Βιτρό: Τέχνη και Αρχιτεκτονική

Ξένια Σαρατσιώτη

Το βιτρό, ή αλλιώς το χρωματισμένο γυαλί καθιστά τη ζωγραφική του γυαλιού ως τέχνη και τα ανοίγματα τα οποία καλύπτει ως αρχιτεκτονικά στοιχεία. Τα στοιχεία αυτά ξεκίνησαν ως μορφή ζωγραφικής αναπόσπαστα συνδεδεμένα με τον σχεδιασμό και την κατασκευή των γοτθικών καθεδρικών ναών.

Με την πάροδο των χρόνων, αυτή η μορφή της τέχνης εξελίχθηκε και διευρύνθηκε η χρήση της. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ενσωματώθηκε η υαλουργική τέχνη στην αρχιτεκτονική.

Γενικά ιστορικά στοιχεία

Προτομή ενός βασιλιά, περ. 1210 μ.Χ., The Stained Glass Museum. Πηγή εικόνας: https://stainedglassmuseum.com/histsg

Οι Ρωμαίοι, την περίοδο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας είχαν αναπτύξει εξαιρετικές τεχνικές εμφύσησης γυαλιού, αλλά ήταν δύσκολο να παραχθεί επίπεδο γυαλί, κατάλληλο για ζωγραφική. Τον Μεσαίωνα παράγονταν επίπεδα κομμάτια γυαλιού διαστάσεων 150mm x 150 mm, σε διαφορετικά χρώματα. Το γυαλί όμως δεν είχε ικανοποιητικό ποσοστό καθαρότητας, με αποτέλεσμα κάθε θραύσμα του γυαλιού να είναι μοναδική παραλλαγή έχοντας διαφορετική διάθλαση και διαφορετική ένταση χρώματος. Η οπτική διαφάνεια δεν είχε ακόμα επιτευχθεί, αλλά δεν ήταν απαραίτητη για τη ζωγραφική εκείνη την περίοδο.

Η Βασιλική του Saint-Denis στο Παρίσι, που ανακαινίστηκε εκτενώς από τον ηγούμενο Σούγκερ μεταξύ 1137 και 1148 μ.Χ., έγινε το αρχέτυπο των γοτθικών καθεδρικών ναών. Πηγή εικόνας: https://www.worldhistory.org/image/13201/basilica-of-saint-denis-main-altar/

Ένας από τους κύριους εκπροσώπους που χρησιμοποίησαν την τέχνη του βιτρό είναι ο Ηγούμενος Suger. Κατά τη διάρκεια των ανακαινίσεων του ναού Saint Denis στο Παρίσι του 12ου αιώνα χρησιμοποίησε το χρωματισμένο γυαλί στα ανοίγματα και όπου δεν απαιτείτο δομική στήριξη στην τοιχοποιία, κατέγραψε τη διαδικασία τοποθέτησης και τον συμβολισμό του. Την περίοδο αυτή η πόλη Chartres στη Γαλλία κατέστη κορυφαία στην κατασκευή βιτρό και τα παραγόμενα υλικά ήταν εξαιρετικά υψηλής ποιότητας. Μάλιστα, ο καθεδρικός ναός της Chartres έχει ένα από τα παλαιότερα παραδείγματα βιτρό ροζ γυαλιού.

Η μεγαλύτερη συλλογή βιτρό βρίσκεται στον Καθεδρικό Ναό της Chartres. Τα βιτρό του ναού, με εξαίρεση αυτά της δυτικής πρόσοψης (που χρονολογούνται στα μέσα του 12ου αιώνα) κατασκευάστηκαν μεταξύ 1205 και 1225. Πηγή εικόνας: https://www.cathedrale-chartres.org/en/cathedrale/monument/the-stained-glass-windows/

Κατά τον 14ο αιώνα, η τεχνική ζωγραφικής του γυαλιού είχε ήδη αναπτυχθεί, με τρόπο που προσπαθούσαν οι τεχνίτες να αντιγράψουν τις εξελίξεις στην τεχνική της ελαιογραφίας. Αν και τα πιο δημοφιλή παραδείγματα βιτρό να βρίσκονται σε πόλεις όπως το Παρίσι και η Chartres, εν τούτοις βρίσκουμε ενδιαφέροντα παραδείγματα και στην Ιταλία του 13ου και 14ου αιώνα.

Για τη συνέχεια εδώ:

https://maxmag.gr/design/vitro-techni-kai-architektoniki/