του Χρήστου Γιανναρά
Σε αυτή
τη διάλεξη ( τηλεπροβολή,
βίντεο) του Χρήστου Γιανναρά αποκαλύπτεται
το περιεχόμενο που κομίζει ο
ελληνικός τρόπος του βίου, η
ελληνικότητα. Το περιεχόμενο του
νοήματος της ελληνικότητας
σε καμιά περίπτωση
δεν μπορεί να προσληφθεί
ως μια πρόταση με
εθνικιστικό προσωπείο. Αντίθετα,
ο Γιανναράς αποκαλύπτει
την ταυτότητα της
ελληνικότητας μέσα στο ευρωπαϊκό
γίγνεσθαι. Πρόκειται για
μια επιτομή-ύμνο της
ελληνικότητας, του ελληνικού
πολιτισμού και της
προοπτικής του στο μέλλον που έρχεται.
Η μεγάλη
πλειοψηφία των Νεοελλήνων αγνοεί
ότι αυτό το κράτος
που στήθηκε μετά την επανάσταση δεν είχε
βάσεις "ελληνικές".
Υιοθετήθηκε από το σύνολο της
άρχουσας τότε τάξης η θεωρία
της κοραϊκής μετακένωσης. Δηλαδή η
ιδέα ότι ο
ελληνικός πολιτισμός σταμάτησε
το 529 μ.Χ. και μετακομίστηκε
ο τρόπος του βίου του
στην Ευρώπη. Έπρεπε τάχα,
σύμφωνα με τον Κοραή, να ασπαστούμε
και να μιμηθούμε
τον δυτικό τρόπο ζωής που είχε
εντάξει την ελληνικότητα που είχαμε
χάσει. Αυτό που κυριάρχησε από την επανάσταση μέχρι σήμερα
ήταν ο μεταπρατισμός και η άκριτη μίμηση αλλότριων,
ξένων, στοιχείων σε
σχέση με τις
ιδιαιτερότητες που χαρακτήριζαν
την ελληνική παράδοση.
Ο ελληνικός
πολιτισμός ήταν, σύμφωνα με το
Γιανναρά, ένας πολιτισμός των προσωπικών σχέσεων μέσα στην κοινότητα.
Τι κομίζει
η ελληνικότητα στο
ευρωπαϊκό και διεθνές
γίγνεσθαι; Πρώτα κομίζει την
ιδιαιτερότητα της ελληνικής γλώσσας. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει
να καυχόμαστε δήθεν για τον
πλούτο της γλώσσας.Η γλώσσα
αποτυπώνει τον λόγο, την λογική
σχέση των πραγμάτων. Γράφει χαρακτηριστικά ο Χάιντεγγερ: οι λέξεις στα ελληνικά απαντούν στο ερώτημα "τι
εστί;".
Ο Χρήστος
Γιανναράς επισημαίνει αφοπλιστικά
με παραδείγματα την
επιχώρια μοναδικότητα των νοημάτων
που κομίζουν οι λέξεις στην
ελληνική γλώσσα. Η δυτική λέξη
societas
( σοσιαλισμός) στη
δύση σημαίνει τον εταιρισμό
για κοινό συμφέρον, την ατομική ιδιοτέλεια. Η ελληνική λέξη
"κοινωνία" σημαίνει
την μετοχή σε
κοινό γίγνεσθαι, τον κοινό τρόπο
του βίου (κοινοτισμός). Η
διαφορά είναι τεράστια. Πρόκειται για μια τελείως διαφορετική οπτική και θεώρηση
των πραγμάτων. Η λέξη
"δημοκρατία"
φανερώνει από μόνη της του λόγου το αληθές (κράτος του δήμου =
κυριαρχία του λαού). Στον
αντίποδα, οι δυτικές λατινικές λέξεις "res publica" υποβαθμίζουν
κατά πολύ την έννοια
της "δημοκρατίας" σε
δημόσιο πράγμα, απλά
ως δημόσιες υποθέσεις.
Το δεύτερο
που κομίζει η ελληνικότητα
είναι η ελληνική αντίληψη για την πολιτική. Στην ελληνική
παράδοση γίνεται η
απόπειρα και επιτυγχάνεται η μετάβαση
από την κοινωνία της χρείας (των υλικών αναγκών και της επιβίωσης) στην κοινωνία του αληθούς, στην κοινωνία των σχέσεων. Η κοινωνία
των σχέσεων φανερώνεται στην "εκκλησία του δήμου", εκεί φανερώνεται
η πόλις, γιατί η πολιτική
δεν αποτελεί μια
αυτονόητη υπόθεση για
τους λίγους, όπως ακριβώς συμβαίνει
στο νεωτερικό πρόταγμα
του βίου, αλλά αποτελεί μια
διαρκή ερωτική συμμετοχική
σχέση των πολιτών με τα κοινά. Τίποτα στη
ελληνική αντίληψη για την πολιτική και τη δημοκρατία δε γίνεται
τυπικά, μηχανικά ή προσχηματικά, αλλά προϋποτίθεται
ως θεμελιακή βάση
η ηθελημένη μεταφυσική
ανάγκη του πολίτη
για έρωτα προς την ελευθερία. Η πολιτική είναι
άθλημα του βίου, γιατί αιτιώδης
αρχή του υπαρκτού είναι
η ελευθερία που πηγάζει μέσα
από την συνύπαρξη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου