ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ: «Βγάλατε μόνοι σας τα μάτια σας…»

ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας

μια μαρτυρία για την θεωρούμενη ως Εθνική «Ανεξαρτησία»

Γράφει ο δημοσιογράφος- μελετητής

Ανδρέας Μακρίδης

Ο Νικόλαος Δραγούμης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 10 Απριλίου 1809. Ήταν γιος του Μάρκου Δραγούμη, και της Ζωής, το γένος Σοφιανού Δεληγιάννη. Το 1828 προσελήφθη στο γραφείο του Ι. Καποδίστρια με διευθυντή τον Σπ.Τρικούπη. Στις Αναμνήσεις του, ο Νικόλαος Δραγούμης, αναφέρεται σε διάλογο που είχε με τον Κυβερνήτη, όντας γραμματέας του. Την ώρα που ο Καποδίστριας ετοιμάζεται να εκδώσει εγκύκλιο απαγόρευσης των μυστικών εταιρειών στην Ελλάδα, ρωτά αιφνιδιαστικά τον 20χρονο Δραγούμη, σε ποιαν εταιρεία ανήκει!

Η ερώτηση, προκαλεί το γέλιο του:

Ας διαβάσουμε, λοιπόν, τον διάλογο....

-  Διατί γελάς;

- Διότι είναι δυνατόν ν’ ανήκω εγώ εις εταιρείαν; Δεν βλέπετε ότι είμαι σχεδόν αγένειος;

- Αγένειος! Επανέλαβε σείων την κεφαλήν. Ίσα, ίσα, σεις οι νέοι έχετε τα μυαλά αναμμένα.

Και χωρίς να περιμείνη απάντησιν αφήκε τον κάλαμον και ανεγερθείς εσώρευσε κατά της εταιρίας των Φιλικών πολλά και αυστηρά. Διαγράψας δ’ εν συνόψει την πορείαν αυτής, ανέφερε τας γενομένας αυτώ προτάσεις και τας αρνητικάς απαντήσεις δια το απονενοημένον της μελετωμένης επιχειρήσεως (…) Είτα καταστρέψας τον λόγον…

- Να, ανεφώνησεν εξαφθείς, αυτά εκάμετε κ’ εβγάλετε τα μάτια σας.

Αλλ’ αν οι αποσταλέντες το 1820 προς αυτόν οπλαρχηγοί και οι εκ Δακίας δύο διπλωμάται, ήτοι ο Μαυροκορδάτος και ο Πανταζόγλους, ήκουσαν συναινούντες κατά το φαινόμενον ομοίαν απάντησιν, δεν ήτο δυνατόν να συμβή το αυτό και εις τον νεανίαν γραμματέα του Κυβερνήτου. Εξ εναντίας κεραυνός κατέπεσεν εις την κεφαλήν μου ότε ήκουσα την τελευταίαν φράσιν. Ας φαντασθή τις νέον διατρέχοντα το εικοστόν έτος της ηλικίας, πιστεύοντα ότι το ελληνικόν έθνος ην το πρώτον έθνος της γης, έχοντα ιδέαν υπερβολικήν περί των κατορθωμάτων των συμπολιτών, λατρεύοντα τον αγώνα και φυσιώντα δια την ευτυχή αυτού έκβασιν! Εξήφθην όλος, εγενόμην άλλος εξ άλλου και παραβάς την τάξιν μου, καθ’ ην μόνον περί υπηρεσίας ωμίλουν προς τον Κυβερνήτην…

- Εβγάλαμεν τα ‘μάτια μας! Ετόλμησα να ανακράξω. Δεν είμεθα λοιπόν ανεξάρτητοι και δεν έχομεν Κυβερνήτην;

- Ω! κύριε! Υπέλαβε καγχάσας΄ το πρόσωπόν σου εμφαίνει ανωτέραν των διπλωματικών σου γνώσεων την φιλοπατρίαν σου. Ούτε ανεξάρτητοι είμεθα, ούτ’ εγώ απέκτησα μεγάλον πράγμα…ονομασθείς Κυβερνήτης των Ελλήνων.

- Απεκτήσαμεν όμως ημείς.

- Αν ήμην βασιλεύς, είπε πλησιάσας με ιλαρός, θα σε ωνόμαζον αυλικόν μου.

Αλλ’ αν ετόλμων να ομιλήσω και τρίτον, θ’ απεκρινόμνην ότι όπως γίνω αυλικός δεν ήρκει μίαν μόνη θέλησις.

Και ότι δεν ήμεθα ανεξάρτητοι έλεγε την αλήθεια, διότι τα πρωτόκολλα αντί δούλων καθίστων ημάς υποτελείς της εξουσίας καθ’ ης ηγωνίσθημεν. Ότι δε και αυτός δεν απέκτησε μέγα πράγμα, απέδειξεν ο Σεπτέμβριος του 1831 έτους.

ο Νικόλαος Δραγούμης

Και όμως δεν αρνούμαι ότι η αυστηρότης των λεχθέντων με κατελύπησε. Ναι μεν και τότε ήμην πεπεισμένος και μετά ταύτα επείσθην έτι μάλλον ότι, ου μόνον πάσα πράξις, αλλά και πάσα λέξις του Κυβερνήτου, σκοπόν πρώτιστον είχε την απελευθέρωσιν της πατρίδος, ουδέποτε όμως ηυλόγησα την μνήμην του ανδρός όσον ότε ανέγνων το προς τον αυτοκράτορα Αλέξανδρον νεωστί δημοσιευθέν υπόμνημα αυτού, εν ω ηγωνίζετο ν’ αποδείξη και δικαίαν και συμφέρουσαν εις την Ευρώπην την επέμβασιν της Ρωσίας υπέρ του ελληνικού επιχειρήματος…»

Ο Δραγούμης είναι σαφής: Ο Καποδίστριας στέκεται ενάντιος στους Φιλικούς, ακόμα και όταν η Επανάσταση έχει νικήσει, ακόμα και όταν ο ίδιος έχει γίνει Κυβερνήτης της Ελλάδας. Πειράζει τον νεαρό γραμματέα του, λέγοντάς του πως «βγάλατε μόνοι σας τα μάτια σας», προκαλώντας την έξαψη, αν όχι και οργή του Δραγούμη, που του υπενθυμίζει πως μετά τον πολυετή Αγώνα, οι Έλληνες είναι πλέον ανεξάρτητοι. «Ούτε βασιλιάς είμαι, ούτε ανεξάρτητοι είμαστε, αλλά υποτελείς» του απαντά ο Κόμης. Όσο για το Υπόμνημα, ή την λεγόμενη «Αυτοβιογραφία» του Καποδίστρια, αυτό συνετάχθη για να πετύχει την επέμβαση της Ρωσίας στο πλευρό των αγωνιζόμενων Ελλήνων, έστω και με καθυστέρηση.

Τίτλος άρθρου:

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ: ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ, Ή ΚΗΡΥΚΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΩΦΡΟΣΥΝΗΣ;

Πηγή: mikres-ekdoseis.gr/2012/05/blog-post_06.html