H Ζωγραφική με υδροχρώματα

Γ. Γ. Γερολυμάτου: "Νεκρή φύση με κανάτα και καρπούζι"
ακουρέλες σε χαρτί

Του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Τα υδροχρώματα όπως υποδηλώνει και η ονομασία τους είναι χρώματα που διαλύονται από το νερό και χρησιμοποιούνται ευρέως στη ζωγραφική από την αρχαιότητα. Στην κατηγορία των υδροχρωμάτων ανήκουν οι νερομπογιές (ξεν. aquarelles), οι τέμπερες, τα γκουάς, τα ακρυλικά, διάφορα έγχρωμα βερνίκια και τα γνωστά πλαστικά χρώματα.

Ως επιφάνεια χρησιμοποιείται αναλόγως το χαρτί ακουαρέλας, ο καμβάς, το ξύλο, ακόμη και ο τοίχος με την κατάλληλη προεργασία (afresco). Η ζωγραφική με ακουαρέλες είναι από τα πιο δύσκολα είδη ζωγραφικής. Αυτό, επειδή τα χρώματα στεγνώνοντας τάχιστα, αλλάζουν ελαφρά τον αρχικό τόνο τους και αυτό είναι κάτι που ο ζωγράφος πρέπει να υπολογίζει από πριν, ώστε  να διατηρεί τις τονικές ισορροπίες σε όλη την επιφάνεια του έργου του.

Γιώργου Καρβούνη: «Σέριφος»,
ακουαρέλες-χαρτί

Ακόμη λόγω του στεγνώματος τα περάσματα από τόνο σε τόνο πρέπει να γίνονται γρήγορα. Εξαιτίας της μικρής καλυπτικότητας των υδροχρωμάτων, πιθανά λάθη που μπορούν να γίνουν με σκούρο χρώμα δύσκολα διορθώνονται. Στην ακουαρέλα δεν υπάρχει λευκό χρώμα και αντί αυτού χρησιμοποιείται το λευκό του χαρτιού, ενώ οι γκρίζες διαβαθμίσεις του μπορούν να επιτευχθούν με ελαφρά περάσματα του πινέλου με χρώματα που είναι αρκετά διαλυμένα στο νερό, ώστε να δημιουργούν ένα είδος διάφανης επίστρωσης στη λευκή επιφάνεια.

Ωστόσο, όλα αυτά που αποτελούν μειονεκτήματα, είναι ταυτόχρονα και πλεονεκτήματα, αφού τα υδροχρώματα είναι γενικά ελαφρά και διαφανή, δίνοντας στην εικόνα μιαν αέρινη αίσθηση. Επιπλέον, είναι πολύ κατάλληλα για την εκ του φυσικού ζωγραφική στην ύπαιθρο, αφού ο όγκος των σύνεργων και των υλικών που χρειάζονται, μπορούν εύκολα να μεταφερθούν σε ένα σάκο ή σε ένα βαλιτσάκι.

Στην υδατογραφία ξεκινούμε το χρωμάτισμα του έργου από τους φωτεινούς τόνους του, έχοντας εκ των προτέρων ορίσει, βάσει του σχεδίου μας, ποιές θα είναι οι λευκές-φωτεινές περιοχές του, τις οποίες φροντίζουμε να διατηρήσουμε, καθώς συνεχίζουμε να διαμορφώνουμε την γύρω από αυτές επιφάνεια του έργου. Προοδευτικά, προχωράμε σταδιακά προς στους πιο σκούρους τόνους, που είναι αυτοί που θα δώσουν την επιθυμητή φωτεινότητα των λευκών σημείων.  Στην ουσία, οι τελευταίοι τόνοι που μπαίνουν, είναι και οι πιο σκούροι. Αυτή, είναι τουλάχιστον, η τεχνική διαδικασία που ακολουθώ εγώ στις δικές μου ακουαρέλες.

 Όλγα Κ. Παπαλοπούλου: «Νέα Μάκρη»,

 μελάνι-ακουαρέλα-χαρτί

Η πυκνότητα των χρωμάτων εξαρτάται από την ποσότητα του νερού που χρησιμοποιείται. Η ζωγραφική με τέμπερες, γκουάς, ακρυλικά και πλαστικά χρώματα, αν και έχει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, είναι ωστόσο πιο συμπαγής και τα χρώματα είναι αρκετά καλυπτικά, ενώ χρησιμοποιείται και το λευκό. Τα υδροχρώματα χρησιμοποιήθηκαν με εξαιρετικό τρόπο στην αρχαία αγγειογραφία και ζωγραφική, στις βυζαντινές και αναγεννησιακές τοιχογραφίες, στην τέχνη της άπω Ανατολής, αλλά και από μεγάλους καλλιτέχνες όπως ο Ντύρερ, ο Τάρνερ, ο Καντίνσκυ κ.α.