«ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟ 1821»- Ο Καλαβρυτινός Οπλαρχηγός ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΕΤΙΜΕΖΑΣ, (1765-1822)

Πινακοθήκη ηρωικών μορφών

(43)

Επιμέλεια Γ.Γ.Γ

===============

Ο Αναγνώστης Πετιμεζάς γεννήθηκε στα Σουδενά Καλαβρύτων και καταγόταν από την ιστορική οικογένεια των Πετιμεζάδων. Ήταν γιος του Σωτήρη Πετιμεζά, αδελφού του Αθανασίου Πετιμεζά που φονεύθηκε στη Βυσωκά Καλαβρύτων. Μετείχε στην Αγία Λαύρα στη κήρυξη της Επανάστασης και έλαβε μέρος στις μάχες των Καλαβρύτων, στην Ακροκόρινθο, στην Τρίπολη υπό τις διαταγές του Κολοκοτρώνη κ.α.

Δολοφονήθηκε μαζί με τον γιο του Σωτήρη Πετιμεζά στο Βασιλικό της Σικυώνας, κοντά στην Κόρινθο, το 1822 σε τουρκική ενέδρα, ενώ κατευθυνόταν εναντίον των υπολειμμάτων του στρατού του Δράμαλη.

Ἡ μάχη στό Βασιλικό Κορινθίας (12 Αὐγούστου 1822)

Τα υπολείμματα του τούρκικου στρατού του Δράμαλη βρίσκονται αποκλεισμένα μέσα στην Κόρινθο και αποφασίζουν, στις 12 Αυγούστου, ημέρα Κυριακή, να βγουν έξω με θορύβους και αλαλαγμούς με σκοπό να απωθήσουν τους Έλληνες στα υψώματα του Βασιλικού και της Βάλτσας και να τους απασχολήσουν σε μάχη για να βρει έτσι ευκαιρία η κύρια δύναμη του Δράμαλη να διαφύγει προς τη Βοστίτσα.

Πρώτος κτύπησε τους τούρκους ο Γενναίος Κολοκοτρώνης, στο μεταξύ έφθασαν εκεί και οι οπλαρχηγοί Παπανίκας, Πλαπούτας και Καπετάν Γεωργάκης Χελιώτης με 700 άνδρες οπότε η μάχη γενικεύθηκε.

Οι τούρκοι από επιτιθέμενοι αναγκάστηκαν να οπισθοχωρήσουν και αφού κατηφόρισαν, κρύφτηκαν στη πεδιάδα με σκοπό να παρασύρουν τους Έλληνες προς το κάμπο και με το ιππικό τους να τους εξολοθρέψουν.

Ο πίνακας του Γερμανού ζωγράφου Von Hess

που απεικονίζει τον θάνατο του Αναγνώστη Πετμεζά 

του Σωτηρίου (1765-1822)

 στη μάχη των Βασιλικών Κορινθίας.

Οι Έλληνες πλησιάζουν και οι τούρκοι που ήσαν κρυμμένοι στη πεδιάδα ντουφέκιζαν και αποδεκάτιζαν τους Έλληνες και όταν πλησίασε το ιππικό οι Έλληνες Τράπηκαν σε φυγή. Απεγνωσμένες προσπάθειες κατέβαλε ο Αναγνώστης Πετιμεζάς για να συγκρατήσει μερικούς πολεμιστές. Μέσα στο πανδαιμόνιο της μάχης αυτής έπεσαν πολλοί Έλληνες μεταξύ των οποίων και ο ηρωικός Αναγνώστης Πετιμεζάς με τον δεκαεφτάχρονο γιο του Σωτηράκη. Πιάστηκαν επίσης αιχμάλωτοι ο Παπακαλομοίρης και ο Π. Τζανετάκης βαριά πληγωμένος.

Στο μεταξύ όμως φθάνουν νέες ενισχύσεις από την Κόρινθο και οι οπλαρχηγοί Γενναίος Κολοκοτρώνης, Γιατράκος, Πλαπούτας, Πετιμεζαίοι, Γεωργάκης Χελιώτης και όλοι μαζί επιτέθηκαν και κατόρθωσαν να κάμψουν το ηθικό των τούρκων και να τους εξαναγκάσουν να ξαναγυρίσουν στην Κόρινθο, αφού άφησαν στο πεδίο της μάχης 250 περίπου νεκρούς.

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΡΚΟΥΔΑΣ ΚΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΩΝ ΠΕΤΜΕΖΑΙΩΝ

Οι τούρκοι με 3.000 στρατιώτες κινούνται προς το Κιάτο. Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης με ογδόντα επίλεκτους στρατιώτες κατορθώνει να τους καθυστερήσει, μέχρι να φθάσουν ενισχύσεις από τους Παναγιώτη Γιατράκο, Δημήτρη Πλαπούτα και τους Πετμεζαίους. Οι τούρκοι οπισθοχωρούν, αλλά αυτή τη φορά δεν φεύγουν, παρά μεταχειρίζονται τέχνασμα. Στήνουν ενέδρα μέσα σε αμπέλια με σταφίδες, κρύβονται στα χαντάκια και αφήνουν ένα άλογο για να νομίσουν οι Έλληνες ότι έφυγαν βιαστικά, εγκαταλείποντας λάφυρα.

Οι Έλληνες πέφτουν στην παγίδα. Το απόσπασμα του Αναγνώστη Πετμεζά, μαζί με τους Φαναρίτες και τους Μυστριώτες κινείται προς εκείνο το σημείο και οι τούρκοι τους αιφνιδιάζουν. Δίνεται εντολή υποχώρησης αλλά οι Έλληνες υποχωρούν άτακτα προς την Αρκούδα, από τη ρεματιά του Κυρίλλου ποταμού, με κατεύθυνση τα Βαλτσαίϊκα.

Το πεδίο της μάχης

Ο Αναγνώστης Πετιμεζάς δεν φεύγει αλλά ορμά για να συγκρατήσει τους Έλληνες ώστε να αντισταθούν και η αποχώρηση να γίνει συντεταγμένα. Μα πέφτει νεκρός από τούρκικο βόλι και μετά από λίγο ο 17χρονος γιος του Σωτήρης–Σωκράτης Πετιμεζάς. Σκοτώνεται και πλήθος ελλήνων ηρώων όπως ο Παπα-Καλομοίρης από το Μυστρά, ο Γιαννέτας από το Γεωργίτσι του Ταύγετου και άλλοι 57 Φαναρίτες, Καλαβρυτινοί και Μυστριώτες.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στέλνει βοήθεια με τους Γιατράκο, Πλαπούτα και τους άλλους Πετμεζαίους. Πάνω από το Κιάτο, στη θέση Αρκούδα, συνεχίζεται η μάχη και οι Έλληνες τρέπουν σε φυγή τους τούρκους που έχουν 250 νεκρούς. Εκτός από τον Αναγνώστη Πετμεζά που ενταφιάστηκε στον Μεγάλο Βάλτο, όλοι οι άλλοι πεσόντες Έλληνες ενταφιάστηκαν στην περιοχή του Κυρίλλου. Πράγματι, αριστερά της πηγής Βρωμόβρυση, που ήταν κοντά στο ρέμα του Κυρίλλου, υπάρχει ένας λοφίσκος που στα τέλη του 19ου αιώνα σωζόταν σε σχήμα μικρής ακρόπολης κωνοειδής όγκος με σωρό από χώμα που είχε περίμετρο 54 βημάτων και μήκος 19 βημάτων. Ήταν ο τάφος των πεσόντων Ελλήνων στη μάχη της 12ης Αυγούστου 1822.

Ένα δημοτικό τραγούδι που ακούγεται ακόμα και στις μέρες μας και αφορά τους Πετιμεζάδες είναι:

Τρεις περδικούλες κάθουνταν ψηλά στον 'Αη-Θανάση

κι είχαν τα νύχια κόκκινα και φτερά βαμμένα,

είχαν και τα κεφάλια τους στο αίμα βουτηγμένα,

μοιρολογούσαν κι έλεγαν, μοιρολογούν και λένε:

-Τι ειν' το κακό που γίνεται στη μέση στο Λεβίδι,

μήνα βουβάλια σφάζονται, μήνα θεριά μαλώνουν;

-Μήτε βουβάλια σφάζονται, μήτε θεριά μαλώνουν,

Πετιμεζάδες πολεμούν μ' εννιά χιλιάδες Τούρκους,

μ' Ομέρ-Πασά, με Κουρ-Πασά, με τον Σμαήλη-Πλιάσα.

Μαυραναγνώστης χούγιαξε μέσα απ' το ταμπούρι:

-Το που σαι μπάρμπα-Κωνσταντή και ξάδερφε Βασίλη

και Νικολάκη, γρήγορα κι άξια μου παλικάρια;

Ελάτε να με βγάλετε απ' τ'ς άπιστους Λαλιώτες.

Σαν έκαμαν και κίνησαν, σαν έκαμαν και πάνε,

πέτρα τη πέτρα περπατούν, λιθάρι το λιθάρι,

στα δόντια σέρνουν τα σπαθιά, στα χέρια τα τουφέκια,

βάνουν τους Τούρκους ομπροστά, σαν τα παλιογελάδια,

σαν τη κοπή τα πρόβατα, σαν τη κοπή τα γίδια.

Βιβλιογραφία

1) Βασιλείου Φίλη, Ένα Μικρό Χωριουδάκι, Ένα Μεγάλο Όνομα, Αθήνα, 1992

2) Γεωργίου Καρούλα, 12 Αυγούστου 1822, εφημερίδα «ηχώ της Κορινθίας» του Κίμωνα Τρουπή, φύλλο 150/5.8.1978

3) Φώτη Χρυσανθακόπουλου ή Φωτάκου, πρώτου υπασπιστή του Θ. Κολοκοτρώνη, Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, έκδοση Βεργίνα 2001

4) Γεωργίου Τερτσέτη, Άπαντα Κολοκοτρώνη, απομνημονεύματα, εκδόσεις Χ. Γιοβάνη 1966

5) Λάμπη Αποστολίδη, Η Κορινθία στην Επανάσταση του 1821, Τόμος 2ος, Εκδόσεις Ν. Θεοχαρόπουλος

6) Κανέλλου Δεληγιάννη, Απομνημονεύματα

7) Σπυρίδωνος Τρικούπη, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως.

Πηγή: https://averoph.wordpress.com/2013/08/12/%E1%BC%A1-%CE%BC%CE%AC%CF%87%CE%B7-%CF%83%CF%84%CF%8C-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BA%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%AF%CE%B1%CF%82-12-%CE%B1%E1%BD%90%CE%B3%CE%BF%CF%8D/

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A0%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%B5%CE%B6%CE%AC%CF%82