ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ: Η Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου και η μονή της Παναγίας Πορφύρας - (Φωτογραφίες)

Φωτο: Γερ. Γ. Γερολυμάτου

Είναι τόσο σπάνιο, µοναδικό σχεδόν, να βρίσκεσαι σε ένα πανέµορφο νησί και να µπορείς να το γυρίσεις ολόκληρο µε τα πόδια σου. Ο περίπατος για τον Αγιο Αχίλλειο στη Μικρή Πρέσπα είναι ήδη γοητευτικός από την αφετηρία του, την άκρη της επιπλέουσας πεζογέφυρας που ενώνει το νησί µε τη µεγάλη στεριά.

Αυτή την εποχή έχουν µεταναστεύσει οι µεγάλοι σταρ της µικρής Πρέσπας, οι πελεκάνοι, που έχουν εδώ τη µεγαλύτερη αποικία αναπαραγωγής στον κόσµο. Τώρα πρωταγωνιστούν οι φαλαρίδες και οι µεµονωµένοι µικροί ερωδιοί, αλλά και τα ζευγάρια της πρασινοκέφαλης πάπιας.

Στριφογυρίζουν ανάµεσα στα καλάµια αφήνοντας πίσω τους ένα υγρό αυλάκι, συχνά παράλληλο µε το ίχνος που αφήνουν οι παραδοσιακές βάρκες των ψαράδων που απλώνουν τα δίχτυα τους, η άλλη ιδιαίτερη, ζωντανή, νότα της λίµνης.

Το άλλο άκρο της γέφυρας σταµατά µπροστά στα 11 σπίτια του οικισµού που δεν µπορούν να γίνουν 12 ποτέ. Η παράδοση λέει ότι το επιπλέον σπίτι δεν υπάρχει περίπτωση να στεριώσει. Οι πινακίδες δείχνουν το µονοπάτι, την εκκλησιά του Αγίου Γεωργίου (15ος αιώνας) στο νεκροταφείο, την περίφηµη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου (10ος αιώνας) και τη µονή της Παναγιάς Πορφύρας (16ος αιώνας) στη µύτη του νησιού, κάτω από τον σταυρό.

Οι άλλες δύο πινακίδες δείχνουν δεξιά τον δρόµο προς τον οικισµό, που πάει προς τα ερείπια της βασιλικής των Αγίων Αποστόλων (11ος αιώνας) και του Αγίου ∆ηµητρίου (14ος αιώνας), τις οποίες όµως εµείς θα συναντήσουµε ολοκληρώνοντας µε τα πόδια τον κύκλο του νησιού.

Το νησί είναι κατάφυτο µε κάθε λογής δέντρα, µε πιο χαρακτηριστικές τις αγραπιδιές. Εδώ δεν υπάρχει φόβος για την παρουσία των αρκούδων, ακόµη και την εποχή που έχουν ξυπνήσει από τη χειµερία νάρκη, γιατί δεν περνούν την πεζογέφυρα. Είναι παρούσες όµως οι µικρόσωµες, προστατευόµενες, αγελάδες των Πρεσπών, που τις συναντάτε πλέον µόνο εδώ και στους Ψαράδες.

Η Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου

Οι τοίχοι της βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου που στέκουν ακόµη, είναι εµβληµατική εικόνα των Πρεσπών. Την απολαµβάνεις καλύτερα καθώς στο µονοπάτι προς τον σταυρό και καθώς κοιτάς πίσω σου βλέπεις το ιερό να πετάγεται µέσα από τη βλάστηση και να προβάλλεται πάνω στους καλαµιώνες και στις υδάτινες λωρίδες.

Η βασιλική του Αγίου Αχιλλείου κτίστηκε μετά το 983 μ.Χ. ή το 986 μ.Χ., από τον τσάρο των Βουλγάρων Σαμουήλ, με σκοπό να στεγάσει το σκήνωμα του Αγίου Αχιλλείου, επισκόπου Λαρίσης, το οποίο είχαν μεταφέρει από τη Λάρισα τα βουλγαρικά στρατεύματα, μετά την κατάληψη της θεσσαλικής πόλης. Ο ναός ιδρύθηκε ως επισκοπικός, προκειμένου να στεγάσει την έδρα του βουλγαρικού πατριαρχείου για ένα σύντομο διάστημα, μετά τη μεταφορά του από την Έδεσσα. Μετά την παλινόρθωση της βυζαντινής κυριαρχίας στην περιοχή, από το 1018 π.Χ. και εξής, ο ναός λειτούργησε ως επισκοπικός έως τις πρώτες δεκαετίες του 15ου αιώνα.

Πρόκειται για μια τρίκλιτη ξυλόστεγη μεσοβυζαντινή βασιλική με νάρθηκα. Το δάπεδο του ναού είναι στρωμένο από με λίθινες πλάκες. Στο μοναστήρι σώζεται τάφος, πιθανώς του Αγίου Αχιλλείου, ενώ στο νότιο κλίτος υπάρχουν άλλες τέσσερεις μαρμάρινες λάρνακες που φιλοξενούσαν οστά. Αυτοί οι τάφοι απέδωσαν πολύ αξιόλογα ευρήματα, που χρονολογούνται στο 10ο μ.Χ. αιώνα και έδωσαν λαβή για πολλές υποθέσεις σχετικά με τους κατόχους τους, που θα πρέπει να ήταν σημαντικές προσωπικότητες.

Όλος ο χώρος νότια και δυτικά της βασιλικής χρησιμοποιήθηκε ως κοιμητήριο του βυζαντινού οικισμού από το 12ο έως τις αρχές του 15ου μ.Χ. αιώνα. Τα λίγα λείψανα του τοιχογραφικού διακόσμου του κατανέμονται σε δύο φάσεις, οι οποίες φαίνεται πως συμβαδίζουν με τις αντίστοιχες ανακαινίσεις του ναού. Οι μορφές των στρατιωτικών αγίων, της Παναγίας και ενός αγγέλου, έργα του 12ου μ.Χ. αιώνα, αποκολλήθηκαν και εκτίθενται στο Μουσείο της Φλώρινας.

Η Μονή της Παναγίας Πορφύρας

Αυτό το τοπίο µε τους καλαµιώνες και το γαλάζιο νερό σε συντροφεύει καθώς περπατάς προς την άκρη του νησιού για τη µονή της Παναγιάς Πορφύρας, µε τις ωραίες τοιχογραφίες που χρονολογούνται στα έτη 1524 και 1745, κατά περίπτωση, που αποκαλύπτονται στο φως των κεριών που πιθανόν να βρεις εκεί και να ανάψεις.

 

Παναγία Πορφύρα του 1524

Η Κοίμηση της Θεοτόκου του 1745

Επιστρέφοντας από την άλλη πλευρά του νησιού προς τον οικισµό, συναντάς τα ερείπια του Αγίου ∆ηµητρίου – ένας λιθοσωρός µε δύο κιονόκρανα και µια κολόνα µέσα στα ψηλά χόρτα – και µετά δίπλα στα σπίτια τα ερείπια των Αγίων Αποστόλων. Αυτά όµως είναι η αφορµή για τον ωραίο περίπατο, από τους πιο ειδυλλιακούς που µπορεί να σου τύχουν.

Πηγή κειμένων:

http://www.tovima.gr/travel/article/?aid=431111

http://www.visitgreece.gr/el/religion/monasteries/moni_agiou_achilleiou_prespwn

Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό αρχείο του Γερ. Γ. Γερολυμάτου, από ένα παλαιότερο οδοιπορικό στις Πρέσπες.

Σχετικά με τον Άγιο Γερμανό των Πρεσπών μπορείτε να δείτε εδώ: http://peritexnisologos.blogspot.gr/2016/09/blog-post_12.html#more