Δεν ξέρω αν η μεγαλύτερη ανακάλυψη του ανθρώπου είναι η φωτιά, αλλά τι θα γινόμασταν χωρίς τον έρωτα;
«Κάποιες στιγμές νιώθω τη φοβερή σου δύναμη» γράφει σε μια παθιασμένη επιστολή ο Ωγκύστ Ροντέν στην Καμίλ Κλοντέλ μετά από μια κρίση της σχέση τους το 1883. «Μια ανεξέλεγκτη τρέλα… είναι το τέλος. Δεν θα μπορώ να δουλέψω πια… όμως σ ‘ αγαπώ πολύ». Στη ρομαντική ατμόσφαιρα που έζησε ο γλύπτης με τη ερωμένη – μαθήτρια δημιούργησε μερικά από τα πιο παθιασμένα γλυπτά στην τέχνη όπως «το φιλί» και το «αιώνιο είδωλο».
Όπως ο Ροντέν έτσι και οι περισσότεροι καλλιτέχνες έχουν διοχετεύσει τα συναισθήματα στη δουλειά τους. Τα έργα που προέκυψαν και προκύπτουν καλύπτουν όλο το φάσμα των συναισθημάτων που ζει ερωτικά ο καλλιτέχνης από το πάθος, την αγωνία, την απογοήτευση, την τρυφερότητα, την ηδονή, την απώλεια, τη δικαίωση… Ο έρωτας εμπνέει στον καλλιτέχνη Θεία δημιουργία.
Μιας και το Φεβρουάριο, λόγω Αγίου Βαλεντίνου, γιορτάζουμε τον έρωτα (θα ήταν απόλυτη ευτυχία να τον γιορτάζουμε κάθε μέρα) ας περιηγηθούμε σε μερικά από τα πλέον ερωτικά έργα στην παγκόσμια ιστορία της τέχνης.
Ρέμπραντ: Η Εβραία νύφη (1666)
Η λατρεία ακτινοβολεί στα πρόσωπα των νεόνυμφων. Οι κινήσεις υπέροχες: το χέρι του άνδρα αγγίζει απαλά το στήθος της νύφης, προσφέροντας τρυφερότητα και προστασία. Δυο άνθρωποι αποφασισμένοι να ζήσουν με υπομονή, ταπεινότητα και αγάπη. «τῇ γυναικὶ ὁ ἀνὴρ τὴν ὀφειλομένην εὔνοιαν ἀποδιδότω, ὁμοίως δὲ καὶ ἡ γυνὴ τῷ ἀνδρί». Στη σύζυγόν του ο άνδρας ας αποδίδει, όπως έχει καθήκον, τη στοργή, τη συμπάθεια και την προστασία, που της οφείλεται. Ομοίως και η γυναίκα ας αποδίδει τα αυτά στον άνδρα της. Η αγάπη είναι υπομονετική, η αγάπη είναι ευγενική: αυτή είναι η οπτική ενσάρκωση των στίχων από την επιστολή προς Κορινθίους που διαβάζονται στους γάμους.
Auguste Rodin Το φιλί
Φραντσέσκα και Πάολο βρίσκουν τα θάνατο ενώ ανταλλάσσουν το πρώτο φιλί. Δράστης ο Τζιοβάνι Μαλατέστα σύζυγος της Φραντσέσκας και αδελφός το Πάολο. Η Φραντσέσκα όταν είδε το σύζυγό της να υψώνει το ξίφος για να σκοτώσει τον Πάολο, έβαλε το στήθος της μπροστά στον εραστή της και δέχτηκε αυτή το θανατηφόρο χτύπημα. Όμως σε ένα έγκλημα πάθους το μυαλό θολώνει, ο Τζιοβάνη τράβηξε το ξίφος από το στήθος της γυναίκας και το κάρφωσε στον αδελφό του. Το έργο αρχικά προοριζόταν να είναι μέρος στο μνημειώδες γλυπτό του Ροντέν «Πύλες της κόλασης». Ο έντονος ερωτισμός του έργου προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις όταν πρωτοπαρουσιάστηκε το 1887.
