Γιάννης Ρίτσος: «Η στοχαστική ρίμα ενός διανοητή»

(αφορισμοί - Β΄ μέρος)

 του Ανδρέα Φανδρίδη

 Β΄ΜΕΡΟΣ

Το τραγούδι της αδελφής μου

Το ξέρω,

οι ποιητές

δε ρυπαίνουν με δάκρυα

τις κρυστάλλινες πολιτείες.

Αγρυπνούν

με το βλέμμα τους ίσο και αθόλωτο

για να μετρούν

τις φρικιάσεις του φωτός

και τους παλμούς του σύμπαντος.

(Το τραγούδι της αδελφής μου) σελ.190

Το δικό σου χαμόγελο

μου φτάνει.

Η κρήνη των ματιών σου

μπορεί να ποτίσει τη δίψα μου

και να ανθίσει τη ζωή μου.

(Το τραγούδι της αδελφής μου) σελ.191

Τα παιδιά παίζουν δίχως να μαντεύουν

τις καμπάνες που κρούονται μακριά

σφραγίζοντας το αίμα τους.

(Το τραγούδι της αδελφής μου) σελ.194

Είχα πιστέψει κάποτε στον ουρανό,

μα εσύ μου ΄δειξες

τα βάθη της θάλασσας

με τις νεκρές πολιτείες

με τα λησμονημένα δάση

με τους πνιγμένους θορύβους.

(Το τραγούδι της αδελφής μου) σελ.197

Έμεινα μόνος κάτω απ΄ τα ερείπια του ουρανού μου

ν΄ αριθμώ τους θανάτους.

(Το τραγούδι της αδελφής μου) σελ.204

-Ουρανέ, τι κομπάζεις;

(Το τραγούδι της αδελφής μου) σελ.205

Ένα υπόλευκο νέφος αγρυπνισμένης σελήνης

διαλύεται αργά στη γαλανότητα του άρθρου.

(Το τραγούδι της αδελφής μου) σελ.207

Η επανάληψη ποτέ δεν είναι επανάληψη.

(Το τραγούδι της αδελφής μου) σελ.208

Το φως ακμάζει πιο ψηλά

κι απ΄ την αγάπη σου, αδελφή μου,

κι απ΄ την αγάπη μου.

(Το τραγούδι της αδελφής μου) σελ.212

Εαρινή συμφωνία

Δε γνωρίζουμε τίποτα.

Υπάρχουμε.

Το παρελθόν ανύπαρκτο.

Το μέλλον ανυποψίαστο.

Παρόντες

Μες στην πλήρη στιγμή

μες στην αιωνιότητα.

(Εαρινή συμφωνία) VII, σελ. 224

Ζητώντας το Θεό

ζητούσα εσένα.

(Εαρινή συμφωνία) Χ, σελ. 230

Πλάθοντας άνθη ανώφελα

λησμόνησα να ζήσω.

(Εαρινή συμφωνία) ΧII, σελ. 232

Ας πεθαίνουν οι πένητες

έξω από την θύρα της αιωνιότητας

χτυπώντας δίχως ν΄ ακούγονται

κλείνοντας τα μάτια

στην εφήμερη χλόη

που συντηρεί την αιωνιότητα.

(Εαρινή συμφωνία) ΧIIΙ, σελ. 234

Πληρωμένοι

ανυστερόβουλοι

δίχως να ζητάνε

δίχως να περιμένουμε

εγγίζουμε τα βάθη

του κόσμου

(Εαρινή συμφωνία) ΧΧΙ, σελ. 243

Το κύμα γνωρίζει

πιο βαθιά απ΄ τη γνώση μας

το σκοπό μας που λάμνει

μέσα στον ίδιο ατέρμονο σκοπό Του.

(Εαρινή συμφωνία) ΧΧΙΙ, σελ. 247 

Η δεσποτεία της νύχτας

πάνω στα μέτωπά μας και στους δρόμους.

(Εαρινή συμφωνία) ΧΧΙV, σελ. 249

Ν΄ ακινητείς

για να κοιτάς την κίνηση;

Όχι.

(Εαρινή συμφωνία) ΧΧV, σελ. 251

Άνοιξε τα παράθυρα

να δεις το σύμπαν ανθισμένο

μ΄ όλες τις παπαρούνες του αίματός μας

-να μάθεις να χαμογελάς.

(Εαρινή συμφωνία) ΧΧVII, σελ. 255

Η σιωπή φωνάζει

πιο βαθιά

η σιωπή προδίδει τα λόγια μας.

(Εαρινή συμφωνία) ΧΧΙV, σελ. 250

Το εμβατήριο του ωκεανού

Σεπτή καρδιά

ανύποπτη παιδική καρδιά

που ποτέ δεν αρνιέσαι.

(Το εμβατήριο του ωκεανού) σελ.263

Άκουσε το τραγούδι μας μητέρα

το τραγούδι του νέου ταξιδιού.

Εσύ που κλαις το θάνατο

δε μας γνώρισες.

Η θάλασσα δεν κλαίει.

Τραγουδάει.

(Το εμβατήριο του ωκεανού) σελ.265

Κοίταξες το κορμί σου στα νερά

κι αγάπησες τα νερά ξεχνώντας το κορμί σου.

(Το εμβατήριο του ωκεανού) σελ.271

Όσο μονάχος μένω

τόσο σιμότερα πηγαίνω στους ανθρώπους

τόσο σιμότερα είμαι στο Θεό.

(Το εμβατήριο του ωκεανού) σελ.276

Μητέρα

ο ουρανός γκρεμίστηκε

στα δάκρυα των αθώων.

(Το εμβατήριο του ωκεανού) σελ.277

Οι άνθρωποι ετοιμάζουν σκάλες

με ανθρώπινα κόκαλα

για ν΄ ανέβουν.

(Το εμβατήριο του ωκεανού) σελ.278

Χρειαζόμαστε ακόμη

αυτή τη μακρινή συμπάθεια

που πάσχει για ότι φθείρεται

συντηρώντας τ΄ όνειρο

της αφθαρσίας.

(Το εμβατήριο του ωκεανού) σελ.283

Πάρτε τα υποταγμένα ινδάλματα

πάρτε τη γνώση που ρυτίδωσε τη νεανική αφή μας.

(Το εμβατήριο του ωκεανού) σελ.284

Δε θα καταδεχτούμε να φωνάξουμε:

νικήσαμε για πάντα.

(Το εμβατήριο του ωκεανού) σελ.289

Καθένας φτάνει απ΄ το δικό του δρόμο.

(Ο λύχνος των φτωχών και ταπεινών) VΙΙ, σελ.316, Δοκιμασία

Το ίδιο βουίζει το φως και ο αγέρας στις χαραμάδες των δέντρων.

(Χώμα και φως) VΙΙΙ, σελ.363, Δοκιμασία

Ο Ξένος

Οι φωτεινές αψίδες έσβησαν στους δρόμους

και σου απομένει η θλιβερή

μνήμη της φωταψίας.

(Ο Ξένος) Ι, σελ.365, Δοκιμασία

Δε χειροκροτώ. Δε χειροκροτιέμαι.

(Ο Ξένος) Ι, σελ.366, Δοκιμασία

Με τι φωνή να σου μιλήσω;

Πώς να σου παραστήσω

τούτη τη διάφανη χαρά

που κάθε λέξη τη θολώνει;

(Ο Ξένος) ΙΙ, σελ.367, Δοκιμασία

Εσύ καθρεφτίζεις τη μορφή σου στα μάτια μου

και αγαπάς τον χιτώνα μου.

Όμως εγώ δεν είμαι αυτός που αγαπάς

δεν είμαι ο χιτώνας μου.

(Ο Ξένος) ΧΙ, σελ.376, Δοκιμασία

Ο δρόμος είναι απέραντος

ο δρόμος είναι δύσκολος κ΄ είναι γυμνός

σαν ένα χέρι που ποτέ δε χάιδεψε

και που ποτέ δε συγχωρεί.

(Ο Ξένος) XV, σελ.381, Δοκιμασία

Ότι αγαπήσαμε έφυγε

ότι αγαπήσαμε δεν ήρθε.

(Ο μικρός αδελφός των γλάρων) XΧ, σελ.394, Δοκιμασία

Πιο κει απ΄ τους βράχους κι απ΄ τα όνειρα

που αναπολούν την άφωνη καταγωγή τους

ακούς τις ρίζες του φωτός να ψάχνουν την αγρύπνια σου.

(Η ραψωδία του γυμνού φωτός)VI, σελ.405, Δοκιμασία

Τραγούδι που αγρυπνάει τον πόνο μας μιλώντας τη σιωπή

καταργώντας το χρόνο, κοιμίζοντας το θάνατο

μες στη ζεστή φτερούγα ενός περιστεριού.

Δεν είναι τούτο ανταμοιβή, δεν είναι. Είναι ζωή.

(Η ραψωδία του γυμνού φωτός)Χ, σελ.411, Δοκιμασία

Ο άνεμος σε φωνάζει. Δε μπορείς να του ξεφύγεις.

Ένα ναι ή ένα όχι. Δε χωράει ανάμεσα.

(Άνεμοι στα δειλινά προάστια)VΙI, σελ.438, Δοκιμασία

Πίσω απ΄ το τελευταίο σύνορο

Κάθε στιγμή σε ξεγελάει ο καιρός

κάθε στιγμή αλλάζει το σχέδιο της πολιτείας

πότε μ΄ ένα κομμάτι φως λιωμένο χιλιομπαλωμένο

πότε με τους μεγάλους ανέμους.

(Πίσω απ΄ το τελευταίο σύνορο)ΙΙI, σελ.441, Δοκιμασία

Όπου κι αν σκάψεις είναι φως.

(Πίσω απ΄ το τελευταίο σύνορο)XV, σελ.450, Δοκιμασία

Παραμονές ηλίου

Ψαλιδισμένα τα βουνά σε τσιγαρόχαρτο τα παίρνει και τα φέρνει ο άνεμος

ανοιγοκλείνοντας τα σύνορα.

(Παραμονές ηλίου)I, σελ.451, Δοκιμασία

Ποιος είναι; Τι έτρεξε; Αγκαλιάζουμε την ξιφολόγχη

σα μια γυναίκα στο σκισμένο στρώμα, με παγωμένα χέρια,

σα μια γυναίκα που ποτέ δεν αγαπήσαμε.

(Παραμονές ηλίου)IV, σελ.453, Δοκιμασία

Καιρός δεν είναι για ύπνο. Σκέψου, αφόρετα.

(Παραμονές ηλίου)IV, σελ.453, Δοκιμασία

Πρώτο συλλάβισμα, -μια συλλαβή, δύο συλλαβές, μια λέξη:

λευτεριά,

-ένας άνθρωπος κι άλλος ένας πλάι του, όλοι οι άνθρωποι:

ευτυχία.

(Παραμονές ηλίου)VΙ, σελ.454, Δοκιμασία

Στεκόταν στο βάθος του δρόμου

Σαν ένα δέντρο γυμνό, σκονισμένο,

σαν ένα δέντρο που το΄ καψε ο ήλιος

δοξάζοντας τον ήλιο που δεν καίγεται.

(Δοξολογία), σελ.461, Σημειώσεις στα περιθώρια του χρόνου

Τα δέντρα, με τα πρώτα κρύα, φεύγουν σκυφτά στον άνεμο.

Το βράδυ, ο ουρανός γίνεται μια μεγάλη κλεισμένη τζαμόπορτα.

(Μετεωρισμός), σελ.468, Σημειώσεις στα περιθώρια του χρόνου

Μετά τον ήλιο είναι η μετάνοια.

Μετά τη μετάνοια πάλι ο ήλιος.

(Διαδοχή), σελ.475, Σημειώσεις στα περιθώρια του χρόνου

                                   

Οι άλλοι άκουγαν τις ζητωκραυγές τους.

Δεν άκουσαν καθόλου πως δε μίλησε.

Τότε έσκυψε, πήρε μια πέτρα και κυνήγησε

το τελευταίο πιστό σκυλί που τον ακολούθησε.

(Ο νικητής), σελ. 496, Σημειώσεις στα περιθώρια του χρόνου

Αλήθεια πως είναι τ’ αγάλματα όταν κάνουν έρωτα

όταν πλένονται και χτενίζονται μπροστά στον καθρέφτη

όταν φοράνε τα παπούτσια τους και κουμπώνουν το σακάκι τους

όταν βιάζονται να προλάβουν το πρωινό λεωφορείο;

Γιατί όλοι κάνουν έρωτα, όλοι βιάζονται, όλοι θέλουν να ζήσουν.

(Η τελευταία Π.Α. εκατονταετία) σελ. 504

 (Η σελίδωση από τον Α΄ τόμο Ποιημάτων, Κέδρος)