 |
«Τρίπτυχο των Τριών Βασιλέων» (περ.
1440), Κεντρικό Τμήμα, Καθεδρικός Ναός της Κολωνίας, Γερμανία.
|
Γράφτηκε από την Κατερίνα
Ρουμπέκα
Ο Στέφαν Λόχνερ, (Μέερσμπουργκ
1408 – Κολονία 1451), θεωρείται από τους σημαντικότερους υστερογοτθικούς
Γερμανούς ζωγράφους, της Σχολής της Κολωνίας, που καλλιέργησε μια θρησκευτική
τέχνη γεμάτη μυστικοπάθεια και τρυφερό λυρισμό. Οι δύο σημαντικοί σταθμοί στη
διαμόρφωση του Λόχνερ ήταν η περίοδος της διαμονής του στις Κάτω Χώρες, όπου ο
Ρομπέρ Καμπίν, πιθανός δάσκαλός του και ο Γιαν Βαν Άυκ, του δίδαξαν τον
φλαμανδικό ρεαλισμό, και ένα ταξίδι στη Φλάνδρα. Το 1442 εγκαταστάθηκε στην
Κολωνία.
 |
Προσκύνηση των Μάγων,
1440, τμήμα από το Τρίπτυχο των Τριών Μάγων
|
 |
| τμήμα από το Τρίπτυχο των Τριών Μάγων |
 |
Ο Άγιος Γεδεών, τμήμα από
το Τρίπτυχο των Τριών Μάγων, 1440
|
Η αποκάλυψη του ονόματός
του οφείλεται στον Άλμπρεχτ Ντύρερ. Ο καλλιτέχνης είχε την τύχη να θαυμάσει το «Τρίπτυχο
των Τριών Μάγων», ή αλλιώς το «Εικονοστάσιο των Πολιούχων», με τον ανώνυμο
ζωγράφο Στέφανο της Κολωνίας, στον οποίο αποδίδονταν διάφορα έργα. Θεμελιακό
για τη γνώση της τέχνης του είναι το «Εικονοστάσιο των Πολιούχων», ένα τρίπτυχο
με την Προσκύνηση των Μάγων στο κεντρικό φύλλο, στα πλάγια φύλλα την Αγία
Ούρσουλα και τον Άγιο Γεδεών και στην εξωτερική όψη τον Ευαγγελισμό. Η σύνθεση,
τόσο για τη γραμμική απόδοση, όσο και για το ζωηρό, σχεδόν μικρογραφικό χρώμα,
είναι αναμφισβήτητα γοτθική, ενώ εμφανίζει ταυτόχρονα μια αναζήτηση πλαστικής
στερεότητας και μεγαλείου.
 «H Δευτέρα Παρουσία» (περ. 1435), Wallraf-Richartz-Museum, Κολωνία, Γερμανία. 1435 |
 |
H Δευτέρα Παρουσία, 1435
(Λεπτομ.)
|
 |
H Δευτέρα Παρουσία, 1435
(Λεπτομ.)
|
 |
H Δευτέρα Παρουσία, 1435
(Λεπτομ.)
|
Η Παναγία υπήρξε το
αγαπημένο θέμα του καλλιτέχνη. Απηχήσεις των αισθητικών αντιλήψεων του Μπος·
εμφανίζονται στο «Εικονοστάσιο της Δευτέρας Παρουσίας», το κεντρικό φύλλο του
οποίου βρίσκεται στο Μουσείο Βάλραφ Ρίχαρτς της Κολωνίας και χαρακτηρίζεται για
την εκπληκτική αντίθεση μεταξύ των μορφών του Χριστού, της Παναγίας και του
Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, στο πάνω τμήμα της συνθέσεως, και της ταραγμένης
μάζας των κολασμένων που γεμίζει σχεδόν ολόκληρο το κάτω τμήμα.
 |
Η Υπαπαντή, τμήμα
|
Από τα είκοσι
περίπου έργα που του αποδίδονται, τα πιο σημαντικά είναι δύο πίνακες της «Υπαπαντής»,
η «Παναγία του Ροδώνα», με τη γοτθική κομψότητα και οι μικρογραφίες του
προσευχηταρίου της Landesbibliothek του Ντάρμστατ. Ο Λόχνερ ανήκει στους ποιητικούς
ζωγράφους της υστερογοτθικής παραδόσεως. Ο Μούτερ τονίζει ότι, η επιθυμία της
ονειροπόλησης, η ουράνια γαλήνη, μένει στα έργα του Λόχνερ σαν τρυφερή πνοή,
σαν ηχώ από το υπερπέραν.
 "Τρεις Άγιοι", Οι Αγίοι Αικατερίνη, Ουμπέρτος και Κυρίνος, 1430 |
 |
«Τρεις Άγιοι» (περ. 1450), Εθνική
Πινακοθήκη, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο.
|
Ο πίνακας «Οι Άγιοι
Αικατερίνη, Ουμπέρτος και Κυρίνος» 1430, αποτελεί μέρος ενός νεανικού έργου που
φιλοτεχνήθηκε αμέσως μετά την εγκατάσταση του ζωγράφου στην Κολωνία, ύστερα από
την επιστροφή του, από ένα ταξίδι ή μια διαμονή στη Φλάνδρα. Είναι φανερή η
αναζήτηση ενός συμβιβασμού ανάμεσα στην κυματοειδή γοτθική γραμμικότητα και
στην πλαστική και χρωματική υπόσταση της μορφής, κατά τον φλαμανδικό τρόπο.
 |
| Η Παναγία μες τις τριανταφυλλιές, 1440 |
 |
| Η Παναγία μες τις τριανταφυλλιές |
Ο Λόχνερ ήταν κατά
κάποιον τρόπο ο Φρα Αντζέλικο του Βορρά. «Η Παναγία μες τις τριανταφυλλιές»
1440, περιστοιχισμένοι από μικρούς αγγέλους που παίζουν μουσική, σκορπίζουν
λουλούδια ή προσφέρουν καρπούς στον μικρό Χριστό, δείχνει πως ο ζωγράφος ήξερε
τις νέες μεθόδους του Βαν Άυκ. Στο έργο του υποβάλει την αίσθηση του χώρου,
όπου είναι ενθρονισμένη η Παναγία πάνω στη χλόη. Κάθεται μπροστά από ένα χρυσό
φόντο, μπροστά του όμως υπάρχει ένας πραγματικός χώρος, κάτι σαν σκηνή θεάτρου.
Ο ζωγράφος έβαλε δύο αγγελάκια να ανοίγουν την αυλαία που μοιάζει να κρέμεται
από το πλαίσια της εικόνας.
 Γέννηση, 1440-1445 |
Στο έργο του «Γέννηση»
1440-1445, παρατηρούμε τη μοναδική θέση του τεχνίτη, ανάμεσα στο διεθνές
γοτθικό στυλ και στον φλαμανδικό νατουραλισμό. Της προσπάθειάς του να επιτύχει
μια ισορροπία, ανάμεσα στα δύο αυτά πολιτιστικά στοιχεία. Τα πιο στέρεα
αποτελέσματα του καλλιτέχνη βρίσκονται κυρίως στα μικρά έργα του, όπου κάθε
ασυνέπεια ανάμεσα στις δύο παραδόσεις, ξεπερνιέται από την αγνότητα της νέας
λυρικής ποιότητας. Πλούσιοι γραμμικοί και συνθετικοί ρυθμοί, καθώς και μια
διακριτική φυσικότερη θεώρηση του χώρου και του τοπίου, συνταιριάζονται
ευτυχισμένα μέσα στη γαλήνια ποίησή του.
 Υπαπαντή, 1447 |
| Υπαπαντή, 1447 (Λεπτομ.) |
Το έργο του «Η Υπαπαντή»
1447, είναι ο κεντρικός πίνακας του Πολυπτύχου που ζωγράφισε ο Λόχνερ για την
εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης. Ο καλλιτέχνης αποδεικνύεται κάτοχος της
τεχνικής του χρώματος και της συνθέσεως. Ο αρχιερέας έχει τοποθετήσει το Βρέφος
πάνω στο βωμό, ενώ η Παναγία γονατιστή μπροστά του, με πρόσωπο πλημμυρισμένο
από χαρά και με μια κίνηση χαριτωμένη, προσφέρει δύο περιστέρια κατά τον
μωσαϊκό νόμο. Το έδαφος είναι στρωμένο με χορτάρι και αγκαθωτά φύλλα, προμήνυμα
ίσως του Πάθους. Στο χρυσό βάθος κινούνται χοροί αγγέλων και σχηματίζουν κύκλο
γύρω από τον Ουράνιο Πατέρα. Το χρώμα έχει ένταση και πλούτο και το απαλό φως
αναδεικνύει την κάθε λεπτομέρεια. Ο Λόχνερ συντηρητικός καλλιτέχνης, είναι ο
τελευταίος μεγάλος Γερμανός ζωγράφος της αυλικής τεχνοτροπίας, που εναρμονίζει
τα ιπποτικά ιδεώδη με την καινούρια φλαμανδική αντικειμενική όραση.
Βιβλιογραφία:
- E.H. Gombrich, 1998, «Το
χρονικό της Τέχνης», Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
- Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ»,
Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 9ος, 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ» Αθήναι
- Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ»,
Όλες οι γνώσεις για όλους, Πινακοθήκη, 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ» Αθήναι
- Τα Μεγάλα Μουσεία του
Κόσμου, (Παλαιά Πινακοθήκη-Μόναχο), 1970, Εκδόσεις Φυτράκη-Αθήναι
- Ιστοσελίδα της
Wikipedia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου