ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ: Ο Μάνος Στεφανίδης φωτίζει τον «μεγάλο άγνωστο» Διαμαντή Διαμαντόπουλο, (1914

Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2021

Ο Μάνος Στεφανίδης φωτίζει τον «μεγάλο άγνωστο» Διαμαντή Διαμαντόπουλο, (1914 – 1995)

Είναι γνωστή η ενασχόληση και βαθιά εκτίμηση του Μάνου Στεφανίδη στο καλλιτεχνικό έργο του Διαμαντή Διαμαντόπουλου. Άλλωστε το έργο του σημαντικού μας καλλιτέχνη διαπραγματεύτηκε ο κ. Στεφανίδης στη διδακτορική του διατριβή «Το έργο του ζωγράφου Διαμαντή Διαμαντοπούλου και το κοινωνικό και αισθητικό του πλαίσιο».

Το 1975, μετά από «σιωπή» 26 ετών ο Διαμαντόπουλος εμφανίζεται με ατομική έκθεση στη γκαλερί «Ώρα» του Ασαντούρ Μπαχαριάν. Με αφορμή την έκθεση που ξανασύστηνει στο κοινό τον καλλιτέχνη, ο Γιώργος Πηλιχός γράφει στα ΝΕΑ: «Είναι ο ∆. ∆ιαµαντόπουλος ο µεγαλύτερος Έλληνας ζωγράφος του καιρού µας; Το έργο του έχει αφήσει επιδράσεις, κι’ ως ποιο βαθµό, πάνω στο έργο άλλων αξιόλογων καλλιτεχνών; Ένας ζωγράφος, όπως ο ∆ιαµαντόπουλος, που επί 25 χρόνια τώρα ζη αυτοαποµονωνοµένος κι’ απόλυτα αποκοµµένος από κάθε εκδήλωση του κοινωνικού κατεστηµένου, µπορεί να εκφράση µε το έργο του την κοινωνική πραγµατικότητα και τα προβλήµατά της; Τις απαντήσεις σ’ αυτά -ίσως και σ’ άλλα ερωτήµατα- τις δίνει το ίδιο το έργο του ∆. ∆ιαµαντόπουλου, τεράστιο σε όγκο και σηµασία…».

Ο Μάνος Στεφανίδης, γεννημένος ερευνητής, περίπου 50 χρόνια μετά μας συστήνει εκ νέου (συστήνει στη γενιά μας) το Δ. Διαμαντόπουλο με το νέο του βιβλίο: «Το δράμα του σώματος. Διαμαντής Διαμαντόπουλος, αισθητική και ιδεολογία μιας εποχής»∙ και βέβαια δεν είναι τυχαίο ότι το βιβλίο είναι αφιερωμένο στο «θρυλικό» γκαλερίστα της «Ώρας». Ταυτόχρονα κατά κάποιο τρόπο επικαιροποιεί και απαντά στα ουσιαστικά ερωτήματα που είχε θέσει ο εξαιρετικός Γιώργος Πηλιχός το 1975.

ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Με το νέο του βιβλίο ο συγγραφέας επιχειρεί να προσεγγίσει τον καλλιτέχνη και άνθρωπο Διαμαντή Διαμαντόπουλο, το μεγάλο άγνωστος της νεοελληνικής ζωγραφικής. Έναν ακατάταχτο, αταξινόμητο κατ’ ουσίαν δημιουργό που δεν αρκέστηκε μόνο να εισαγάγει φόρμα στα καθ’ ημάς και να την επενδύσει σε εντόπια υλικά, αλλά παράλληλα να επινοήσει ένα ύφος απόλυτα προσωπικό.
Ο Διαμαντής Διαμαντόπουλος αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση νεοέλληνα καλλιτέχνη που υπηρετεί μια τέχνη με συνείδηση του κοινωνικού της ρόλου. Θεωρείται πιο «Ευρωπαίος» στο έργο του από τους Έλληνες ζωγράφους της εποχής του, αν και πολλοί τον κατατάσσουν στην ελληνοκεντρική γενιά του ’30. Οι πίνακές του διακρίνονται για την αποποίηση κάθε κλασικής έκφρασης και την παρουσίαση της ανθρώπινης μορφής με μια ξεχωριστή ποιητικότητα και μουσικότητα.
Διαμαντόπουλος Διαμαντής-Ο οικοδόμος

Το ζωγραφικό του έργο ως σύνολο καλλιτεχνικής θεωρίας και πράξης μπορεί να δώσει απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα που θέτει η γενιά του ’30 στον χώρο των εικαστικών τεχνών. Παρ’ ότι για μεγάλο διάστημα παρέμεινε αυτοέγκλειστος και έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στη σκιά των εμβληματικών προσωπικοτήτων και των μεγάλων γεγονότων της μεταπολεμικής Ελλάδας, σήμερα το έργο του, κρινόμενο νηφάλια αποκτά ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ως εκφραστής μιας «μεταφυσικής χωρίς μεταφυσική», μιας ύλης που διεκδικεί πνευματικό χάρισμα και ενός σώματος που ονειρεύεται την αθανασία του, ο Διαμαντόπουλος παραμένει ο μεγάλος ζωγράφος ενός συγκεκριμένου κλίματος και ενός εξειδικευμένου κώδικα ο οποίος ούτε λέγει ούτε κρύπτει αλλά σημαίνει.

"Το Σχέδιο" του Διαμαντή Διαμαντόπουλου στην Εθνική Πινακοθήκη

Κοπέλα καθιστή, Τέμπερα σε χαρτί 0,415 x 0,280 m

Ο Μάνος Στεφανίδης είναι ιστορικός Τέχνης, συγγραφέας και Καθηγητής στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών, στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ.

Οι φωτογραφίες του βιβλίου είναι του Λευτέρη Μιαούλη, που απρόσμενα έφυγε από κοντά μας.

ΥΓ. Το απόσπασμα του Γ.Κ.Πηλιχού από τη διδακτορική διατριβή του κ. Στεφανίδη «Το έργο του ζωγράφου Διαμαντή Διαμαντοπούλου και το κοινωνικό και αισθητικό του πλαίσιο».