Βίκτωρ Ντελφιν - Το φιλί
Το «πάρκο της αγάπης» βρίσκεται στη Λίμα του Περού. Είναι ένας δημοφιλής χώρος για τους ερωτευμένους της περουβιανής πρωτεύουσας και ερωτευμένους από άλλους τόπους που πηγαίνουν εκεί για να τιμήσουν το δικό τους έρωτα. Αιτία ένα μεγάλο γλυπτό με τίτλο «φιλί» που στήθηκε στο κέντρο του πάρκου στη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου του 1993. Το κατακόκκινο γλυπτό φιλοτέχνησε ο Βίκτορ Ντέλφιν και όπως λέγεται ο ίδιος και η γυναίκα του είναι τα δυο μοντέλα για τη δημιουργία του τόσο δημοφιλούς έργου
Henri de Toulouse-Lautrec: Το κρεβάτι
Ο μποέμ καλλιτέχνης του Παρισιού ζωγράφισε ένα σημαντικό έργο που παρουσιάζει τις γυναίκες ως συντρόφους, εραστές και φίλες. Αντίθετα από μια άλλη πιο τολμηρή ζωγραφιά αυτής της σειράς, αποφεύγει τον απόλυτο αισθησιασμό. Απεικονίζει δύο ερωτευμένες γυναίκες να απολαμβάνουν μια ζεστή φωλιά. Χωρίς να είναι τολμηρά ερωτικό το έργο δείχνει απλά μια άλλη όψη της ρομαντικής αγάπης – τις ήρεμες στιγμές που είναι συνήθως τόσο πολύτιμες επειδή είναι τόσο λίγες.
Pierre Auguste Renoir: Χορός στη χώρα
Ο έρωτας δεν κρύβεται. Η ρομαντική στιγμή που συλλαμβάνει ο Ρενουάρ αποκαλύπτεται στο πρόσωπο της γυναίκας που χορεύει. Ποιος ξέρει τι περνάει από το κεφάλι της – αλλά το αιθέριο χαμόγελο δείχνει ότι… χορεύει στα σύννεφα. Κάτω από μια καστανιά χορεύουν ο Πολ Λουτ, φίλος του ζωγράφου, και η Αλίν Σαριγκό, η οποία αργότερα έγινε σύζυγος του ζωγράφου. Γι’ αυτό τον έβλεπε με τόσο πάθος!…
Αντόνιο Κανόβα: Η Ψυχή ξυπνά με το φιλί του Έρωτα
Έρως και Ψυχή, ένας από τους κλασικούς μύθους και δημοφιλές θέμα για καλλιτέχνες στη νεοκλασική περίοδο. Σύμφωνα με την ιστορία, η Αφροδίτη έδωσε εντολή στην Ψυχή να φέρει από τον Κάτω Κόσμο, ένα βάζο με μια μαγική κρέμα, χωρίς όμως να ανοίξει γιατί θα πάθει κακό. Η Ψυχή δεν μπορεί να συγκρατήσει την περιέργεια και όταν το ανοίγει μέσα σε καπνούς βυθίζεται σε βαθύ ύπνο – θάνατο. Ο Κανόβα στο γλυπτό του απεικονίζει τη στιγμή που ο Έρωτας ξυπνά την Ψυχή με ένα φιλί. Δημιουργήθηκε το 1793 και ανήκει στις συλλογές του Λούβρου στο Παρίσι.
