Η
έκθεση "Α Dance to the Music of Time" επικεντρώνεται στις «χορευτικές
εικόνες» του Πουσέν τη δεκαετία του 1620 και του '30 ως καρπός της
καλλιτεχνικής εμπειρίας του στη Ρώμη
Κείμενο: Πέπη Νικολοπούλου
Στροβιλιζόμενες, αέρινες χορευτικές φιγούρες παρουσιάζονται μαζί για πρώτη φορά στην έκθεση ορόσημο «Ο Χορός στη μουσική του χρόνου» – Α Dance to the Music of Time του Νικολά Πουσέν (1594 – 1665) στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου.
Ο χορός – κοσμικός και
θρησκευτικός – είναι ένα από τα σπουδαιότερα θέματα στη Δυτική Τέχνη. Είτε
εκφράζει την εγκατάλειψη, και τη φτώχεια, είτε την αφθονία και την αρμονία μιας
καλά διοικούμενης πόλης, είναι επιβεβαιωτικός της ζωής, πλούσιος σε συνειρμούς
και έντονα ανθρώπινος.
Η έκθεση “Α Dance to the
Music of Time” ρίχνει φως στο έργο του Γάλλου καλλιτέχνη που συχνά
χαρακτηρίστηκε ως ψυχρό και δύσκολο, επικεντρώνεται στις «χορευτικές εικόνες»
του Πουσέν τη δεκαετία του 1620 και του 1630 ως καρπός της καλλιτεχνικής
εμπειρίας του στη Ρώμη.
Διερευνά τις προκλήσεις
που συνάντησε ο καλλιτέχνης για να αποτυπώσει την ανθρώπινη φιγούρα σε κίνηση,
και τα πολύχρωμα και τα πολύπλοκα μοτίβα του χορού. Η Εθνική Πινακοθήκη
επιδιώκει να αλλάξει αυτή την αντίληψη, συμπεριλαμβάνοντας στα έργα που θα
παρουσιαστούν τον «Θρίαμβο του Σειληνού» (1636) που αν και αρχικά είχε
αγοραστεί από την Εθνική Πινακοθήκη τη δεκαετία του 1820, είχε εδώ και καιρό
βρει μια θέση στις αποθήκες της Πινακοθήκης εισπράττοντας την απόρριψη από
κορυφαίους ειδικούς του 20ού αιώνα ως αντίγραφο.
After Nicolas Poussin 1594 – 1665
The Triumph of Silenus probably about 1637 Oil on canvas 142.9 x 120.5 cm © The
National Gallery, London
Το έργο απεικονίζει τον μεθυσμένο Σειληνό, υπηρέτη του Θεού Βάκχου, υποβασταζόμενο από γλεντζέδες, με το ένα πόδι σφιχτό πάνω από μια τίγρη, ένα όργιο ασυγκράτητης έκστασης σε ένα δασώδες ξέφωτο. Τώρα οι αμφιβολίες για την εικόνα έχουν διαλυθεί και το έργο θα απολαύσει μια περίοπτη θέση στις κύριες γκαλερί της Πινακοθήκης.
Ο Νικολά Πουσέν θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές του κλασικού γαλλικού μπαρόκ, διάσημος για τους πίνακές του με θρησκευτικές και μυθολογικές σκηνές. Αν και Γάλλος στην καταγωγή, μπορεί κανείς να τον θεωρήσει «Ιταλό» στην καλλιτεχνική του οπτική. Όπως πολλοί νέοι καλλιτέχνες στη Γαλλία, αρχικά αναζήτησε την καριέρα του στο Παρίσι. Φτάνοντας εκεί το 1612, σπούδασε ανατομία, και αρχιτεκτονική, αλλά τελικά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας του στη Ρώμη παρ’ ότι συχνά επέστρεφε στο Παρίσι μετά από τις προσκλήσεις της γαλλικής βασιλικής αυλής, άλλωστε έγινε γνωστός ως «ο πρώτος ζωγράφος του Βασιλιά» για τον Λουδοβίκου ΙΓ ‘.
Αυτή την εποχή άνθησης της τέχνης του Μπαρόκ, οι καλλιτέχνες ακολουθούσαν το γενικό ρεύμα του ρωμαϊκού μπαρόκ αλλά ο Πουσέν, εμπνεόμενος από το μεγαλείο των αναγεννησιακών έργων του Ραφαήλ, επιδίωξε να ξεπεράσει την τεχνοτροπία της μόδας και στράφηκε σε μια τεχνοτροπία, βασισμένη στη σπουδή των ανθρώπινων παθών, αναζητώντας έμπνευση στον κόσμο της Αρχαιότητας και στους δασκάλους της Αναγέννησης. Θέλησε να αντιμετωπίσει την πρόκληση της απεικόνισης του ανθρωπίνου σώματος, όπου κυριαρχεί το γυμνό ανθρώπινο σώμα και να συλλάβει τις εκφραστικές ικανότητές του.
Οι απεικονίσεις του για τους χορευτές και τους γλεντζέδες είναι άγριες και χαρούμενες σκηνές, γεμάτες από μεθυσμένες φιγούρες και στροβιλιζόμενα, εύπλαστα και εκφραστικά σώματα.
Αν και δεν ήταν ο ίδιος λάτρης του χορού με τα έργα αυτής της περιόδου που αντλούν τη θεματολογία τους από το πληθωρικό ανθρώπινο σώμα και το δράμα του, επιβεβαιώνει το νέο αισθητικό προσανατολισμό του και καταφέρνει να ανανεώσει την αισθητική φιλοσοφία της εποχής του.
Nicolas Poussin c, about 1634-6
Oil on canvas 82.5 x 104 cm By kind permission of the Trustees of the Wallace
Collection, London (P108) © The Trustees of the Wallace Collection
Nicolas Poussin The Triumph of Pan 1636 Oil on canvas 135.9 x 146 cm © The National Gallery, London
Nicolas Poussin The Adoration of the Golden Calf 1633-4 Oil on canvas 153.4 x 211.8 cm © The National Gallery, London
Nicolas Poussin A Bacchanalian Revel before a Term 1632-3 Oil on canvas 98 x 142.8 cm © The National Gallery, London
Nicolas Poussin The Triumph of Bacchus, 1635-6 Oil on canvas 128 x 151.8 cm The Nelson – Atkins Museum of Art, Kansas City, Missouri Purchase: William Rockhill Nelson Trust, inv. 31-94 © Image courtesy of The Nelson-Atkins Museum of Art, Media Services / Photo: John Lamberton
Η έκθεση θα παρουσιάσει περίπου 20 από αυτούς τους πίνακες που συγκεντρώθηκαν από ιδιωτικές συλλογές αλλά και Μουσεία σε όλο τον κόσμο όπως την Εθνική Πινακοθήκη της Δρέσδης που δανείζει το έργο The Empire of Flora (1630-31), το Μουσείο του Πράδο αλλά και της Μαδρίτης που προσφέρουν το έργο Bacchus and Ariadne (1625-1626), η Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας αλλά και έργα από τη συλλογή της Βασίλισσας Ελισάβετ. Μεγαλύτερη φυσικά είναι η δωρεά της Wallace Collection με το ομώνυμο έργο A dance to the music of time.
Κλασικά έργα που ενέπνευσαν τον Πουσέν όπως το Borghese Vase δωρεά για την έκθεση από το Μουσείο του Λούβρου συμπεριλαμβάνονται επίσης στην έκθεση με πρόθεση να εντοπιστούν οι βασικές επιρροές στο έργο του, και ο τρόπος που αυτές ενσταλάχθηκαν στη ματιά του στη ζωγραφική, στη γλυπτική αλλά και στο σκίτσο.
Nicolas Poussin The Triumph of
Pan, about 1635-6 Pen and ink with wash over black chalk and stylus 22.9 x 33.5
cm The Royal Collection / HM Queen Elizabeth II (RCIN 911995) Royal Collection
Trust / © Her Majesty Queen Elizabeth II 2021
Nicolas Poussin Votary of Bacchus, about 1640 Ink and wash on paper 15.7 x 13.5 cm The J. Paul Getty Museum, Los Angeles, California (86.GG.469) Digital image courtesy of the Getty’s Open Content Program.
Πολλές από τις αέρινες χορευτικές φιγούρες τις αναπαριστούσε στη συνέχεια σε κέρινα ειδώλια, χορογραφώντας τις συνθέσεις του, διαμορφώνοντας ένα είδος σκηνικής θεατρικής δραματουργίας. Κάθε «θεατρική σκηνή» είχε λίγα εκατοστά ύψος και με νήματα μπορούσε να στερεώσει τις φιγούρες του κάθε μοντέλου ενώ με σχισμές στα πλάγιά τους μπορούσε να πειραματιστεί με τον φωτισμό.
Για αυτό άλλωστε για να ζωντανέψει ο Πουσέν και οι μέθοδοι εργασίας του, η έκθεση πέραν της παρουσίασης του έργου και των σχεδίων έμπνευσής του, προχωράει στην ανακατασκευή ορισμένων από αυτά τα κέρινα ομοιώματα ώστε οι επισκέπτες να δουν υπό αυτό το νέο πρίσμα το έργο του, να εκτιμήσουν το παράδοξο μεταξύ της επιμελούς εργασίας του και των ανέμελων σκηνών που δημιούργησε, καθώς και τις ευρηματικές λύσεις που βρήκε για να δώσει ζωή στον αρχαίο κόσμο μέσα από τον χορό και την κίνηση.
–Nicolas
Poussin: A Dance to the Music of Time | 9 Οκτωβρίου 2021 – 2 Ιανουαρίου 2022 |
Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου