Ο Αθηναίος γλύπτης Κηφισόδοτος ο νεότερος (325-275 π.Χ)

«Παλαιστές του Παγκρατίου». Ρωμαϊκό αντίγραφο. 
Το αρχικό σύμπλεγμα αποδίδεται στον Κηφισόδοτο τον νεότερο (Φλωρεντία)

O Κηφισόδοτος ο νεότερος (β’ μισό 4ου – α’ μισό 3ου αι. π.Χ.). Ήταν γιος του Πραξιτέλη. Ο Πραξιτέλης ήταν παντρεμένος και είχε δύο γιους, ο μεγαλύτερος ήταν ο Κηφισόδοτος (επονομαζόμενος και «ο Νεότερος», για να ξεχωρίζει από έναν παλαιότερο συνώνυμό του που ήταν πιθανότατα ο πατέρας του Πραξιτέλη) και ο νεότερος ήταν ο Τίμαρχος. Και οι δύο τους εργάζονταν ως γλύπτες. Ο Κηφισόδοτος ο Νεότερος διαδέχτηκε τον Πραξιτέλη στο τιμόνι του εργαστηρίου όταν ο Πραξιτέλης αποσύρθηκε, πιθανόν το 334 ή λίγο αργότερα. Το όνομα του Κηφισόδοτου συνοδεύεται από το όνομα του πατέρα του, Πραξιτέλη, μέχρι το 326 π.Χ., ενώ το όνομα του τελευταίου δεν αναφέρεται πια μετά από αυτή την ημερομηνία.

Ο Κηφισόδοτος ο Νεότερος, όπως και ο πατέρας του Πραξιτέλης, αναφέρεται αρκετές φορές στους καταλόγους της εύπορης τάξης των Αθηναίων που όφειλαν να καταβάλουν δημόσιες εισφορές, οι οποίοι χρονολογούνται στις δεκαετίες 330 και 320 π.Χ.

«Παλαιστές του Παγκρατίου». 

Διατηρούσε εργαστήριο στην Αθήνα μαζί με τον αδελφό του, Τίμαρχο, με τον οποίο συνεργάστηκε, όπως αναφέρουν οι πηγές, στην κατασκευή των αγαλμάτων της Ενυούς (για τον ναό του Άρη στην Αθήνα), του Κάδμου, των ξύλινων ανδριάντων του Λυκούργου και των γιων του (στο Ερέχθειο της Ακρόπολης Αθηνών), του μαρμάρινου ανδριάντα του Μένανδρου (στο θέατρο του Διονύσου στην Αθήνα), του βωμού του Διονύσου στην Κω, στα δύο αγάλματα της θεάς Αφροδίτης κ.ά. Επίσης δυο μαρμάρινα γυναικεία κεφάλια που αποτελούν τις μοναδικές σωζόμενες δημιουργίες των γιων του Πραξιτέλη, του Κηφισόδοτου του Νεότερου  και του Τιμάρχου, κοσμούσαν τον βωμό του Ασκληπιείου στην Κω. Η δράση τους δεν παραλείπεται από τον Ηρώνδα, Κώο ποιητή του 3ου αι π.Χ , που αναφέρει ότι εργάστηκαν για το γλυπτό διάκοσµο του βωµού του Ασκληπιείου. O Kηφισόδοτος έπλασε αγάλµατα της Λητούς, της Αφροδίτης, του Ασκληπιού, της Άρτεµης και αρκετά στην Πέργαµο.

Αντίγραφο του ανδριάντα του Σοφοκλή, που αποδίδεται στον Κηφισόδοτο τον νεότερο και στον Τίμαρχο, 

περ. το 335 π.Χ. Ήταν τοποθετημένο στο Θέατρο του Διονύσου στην Αθήνα.

Σύμφωνα πάντοτε με τις ιστορικές πηγές, ο Κηφισόδοτος συνεργάστηκε και με τον Ευθυκράτη, γιο και μαθητή του Λυσίππου. Το γνωστότερο έργο του ήταν ένα σύμπλεγμα ερωτικού θέματος που βρισκόταν στην Πέργαμο, για το οποίο ο Πλίνιος αποκάλεσε τον καλλιτέχνη «κληρονόμο της τέχνης του Πραξιτέλη». Ο Κηφισόδοτος κατασκεύασε ακόμα αγάλματα της Λητούς, του Ασκληπιού, της Άρτεμης καθώς και μία Αφροδίτη (από την οποία κατάγονται τα γνωστά αντίγραφα της Αφροδίτης των Μεδίκων και της Αφροδίτης του Καπιτωλίου), παραλλαγή της περίφημης Κνιδίας Αφροδίτης του Πραξιτέλη. Ο Κηφισόδοτος χαρακτηρίζεται εκλεκτικός γλύπτης των μετακλασικών χρόνων και συνδύασε την πραξιτέλεια απαλότητα των γραμμών με τις ρεαλιστικές τάσεις και τις συνθετικές διασταυρώσεις των μελών των αγαλμάτων της σχολής του Λυσίππου.

Κεφαλή του ποιητή Μενάνδρου. 

Αντίγραφο του πρωτοτύπου που αποδίδεται στον Κηφισόδοτο τον νεότερο

Η βάση του ανδριάντα του Μενάνδρου στο Θέατρο του Διόνυσου στην Αθήνα, 

όπου ήταν τοποθετημένο το έργο του Κηφισοδότου

Σύμφωνα με τον Παυσανία τα δυο αδέλφια είχαν κατασκευάσει και τον βωμό ή άγαλμα του Κόδρου στη Θήβα. Κατά τον Στουντνίτσκα πολλές προτομές του Μένανδρου που έχουν διασωθεί, είναι αντίγραφα του έργου αυτού. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι έργα τους ήταν οι ανδριάντες του ρήτορα Λυκούργου και των γιων του Άβρωνος, Λυκούργου και Λυκόφρονος στο Ερέχθειο, στην Ακρόπολη, φτιαγμένοι από ξύλο. Επίσης, το άγαλμα της Λυσιστράτης κοντά στις Καρυάτιδες, στο Ερέχθειο. Βρέθηκαν βάθρα που αποδεικνύουν ότι ανδριάντες φτιαγμένοι από τους Τίμαρχο και Κηφισόδοτο υπήρχαν στην Ακρόπολη της Αθήνας και στα Μέγαρα (τα αγάλματα Δίωνος και Διοκλείας Αριστογείτου, ανάθημα Δίωνος Αριστογείτου, σύμφωνα με επιγραφή που βρέθηκε σε βάθρο το 1868 στη θέση Μαρμαριά-Σπηλιά).

http://www.ygeiaonline.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=28440:khfisodotos

http://www.emg.gr/asiaminor/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=10584

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%AF%CE%BC%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82_(%CE%B3%CE%BB%CF%8D%CF%80%CF%84%CE%B7%CF%82)