Φωτογραφία Αρχείο καθολικής ιστορίας. Γκούσταβ Κλιμ: Το Φιλί
Αυτό το παθιασμένο ζευγάρι είναι ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του αυστριακού ζωγράφου Γκούσταβ Κλιμτ. Το Φιλί είναι μια απόκλιση από τις άλλες ζωγραφιές του Κλιμτ, οι οποίες επικεντρώνονταν κυρίως στις γυναίκες. Μερικοί ιστορικοί τέχνης πιστεύουν ότι το ζευγάρι που απεικονίζεται εδώ είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης και η σύντροφός του Εμίλιε Φλέγκε. Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του στυλ της χρυσής εποχής του Κλιμτ. Ανήκει στις συλλογές του Österreichische Galerie Belvedere στη Βιέννη.
Francesco Hayez Το φιλί 1859
Πίνακας – σύμβολο του ιταλικού ρομαντισμού. Είναι από τις πιο παθιασμένες και έντονες αναπαραστάσεις ενός φιλιού στην ιστορία της δυτικής τέχνης. Το ζευγάρι, αν και στο κέντρο του πίνακα, δεν είναι αναγνωρίσιμο, καθώς ο Άγιετς ήθελε το κέντρο της σύνθεσης να είναι η ενέργεια του φιλιού. Είχε δημιουργηθεί για την παγκόσμια έκθεση του Παρισιού το 1859. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο, ο πίνακας έχει ως στόχο να απεικονίσει το πνεύμα της ενοποίησης της Ιταλίας. Γι’ αυτό και το μπλε φόρεμα της γυναίκας που συμβολίζει τη σύμμαχο Γαλλία. Το 1954 ο Λουκίνο Βισκόντι εμπνεύστηκε από τον πίνακα μια από τις κορυφαίες σκηνές της αριστουργηματικής ταινίας του «Έτσι Τελείωσε Μια Μεγάλη Αγάπη».
Rene Magritte, Το τραγούδι της αγάπης, 1948, ιδιωτική συλλογή
Ένα ποιητικό έργο του Rene Magritte «Τα θαύματα της φύσης» ή «το τραγούδι της αγάπης» (1953). Απεικονίζει δύο εραστές με κεφάλι ψαριού, που ακούνε με αγαλλίαση ένα ερωτικό τραγούδι. Η αλλαγή της συνηθισμένης μορφής της γοργόνας δίνει στα δύο πλάσματα κάτι έντονα μεταφυσικό. Αν και οι μορφές έχουν την υφή της πέτρας, μοιάζουν ζωντανές με ανθρώπινα χαρακτηριστικά καθώς λείπουν τελείως τα λέπια. Υπάρχει επίσης το πλοίο φάντασμα που συναντάμε και σε προηγούμενα έργα του καλλιτέχνη. Στο έργο ανιχνεύεται η επιρροή από τα «τραγούδια του Maldoror» του ποιητή Isidore Ducasse, ο οποίος θεωρείται προπάτορας του σουρεαλισμού.
