Γράφει ο π.
Γεώργιος Μεταλληνός | Εφ. Δημοκρατία
Τόν 4ο αἰ. μ. Χ. ἐμφανίζεται
ἓνα ὁλότελα νέο κρατικό
μέγεθος στήν ἱστορία καί μαζί του
γεννιέται ἓνας νέος κόσμος. Εἶναι ἡ αὐτοκρατορία
τῆς Νέας Ρώμης ἢ ὃπως ὀνομάζεται ἢδη ἀπό τόν 4ο
αἰ., ἡ Ρωμανία. Στά ὃρια τῆς ἀνανεώσεως
τῆς αὐτοκρατορίας ὁ Μέγας
Κωνσταντῖνος μεταφέρει τήν
πρωτεύουσα (τήν Παλαιά Ρώμη, ἑλληνική πόλη καί αὐτή) στήν Ἀνατολή. Γι’
αὐτό ἡ Νέα Ρώμη θά ὀνομασθεῖ πρός τιμή
του καί Κωνσταντινούπολη.
Ἡ Ρωμαϊκή αὐτοκρατορία
μεταστοιχειώνεται σέ «ἐπώνυμον τοῦ Χριστοῦ
Πολιτείαν». Διαμορφώνεται συνάμα μία νέα συνείδηση καί νέα πολιτειακή ἰδεολογία. Εἶναι ἡ αὐτοκρατορική
ἰδέα γιά τήν προοδευτική ἐνσωμάτωση ὃλων τῶν Λαῶν τῆς Οἰκουμένης
στήν χριστιανική Πίστη.
Τά
στηρίγματα τῆς αὐτοκρατορίας
τῆς Νέας Ρώμης εἶναι: ἡ ρωμαϊκή Οἰκουμένη
καί νέα πολιτειακή ἰδεολογία, ὁ
Χριστιανισμός ὡς πατερική Ὀρθοδοξία
καί ἡ Ἑλληνικότητα (γλώσσα,
πολιτισμός, παιδεία).
Αὐτό ἐκφράζει τό
γνωστό τροπάριο τῆς ἁγίας
Κασσιανῆς: «Ὑπό μίαν
βασιλείαν ἐγκόσμιον αἱ πόλεις
γεγένηνται, καί εἰς μίαν δεσποτείαν
θεότητος τά ἒθνη ἐπίστευσαν».
Ἡ χριστιανική πίστη εἶναι τό
συνδετικό στοιχεῖο ὃλης τῆς αὐτοκρατορίας
καί αὐτό ἀλλοιώνει ἡ αἳρεση, πού
δέν εἶχε μόνο θεολογικό, ἀλλά καί πολιτικό
χαρακτήρα.
Κύριο
στοιχεῖο τῆς αὐτοκρατορίας
εἶναι ἡ ἁρμονική ἱεράρχηση τῆς ἐθνικότητας
(συνείδηση τῆς καταγωγῆς) στήν ὑπερεθνικότητα.
Τό
φυλετικό στοιχεῖο δέν ἒθιγε τήν ἑνότητα στό
ἓνα ἐκκλησιαστικό σῶμα. Ἀληθινοί ἡγέτες, ἂλλωστε, ἦσαν οἱ Ἃγιοι καί
τό ὑπέρτατο ἰδανικό δέν ἦταν ἡ πολιτική
δύναμη ἢ ἡ κοσμική
σοφία, ἀλλά ἡ ἁγιότητα, ὡς θέωση.
Γι’ αὐτό ἡ μελέτη τοῦ
«Βυζαντίου»/Ρωμανίας χωρίς γνώση τῆς Θεολογίας εἶναι ἀδύνατη.
Καρδιά τῆς αὐτοκρατορίας
ἦταν ἡ ἑλληνικότητα
(γλώσσα, παιδεία, πολιτισμός). Ἀπό τόν Ἰουστινιανό
(6ος αἰ) μέχρι τόν Ἡράκλειο (7ος αἰ.) ἐξελληνίζεται
καί ἡ κρατική διοίκηση (Νεαρές).
Ἡ Λατινική γλώσσα ὑποχωρεῖ (στήν Ἀνατολή)
καί στή διγλωσσία τῆς αὐτοκρατορίας
(Λατινικά καί Ἑλληνικά) τό βάρος πέφτει
στά ἑλληνικά.
Ἡ ὑπερεθνική ἓνωση μέσα
στήν Ὀρθοδοξία ὁδηγεῖ στό οἰκουμενικό ἒθνος («ἒθνος ἃγιον», Α΄
Πέτρ. 2,9), τό «Γένος τῶν Ρωμαίων», τῶν Ὀρθοδόξων
πολιτῶν τῆς αὐτοκρατορίας,
μία χριστιανική κοινοπολιτεία μέ ἀπόλυτο κέντρο τήν Ἁγία
Τράπεζα τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς.
Εἶναι ἡ ἐν Χριστῷ συγγένεια
ἢ παγγένεια τῶν Πολιτῶν τῆς Ν.
Ρώμης, Ρωμαίων, Νεο-Ρωμαίων (ἀπό τήν Πόλη) καί ἁπλούστερα
Ρωμηῶν.
Ὁ Μ. Κωνσταντῖνος ἐθεμελίωσε
τήν ἒννοια τοῦ Γένους, ὃλων τῶν Ὀρθοδόξων
λαῶν τῆς αὐτοκρατορίας.
Αὐτή ἡ ἑνότητα θά ἐπιβιώσει
καί μετά τίς δύο ἁλώσεις (φραγκική τοῦ 1204 καί ὀθωμανική
τοῦ 1453).
Ἡ ἑνιαία ὃμως οἰκουμενική
συνείδηση τῶν Ρωμηῶν (ὀρθοδόξων
πολιτῶν τῆς Νέας Ρώμης) θά ὑπονομευθεῖ ἀπό τήν
φραγκική προπαγάνδα γιά τόν ἐκδυτικισμό τους. Ταύτιση
τῆς ἐθνικότητας μέ τή γλώσσα
δέν γνωρίζει ἡ Ρωμανία.
Αὐτό ἐπιβλήθηκε ἀπό τούς
δυτικοευρωπαίους τόν 19ο αἰώνα.
Τό εὐρωπαϊκό
σκάνδαλο ὃμως δέν ἀπουσιάζει,
πού ἀνατρέπει αὐτή τήν νοοτροπία! Οἱ Ἐλβετοί
μιλοῦν τρεῖς γλῶσσες,
γαλλικά-γερμανικά-ἰταλικά, ἀλλά ἐθνικά εἶναι μόνο Ἑλβετοί.
Τά
ρωμαίϊκα (ἁπλά ἑλληνικά) ἦταν ἡ κοινή
γλώσσα τῆς αὐτοκρατορίας
μέχρι τόν 19ο αἰώνα καί ἐξασφάλιζαν
τήν ἑνότητά της.
Μέ τήν
κοινή πίστη, τήν Ὀρθοδοξία, τήν κοινή
λατρεία, τήν κοινή πνευματική ζωή καί τήν κοινή κανονική τάξη συνεχίσθηκε ἡ ἑνότητα τῶν Ὀρθοδόξων
Λαῶν τῆς αὐτοκρατορίας,
χωρίς νά καταργοῦνται οἱ ἐθνικές
ταυτότητες (συνείδηση τῆς καταγωγῆς) μέσα
στήν ἐν Χριστῷ ὑπερεθνικότητα.
Ὁ ἐθνικισμός,
ὡς φυλετισμός, μέ τόν τονισμό τῆς ἐθνικότητας,
θά ἀναπτυχθεῖ μετά τό 1204 καί θά
κορυφωθεῖ τόν 19ον αἰώνα.
Ἡ ἐθνική (ἐθνικιστική)
ἰδέα θά καλλιεργηθεῖ ἀπό τό
τέλος τοῦ 18ου αἰώνα
(διαφωτισμός, σχολική ἐκπαίδευση).
Ἒτσι θά προκύψουν οἱ
βαλκανικοί ἐθνικισμοί μέ ἂμεση
συνέπεια τά ἐκκλησιαστικά αὐτοκέφαλα
(διάλυση τῆς ρωμαίϊκης ἑνότητας),
διάλυση τῆς ἐθναρχίας
καί τῆς αύτοκρατορίας τῆς Νέας Ρώμης, πού
συνεχιζόταν σ’ αὐτή.
Τό 1872
πανορθόδοξη σύνοδος στήν Κωνσταντινούπολη καταδικάζει τόν «ἐθνοφυλετισμό»
(τήν εἲσοδό του στήν Πίστη) ὡς αἳρεση.
Ἡ ἑνότητα τῆς Ρωμανίας
καί ἡ συνέχεια τῆς οἰκουμενικῆς
ρωμαίϊκης ἰδέας ἐξασφαλίζεται
στά ὃρια τῆς ἐκκλησιαστικῆς
δικαιοδοσίας.
Ὁ ἐκκλησιαστικός
χῶρος, ὃταν καί ὃπου
κυριαρχεῖ τό πατερικό φρόνημα,
μένει πάντα πιστός στήν ἐν Χριστῷ οἰκουμενικότητα
καί τήν πανενότητα τῶν Ρωμαίων-Ρωμηῶν-Ὀρθοδόξων.
Ὃπου ὃμως ἐπικρατεῖ τό
κοσμικό φρόνημα, ἐκεῖ ὑπερισχύει ἓνας
νοσηρός ἐθνικισμός (φυλετισμός).
Μέ τήν ἐπιβίωση τῶν ἐθναρχιῶν τῶν
κατακτημένων ἐδαφῶν της ἡ Ρωμανία
(αὐτοκρατορία) ζεῖ: Ἐθναρχία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου,
τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας, τῆς Ἀντιοχείας,
τῶν Ἱεροσολύμων καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου.
Ἡ δικαιοδοσία αὐτῶν τῶν ἐθναρχικῶν κέντρων ἒσωσε καί
σώζει καί ἐδαφικά-δικαιοδοσιακά τήν
παλαιά γεωγραφική ἒκταση τῆς
Ρωμανίας.
Ἡ διάσωση δέ καί συνέχεια
τῆς Ὀρθοδοξίας τῶν Ἁγίων καί τῆς
πατερικότητας τοῦ φρονήματος σώζει καί
πνευματικά τή Ρωμανία.
Εἰς πεῖσμα τῶν καιρῶν καί τῶν ὁποιωνδήποτε
ἀλλαγῶν τους. Αὐτό
διεκήρυσσε σθεναρά ὁ μακαριστός π. Ἰωάννης
Ρωμανίδης. Καί εἶχε δίκιο!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου