Το Φως της γνώσης και το σκοτάδι της αγνωσίας

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

ζωγράφου

Έκανα κάποτε την υπόθεση. Τι θα συνέβαινε, αν μέσα σε λίγες δεκαετίες ξεριζωνόταν με συστηματικό τρόπο από τη συλλογική μας μνήμη, οτιδήποτε σχετικό με την θρησκευτική συνείδηση και τις μορφές της;

Αν όλες οι θρησκείες της γης εξαλείφονταν σταδιακά. Αν εξαφανιζόταν κάθε ιερό βιβλίο, νέο ή αρχαίο και κάθε γραπτή μαρτυρία του θείου. Αν ισοπεδώνονταν όλοι οι ναοί από την Άπω Ανατολή έως την ατλαντική Δύση και από τον παγωμένο Βορρά μέχρι τον τροπικό Νότο. Αν καταστρέφονταν όλα τα θρησκευτικά έργα τέχνης από τα μουσεία και τις πινακοθήκες του κόσμου. Αν χανόταν για πάντα κάθε θεατρικό και λογοτεχνικό έργο, αρχαίο ή σύγχρονο, με αναφορά στη θρησκεία (θα χανόταν το σύνολο της αρχαίας δραματουργίας). Αν στα πανεπιστήμια η γνώση απέφευγε κάθε ηθικό περιορισμό και βασιζόταν μόνο στον Ορθoλογισμό. Αν κάθε σχετική φιλοσοφία και θεολογία καταργούνταν και κάθε μαρτυρία της θρησκευτικής συνείδησης χανόταν.

Τότε, είναι φυσικό, πως οι γενιές του μελλοντικού κόσμου θα στερούνταν θρησκευτικής πίστης, αφού τίποτα δεν θα τους είχε παραδοθεί. Ούτε θα γνώριζαν, βεβαίως, τον Όμηρο, τον Πλάτωνα, τον Φειδία, τον Δάντη, τον Σαίξπηρ, τον Μιχαήλ Άγγελο, τον Μπαχ, τον Ρέμπραντ, τον Θεοτοκόπουλο, τους αρχαίους δραματουργούς, τις θαυμάσιες μυθολογίες των λαών, το σύνολο σχεδόν της αρχαίας, βυζαντινής, μεσαιωνικής και αναγεννησιακής τέχνης. Η υπόθεση, αν συγκρίνει κανείς τους δύο κόσμους, επιβεβαιώνει την υπεροχή του φωτός από το σκοτάδι.

Κι όμως, η απαισιόδοξη αυτή προοπτική μου άφησε μια κρυφή βεβαιότητα. Πως ακόμη και τότε, κάποιος από τους ανθρώπους του μέλλοντος θα σήκωνε κάποτε τα μάτια του για να κοιτάξει τον έναστρο ουρανό. Για να ξαναρχίσουν όλα από την αρχή...