Constantin Brancusi Το φιλί
Το φιλί που παράγει ο Γάλλος-Ρουμάνος γλύπτης Κωνσταντίν Μπρανκούζι το 1907 προσφέρει μια συμβολική ερμηνεία ενός ανδρικού και θηλυκού σώματος που συγχωνεύονται σε ένα. Αυτό το πέτρινο κομμάτι είναι ίσως ένα από τα πιο διάσημα παραδείγματα αφηρημένης γλυπτικής και ένα έργο που αποκαλύπτει πόσο ενδιαφέρον καλλιτέχνης υπήρξε ο Brancusi (1876 – 1957). Στο γλυπτό παρουσιάζεται εξαιρετικά ο σεβασμός στο υλικό και η έρευνα για την ανθρώπινη κατάσταση, που διακρίνει όλη τη διαδρομή του καλλιτέχνη. Η διαίρεση μεταξύ των δύο μορφών ορίζεται μέσω μίας μόνο γραμμής και στην πραγματικότητα πρόκειται για μια συμβολική διαίρεση καθώς οι μορφές είναι χαραγμένες σε μια συμπαγή μάζα ασβεστόλιθου
Man Ray, Το φιλί
Η κομμένη ασπρόμαυρη φωτογραφία προβάλλει το θέμα του Μαν Ρέη σε μια κινηματογραφική αφήγηση. Τα χείλη ενός ζευγαριού που συναντιούνται σε ένα λεπτό και αισθησιακό φιλί. Ίσως να είναι και μια πρόθεση φιλιού, αφού μόλις που τα δύο χείλη έρχονται σε επαφή.Γενικά το έργο του Μαν Ρέη (1890 – 1976) επηρεάστηκε από τον κυβισμό, το ντανταϊσμό, το φουτουρισμό και το σουρεαλισμό
Banksy φιλιά αστυνομικών
Στο Μπράιτον, σε έναν τοίχο δίπλα σε μια παμπ, εμφανίστηκε το 2004 το γκράφιτι, που δημιούργησε ο διάσημος καλλιτέχνης Banksy: Το φιλί δύο αστυνομικών. Πρόθεση του καλλιτέχνη ήταν να καταγγείλει την ομοφοβία και να γελοιοποιήσει την εξουσία. Αυτή η εικόνα του φιλιού ορίζεται ως μια μορφή διαμαρτυρίας και ως τέτοια έχει γίνει διάσημη.
Μαρία Ευφροσύνη Σπάρταλη Stillman: Ο αγγελιοφόρος της αγάπης
Η ελληνικής καταγωγής καλλιτέχνιδα γεννήθηκε και εργάστηκε στο Λονδίνο. Ο αγγελιοφόρος της αγάπης είναι το πιο δημοφιλές έργο της Stillman Μαρίας (1844 – 1927). Πρόκειται για μια ακουαρέλα του 1885 στην οποία ένα περιστέρι έφερε απλά ένα ερωτικό γράμμα σε μια γυναίκα που στέκεται μπροστά σε ένα ανοιχτό παράθυρο. Φοράει ένα κόκκινο τριαντάφυλλο σύμβολο του έρωτα που ακουμπά στο διπλωμένο ερωτικό γράμμα. Το μπουκέτο με τα κόκκινα τριαντάφυλλα και το περιστέρι είναι η ίδια η παρουσία της Αφροδίτης η οποία ισορροπεί με την απρόβλεπτη συμπεριφορά και τον ενθουσιασμού του Έρωτα.
Ρόμπερτ Ιντιάνα: Αγάπη
Ο Αμερικανός καλλιτέχνης έκοψε τα γράμματα από την υπέροχη λέξη και τα τοποθέτησε ως ένα γλυπτό με μια μεγάλη λέξη. Τέσσερα πολύτιμα γράμματα ξεκουράζονται, σπρώχνουν, πιέζουν και συγχωνεύονται μεταξύ τους … όπως και τα αγαπημένα ζευγάρια.
Κάσπαρ Φρίντριχ: Άνδρας και Γυναίκα μελετούν τη Σελήνη
Ένα έργο του μεγάλου Γερμανού ρομαντικού καλλιτέχνη που επιδέχεται πάμπολλες ερμηνείες και παραδοχές. Σ’ αυτό συμβάλλουν και τα έργα που δημιούργησε ο Κάσπαρ Φρίντριχ (1774 – 1840) με απεικόνιση του ίδιου τοπίου αλλά διαφορετικές φιγούρες. Ο Μπέκετ είχε υποστηρίξει ότι πηγή έμπνευσης για το έργο του «περιμένοντας τον Γκοντό» είναι αυτή η σειρά των έργων. Όντως αυτή η διαφοροποίηση των ανθρώπων που απεικονίζονται στη σειρά των τριών έργων έχει κάτι κοινό και κάπως παράλογο με την αναμονή του Γκοντό. Πάντως η γαλήνια και στοχαστική στάση του ζευγαριού ξυπνά στο θεατή έναν τρυφερό ερωτισμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου