 |
| O Χορός της ζωής |
Του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου
Ο Νορβηγός ζωγράφος Έντβαρντ Μούνχ,
συμπληρώνει την πρώτη καλλιτεχνική τριάδα που έχω παρουσιάσει ως τώρα με τους
Βαν Γκογκ και Μοντιλιάνι. Κοινό τους σημείο, και αυτό που προφανώς με γοητεύει,
είναι η τραγικότητα της τέχνης τους, αλλά και της ζωής τους, στοιχεία που
διαποτίζουν με ειλικρίνεια και φιλοσοφική διάθεση τα έργα τους.
Ο Μούνχ, είναι μια ακόμη καλλιτεχνική
περίπτωση, που έρχεται να αποδείξει την καταλυτική δύναμη που ασκεί πάνω στη διαμόρφωση
του χαρακτήρα και της προσωπικής τέχνης, αλλά και της ψυχικής κατάστασης μιας
κοινωνίας ευρύτερα, η επίδραση του περιβάλλοντος και της εμπειρίας. Επίδραση
που αποτυπώνεται στον ψυχισμό και κατά συνέπεια στην έκφραση του.
Ο κόσμος του Μούνχ με συγκινεί για
την εσωτερικότητα, για την ρευστότητα και για τις αντιθέσεις του. Μελαγχολικός
μέσα σε μια νοσηρή ατμόσφαιρα, που την έχει διαποτίσει η θλίψη από την οδύνη
πολλών οικογενειακών θανάτων και ασθενειών. Ο ίδιος γράφει:
«Κληρονόμησα δύο από τους πιο φοβερούς
εχθρούς της ανθρωπότητας – την κληρονομιά της φυματίωσης και της παραφροσύνης –
η ασθένεια, η τρέλα και ο θάνατος ήταν οι μαύροι άγγελοι που στάθηκαν στο λίκνο
μου»
Επέλεξα να μην παρουσιάσω την
«Κραυγή», που είναι το γνωστότερο έργο του, αλλά τον «Χορό της ζωής», που
κατ΄εμέ είναι περισσότερο αντιπροσωπευτικό του έργου του. Κινούμενος ελεύθερα
ανάμεσα στο συμβολισμό και στον ιμπρεσιονισμό, με σαφή κλίση προς τα σκούρα
χρώματα που του προσφέρει το νορβηγικό τοπίο και η Λουθηρανική ατμόσφαιρα,
καταφέρνει ωστόσο να φέρνει στην επιφάνεια τις εσωτερικές αντιθέσεις των άκρων,
στη συμβολική συνύπαρξη του λευκού με το μαύρο, που επαναλαμβάνεται υπό
διάφορες μορφές σε όλο σχεδόν το έργο του.
Γυναίκες ντυμένες στα λευκά και στα
μαύρα φορέματα τους που μοιάζουν να κινούνται απόκοσμα μέσα στο χώρο. Η
ρευστότητα, συγκρίνεται εδώ με το εφήμερο της ύπαρξης. Το χρώμα χρησιμοποιείται
με τρόπο συμβολικό σε πλατιές επιφάνειες αντίθετων χρωμάτων που γειτνιάζουν. Στον
Μουνχ, το φως και οι φόρμες αποδίδονται μόνο από το καθαρό χρώμα, θυμίζοντας
κάτι και από Γκωγκέν. Οι ουρανοί του αποκαλυπτικοί, κυματίζουν αναλυόμενοι σε
δίνες καθώς η προοπτική σε πολλά έργα του, ισορροπεί με τη σταθερή φυγή της σε
ένα σημείο στον ορίζοντα. Ίσως να είναι η έξοδος διαφυγής που πάντα ζητούσε.
Εσωτερικός, σχεδόν μυστικιστής, ένας
ακόμη ποιητής της εικόνας, που κινείται ανάμεσα στην πραγματικότητα και στο
όνειρο, που ενίοτε γίνεται και οραματικό...
υγ: Αυτά τα μικρά
κείμενα που γράφω για τους ζωγράφους που μου αρέσουν, δεν χαρακτηρίζονται από
το αντικειμενικό «πνεύμα» ενός κριτικού, αλλά από το υποκειμενικό γούστο ενός
ζωγράφου που έχει μελετήσει τα έργα τους και αναφέρεται σε αυτά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου