Η αυτοθυσία του Εύζωνα Κωνσταντίνου Κουκίδη

Του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Την αφορμή για το ζωγράφισμα αυτού του έργου, μου έδωσε η επίσκεψη μου στον στρατώνα της Προεδρικής Φρουράς, όπου ως υπερήφανος θείος, βρέθηκα πριν από λίγους μήνες, με την ευκαιρία της πρώτης παρέλασης του ανιψιού μου με το τιμημένο σώμα των Ευζώνων.

Εκεί, στην εσωτερική πλατεία της Φρουράς, υπήρχε μια μαρμάρινη πλάκα με την εξής επιγραφή:

ΠΛΑΤΕΙΑ

ΕΥΖΩΝΑ ΚΟΥΚΙΔΗ ΚΩΝ/ΝΟΥ

Έπεσε υπέρ πατρίδος την 27^η Απριλίου 1941

κατακρυμνησθείς από τον Ιερό Βράχο

της Ακροπόλεως τυλιγμένος με την Ελληνική

Σημαία υπερασπιζόμενος ταύτης μέχρι

τελευταίας ρανίδος του αίματος του

αρνούμενος να την παραδώσει στον

Γερμανό κατακτητή

(27 Απριλίου 1994)

Η συγκίνηση μου ήταν μεγάλη. Είχα υπόψη μου, βέβαια, τον Κ. Κουκίδη, αλλά η ιστορία του ήταν περιβεβλημένη με μια αινιγματική αχλή, αφού μέχρι τώρα, κάποιοι τον παρουσίαζαν ως ένα ακόμη αστικό μύθο, που ποτέ δεν υπήρξε. Είναι όμως έτσι; Φυσικά και όχι! Αλλά, για ποιον λόγο αποσιωπήθηκε επί 70 σχεδόν χρόνια, η ανιδιοτελής θυσία του και ο ίδιος ενταφιάστηκε στη λήθη; Είναι γνωστές οι σκοπιμότητες που αφαίρεσαν το στεφάνι της δόξας από το κεφάλι του παλικαριού. Ούτε οι Γερμανοί, ούτε οι συνεργάτες τους, ήθελαν ένα μάρτυρα και ένα παράδειγμα αντίστασης, Έτσι, ήταν οι πρώτοι που τον εξαφάνισαν. Και καθώς, ένα τέτοιο παράδειγμα αυτοθυσίας δεν είναι αρεστό σε καμία αυταρχική εξουσία, σε οποιαδήποτε εποχή, η αφάνεια του ήρωα συνεχίστηκε. καθώς προβάλλονταν άλλα πρότυπα...

Οι μαρτυρίες, λοιπόν, για την ηρωϊκή θυσία του Κουκίδη, είναι όχι μόνο πολλές, αλλά είναι και αναμφισβήτητες. Αξίζει να της αναζητήσει κανείς, αφού ο χώρος εδώ δεν μου επιτρέπει έναν εκτενή λόγο. Η μαρμάρινη πλάκα της Προεδρικής Φρουράς, είναι μια από αυτές. Κανείς δεν δικαιούται να αμφισβητεί την ύπαρξη του ήρωα. Κανείς δε μπορεί να του στερήσει πια την ευγνωμοσύνη και την τιμή που του οφείλει ο Ελληνικός λαός. Κανείς δε μπορεί για πάντα να συσκοτίζει την αλήθεια. Τα τελευταία χρόνια, κάθε τέτοια ημέρα, γίνεται μια σεμνή τελετή σε ένα μνημείο που στήθηκε εκεί, στο σημείο που κύλισε το σώμα του.

Ήταν ήρωας ο Κωνσταντίνος Κουκίδης; Αναμφισβήτητα ναι! Γιατί; Επειδή, τίποτα δεν τον ανάγκαζε να μη σώσει την ζωή του, και να μη λυπηθεί τα 20 χρόνια του, όπως θα έκαναν πολλοί άλλοι. Τίποτα, εκτός μόνο από την τιμή. Να μην είναι αυτός, δηλαδή, που η μοίρα τον ήθελε, να παραδώσει τη σημαία στον κατακτητή και έπειτα να πάει στο σπίτι του, να συνεχίσει την ζωή του. Και αυτός που βάζει την τιμή πάνω από την ζωή του, μόνο ήρωας μπορεί να λέγεται, διότι αγγίζει το υπεράνθρωπο. Το υπεράνω της λογικής.

Όλα αυτά, στάθηκαν η αιτία για να πάρω την απόφαση την ίδια ημέρα, να ζωγραφίσω τον πίνακα του. Στο υπερήφανο και γελαστό πρόσωπο του ανιψιού μου, έβλεπα τον Κουκίδη. Άλλωστε, το παλικαράκι είχε και αυτό την ίδια ηλικία.

Τον ένοιωσα δικό μου….

Έτσι, μετά από τον πίνακα της Πανωραίας Χατζηκώστα, έφτιαξα αυτό το έργο για τον άλλο αδικημένο της ιστορίας. Δεν είναι, βέβαια, το πρώτο έργο που έχει φτιαχτεί για εκείνον, αφού έχω υπόψη μου, τουλάχιστον μια ζωγραφισμένη εικόνα του. Όμως, είναι ένα έργο νομίζω, πιο σύνθετο και πιο αφηγηματικό.

27 Απριλίου 1941

Εράσμιες και σιωπηλές,

οι Καρυάτιδες θρηνούν,

για τον μικρό αδελφό τους,

τον Εύζωνα Κωνσταντίνο Κουκίδη.

Με δάκρυα φωταυγή,

σαν λάμψεις αρχαίας μνήμης,

αιώνιοι στέκουν μάρτυρες

της άγνωστης θυσίας.

Στον απριλιάτικο άνεμο, τον ουρανοβάτη,

που τους κίονες τους δωρικούς σμιλεύει,

σαν γλύπτης αδιάκοπα στον χρόνο,

διηγούνται με θλιμμένους ψίθυρους

την ένδοξη, μα άγραφη ιστορία του,

Και στο φως, που στραφταλίζει

στις μαρμαρυγές των αρχαίων μελών τους,

και τον γαλανό θόλο των αετωμάτων φωτίζει,

σαν πτέρυγες λευκών περιστεριών,

που της βαρύτητας αψηφούν την έλξη,

το αιθέριο σώμα της γενναίας ψυχής,

η σημαία με τον σταυρό, ανεβάζει

στους ουρανούς της αθάνατης τιμής.

(αφιερωμένο στον Κ. Κουκίδη, Γ.Γ.Γ)