Αθήνα, μια πόλη που γέρασε και αργοπεθαίνει

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Η Αθήνα είναι μια βαθύτατα αντιαισθητική πόλη. Είναι η προσωποποίηση της ασχήμιας και ο βιασμός κάθε αισθητικής. Είναι το χαοτικό σκηνικό πάσης φύσεως ρυμοτομικής παράβασης και ενός ιδιότυπου αρχιτεκτονικού αλαλούμ, που εκφράζει πλήρως την αντιληπτική και πνευματική μας κατάσταση, τη σύγχυση και την χασμωδία. Η πόλη είναι το πρόσωπο της κοινωνίας μας. Αυτή, είναι άλλωστε και η μόνη σωστή αναλογία, αφού όλα τα άλλα συγκρούονται μεταξύ τους. Κτίρια, ρυθμοί και αναλογίες, που αδυνατούν να συγκροτήσουν ένα αρμονικό σύνολο. Μια αισθητική ταυτότητα. Και όλα αυτά στη χώρα και στην πόλη εκείνη, που 2.500 χρόνια πριν, απογείωσε την αρχιτεκτονική και το καλό γούστο!

Για την ακρίβεια, είναι το ίδιο πρόχειρο, κοντόφθαλμο και άπληστο πνεύμα, που μας οδήγησε στην χρεοκοπία και στα μνημόνια, Είναι αυτό, που στη μεταπολεμική περίοδο των «εθναρχών» και της εσωτερικής μετανάστευσης, δημιούργησε επί αντιπαροχή, αυτό το άναρχο τερατούργημα! Τη σύγχρονη Αθήνα, που πλέον, μόνο ως ειρωνικό αστείο μπορεί κάποιος να της τραγουδήσει το «Όμορφη Αθήνα». Μια πόλη, που είναι το απλό άθροισμα άχαρων και γκρίζων κτιρίων και αλλεπάλληλων οικοδομικών τετραγώνων, βαμμένων θαρρείς με την αιθάλη των καυσερίων και με ασφυκτικά λίγους ελεύθερους χώρους. Βρώμικη και χαοτική, εχθρική και αφιλόξενη στα μάτια του επισκέπτη. Κυριολεκτικά ένας απόπατος της γης, κάτω από τον Παρθενώνα. Μια πόλη ελάχιστα ευρωπαϊκή, με έντονα χαρακτηριστικά τρίτου κόσμου.

Μια πόλη, που έχει δολοφονήσει την ιστορική της συνέχεια και που κατεδάφισε τις τελευταίες αναλαμπές της νεοκλασικής αισθητικής του 19^ου και των αρχών του 20^ου αιώνα, για να βάλει στη θέση της κουτιά με παράθυρα, δίχως φαντασία, από αρχιτέκτονες διεκπαιραιωτές της ανάγκης και της ζήτησης, που έπαψαν να είναι δημιουργοί αισθητικής. Κτίρια δίχως χαρακτήρα, μονότονα και καταθλιπτικά, σαν τους ανθρώπους που τα κατοικούν. Και ανάμεσα στην ασχήμια, λίγες εικόνες ομορφιάς, λίγα κτίρια κοσμήματα, σαν αισθητικές οάσεις, που μοιάζουν σα να σώθηκαν από τη μανία της μπουλντόζας, μόνο και μόνο για να θυμίζουν την αλλοτινή της νιότη. Λίγα στρέμματα ομορφιάς και ευπρέπειας στο κέντρο και στις αμιγώς τουριστικές περιοχές, που όμως δεν αρκούν για να αλλάξουν τη συνολική παρακμιακή της εικόνα.

Εικόνα, που την επιτείνουν ακόμη περισσότερο η κρίση και τα εγκαταλελειμμένα νεοκλασικά που καταρρέουν αβοήθητα. Τα κλειστά καταστήματα με τις ορφανές ταμπέλες μιας κατεστραμμένης οικονομίας, με τις προσόψεις και τους τοίχους γεμάτους με κολάζ συνθημάτων και αφισών, σαν πρόχειρο τετράδιο κακού μαθητή, που αρνείται να κάνει το μάθημα του. Εικόνα, που θυμίζει την Αθήνα της κατοχής. Παραίτηση και εγκατάλειψη. Μια πόλη, που είναι αδύνατον να αλλάξει, παρά μόνο, αν κατεδαφιστεί ολόκληρη, ή βομβαρδιστεί και από ανάγκη σχεδιαστεί πάλι από την αρχή.

Αυτή την Αθήνα την απεχθάνομαι. Τόσο, που αν και ζω 15 λεπτά από το κέντρο, σπάνια την επισκέπτομαι και πάντα για λόγους ανάγκης. Δεν την νιώθω δική μου. Είναι ψυχοφθόρα και πληγώνει τις ωραίες και φωτεινές παιδικές μου αναμνήσεις. Τότε, που σα μικρό παιδί με πήγαινε βόλτα ο παππούς μου στο Σύνταγμα, για να δω τους Ευζώνους και για να ταϊσουμε τα περιστέρια.

Αυτή η Αθήνα μου, δεν υπάρχει πια....