Αφιέρωμα στην Μ. Εβδομάδα: Όταν η θρησκεία συναντά την τέχνη

Του συμβολαιογράφου Ρόδου ΣΤΑΥΡΟΥ ΑΝ. ΚΟΥΤΑΛΙΑΝΟΥ, 

Επιστημονικού συνεργάτη Νομικής σχολής  Δ.Π.Θ

ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

Μεγάλη Δευτέρα- Τα αντικείμενα του εξωτερικού κόσμου γεννούν προσδοκία: Το κάλλος, η ευρωστία, ο στιγμιαίος εντυπωσιασμός της εικόνας γεννούν ελπίδα.

Ένα τέτοιο μηχανισμό πρόκλησης των εντυπώσεων αποκρούει τη Μεγάλη Δευτέρα ο Ιησούς μετά την είσοδό Του στην Ιερουσαλήμ καταραττόμενος την εντυπωσιακά εύρωστη συκιά που αδυνατούσε να προσφέρει τον ουσιαστικό καρπό: Στον διαρκή αγώνα της ανθρώπινης περιπλάνησης να δώσει νόημα διαρκείας στη βασιλεία του δειλινού προτού φτάσει η νύχτα και το έχουν οι πάντες ξεχάσει…. Καλό αγώνα

 

ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ

Τη Μεγάλη Τρίτη, εσπέρας, ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης και ακούγεται το περίφημο τροπάριο της Κασσιανής για την αμαρτωλή γυναίκα που άλειψε κατά τους Ευαγγελιστές με μύρο τα πόδια του Ιησού και δέχθηκε το δώρο της άφεσης των αμαρτιών. Είναι η ιστορία μιας μετανοημένης γυναίκας που ενσαρκώνει όλη τη ατέρμονη διαδικασία του ανθρώπου να πίπτει και να εγείρεται ή η αποδιδόμενη απευθείας στον ίδιο τον Ιησού προτροπή κατά την ορθόδοξη διδασκαλία «Ὁσάκις ἂν πέσῃς, ἔγειραι καὶ σωθήσῃ». Ιστορικά και διαχρονικά η σύγχυση ως προς το πρόσωπο της μετανοημένης γυναίκας είναι αμφίπλευρη: Από τη μία να συγχέεται το πρόσωπο αυτό, με τη Μαρία τη Μαγδαληνή, όπως έπραξαν οι περισσότεροι δυτικοί ζωγράφοι διαφόρων σχολών, όπως λ.χ ο περίφημος Ισπανός ζωγράφος του 17 αιώνα Miguel Manrique της τεχνοτροπίας του μπαρόκ ή διάσημος και κορυφαίος εκπρόσωπος της φλαμανδικής σχολής ζωγράφος Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς (Peter Paul Rubens) στον παρακείμενο πίνακα, και από την άλλη να πιστεύεται ότι το πρόσωπο αυτό, της εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσης γυναικός είναι ένα και το αυτό πρόσωπο με τη βυζαντινή ποιήτρια του 9ου αιώνα, την Κασσιανή. Η τελευταία ήταν εκείνη που με τη βαθιά της καλλιέργεια και πίστη απέκρουσε την αποστροφή του αυτοκράτορα ότι “εκ γυναικός ερρύη τα φαύλα” εννοώντας την αμαρτία της πρωτόπλαστης Εύας, με το περίφημο “αλλ’ ως εκ γυναικός πηγάζει τα κρείττω» δηλαδή τα καλύτερα, εννοώντας την Παναγία που έτεκε Τον Θεάνθρωπο. Η επιλογή του συμβολισμού, στο πρόσωπο των δύο αυτών γυναικών, Μαγδαληνής και Κασσιανής, έστω θεολογικά και ιστορικά ανακριβής, επιτείνει απλώς το μεγαλείο της ειλικρινούς ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ. Καλή Ανάσταση.

ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

Μεγάλη Τετάρτη. Τελετή του Νιπτήρος. Ο Ιησούς με άκρα ταπείνωση κατεβαίνει να συναντήσει τους μαθητές του στον κατώτερο χώρο συνάντησης: τον χώρο των αισθήσεων. Το περπάτημα με σανδάλια στους βρώμικους δρόμους του Ισραήλ τον πρώτο αιώνα καθιστούσε επιτακτική ανάγκη να πλυθούν τα πόδια πριν από ένα κοινό γεύμα. Την απόνιψη των ποδών αναλάμβαναν οι έσχατοι και οι χαμηλότερης βαθμίδας υπηρέτες. Γι αυτό κι οι μαθητές αιφνιδιάζονται με πρώτον τον Πέτρο να ρωτά απορημένος: «Σύ μου νίπτεις τοὺς πόδας;» και κατόπιν να αντιδρά: «οὐ μὴ νίψῃς τοὺς πόδας μου εἰς τὸν αἰῶνα». Ο Ιησούς όμως ακαριαία του απαντά: «ἐὰν μὴ νίψω σε, οὐκ ἔχεις μέρος μετ’ ἐμοῦ, δηλαδή: «Αν δεν σε πλύνω, δεν έχεις θέση κοντά μου». Η κοινωνία με τον Ιησού δεν έχει την έννοια της στιγμιαίας επαφής με το καλό. Είναι μια συνεχής, υπηρετική, βιοτική προσπάθεια αυτοπροσδιορισμού διά των άλλων. Όταν λέει στους μαθητές του η Ιησούς ότι: ” Σας έδωσα ένα παράδειγμα, ότι πρέπει να κάνετε όπως έκανα σε σας” απευθύνει ένα γενικότερο κάλεσμα: Σταθείτε και μεταβάλετε την ανθρώπινη ροπή προς τον ατομισμό και τον εγωκεντρισμό σε μια σχέση θεμελιωμένη στις χαρές της ελευθερίας, του αμοιβαίου σεβασμού, της άκρας ταπείνωσης. Προσανατολιστείτε δηλαδή στο κοινό καλό για να λάβει εν τέλει η ζωή εκάστου την απώτατη αξία της ή το μεγαλύτερος μέρος της από σχέσεις έρωτος και αγάπης. Αξία αποτιμώμενη στην ανάγκη να μοιράζεσαι και να ανακαλύπτεις τις χαρές της ζωής και μέσω του άλλου. Καλή Ανάσταση.

Για τη συνέχεια εδώ:

Πηγή: https://www.dimokratiki.gr/19-04-2022/afieroma-stin-m-evdomada-otan-i-thriskeia-synanta-tin-techni/