή είναι έργο του γλύπτη Γεωργίου Δημητριάδη «Αθηναίου». Ο ανδριάντας του Μεγάλου Εθνικού Ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη. Το άγαλμα είναι του εξαίρετου γλύπτη Λεωνίδα Δρόση, ο οποίος έχει δημιουργήσει και τα αετώματα της Ακαδημίας Αθηνών καθώς και πολλά από τα υπέροχα αγάλματα της Αθηναϊκής Τριλογίας. Όσον αφορά στον Βαρβάκη η μυθιστορηματική του βιογραφία καταλαμβάνει τόμους. Ήταν από τα Ψαρρά και έλαβε μέρος στα Ορλωφικά και στην Επανάσταση του 1821. Βοήθησε τη χειμαζόμενη πατρίδα με κάθε τρόπο. Ο Μικρός Θεριστής, του γλύπτη Δημήτρη Φιλιππότη.

Η προτομή του Αχιλλέα Παράσχου, είναι έργο του Γεωργίου Δημητριάδη «Αθηναίου»». Ο Αχιλλέας Παράσχος, ποιητής, γεννήθηκε τα πρώτα χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821. Υπήρξε απίστευτα δημοφιλής στην εποχή του και έλαβε ενεργό μέρος στην εκδίωξη του Όθωνα και τη σύνταξη Συντάγματος. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος περιέγραψε την κηδεία του ως πάνδημη και τη συμπεριφορά των πενθούντων ως ο Παράσχος να ήταν «…ο τελευταίος εθνικός ποιητής του Ελληνισμού.».

• Η Ελλάς στεφανώσα τον Λόρδο Βύρωνα. Το έργο είναι προϊόν της διαδοχικής εργασίας τριών γλυπτών, του Αντουάν Σαπύ (Antoine Chapu), του Ζοζέφ Φαλκιέρ (Joseph Falquiere) και του Λαζάρου Σώχου. Ο Βύρωνας υπήρξε πολύ γνωστός ρομαντικός ποιητής και Φιλέλληνας. Πέθανε στο Μεσολόγγι στις 19 Απριλίου 1824.