Ο Κρητικός ζωγράφος Εμμανουήλ Τζανφουρνάρης (Zanfornari), (1570.75-1631)

Τζανφουρνάρης Εμμανουήλ-Η Κυριακή της Ορθοδοξίας, τέλη 16ου- αρχές 17ου αιώνα

Ο Τζανφουρνάρης, Εμμανουήλ (β’ μισό 16ου – α’ μισό 17ου αι.), ήταν Κρητικός ζωγράφος. Για τη ζωή του και το έργο του λίγα είναι γνωστά. Γύρω στο 1600 ζούσε στη Βενετία, όπου και παντρεύτηκε το 1605. Εργάστηκε έως το 1631. Η γνώση του έργου του δυσχεραίνεται επειδή η γνησιότητα των υπογραφών σε πολλά έργα του αμφισβητείται.

Χρονολογημένη (1595) σώζεται μόνο μία εικόνα του στο Ινστιτούτο Βενετίας, που παραστάνει την Κοίμηση, καθώς και κάποιες μικρές φορητές εικόνες, με σκηνές από τον βίο του αγίου Σπυρίδωνα. Ο ζωγράφος παρουσιάζεται ισχυρά δεμένος με την παράδοση της Κρητικής σχολής, αλλά ευαίσθητος και στα υποδείγματα της δυτικής ζωγραφικής, όπως φανερώνουν οι μικρές εικόνες.

Τζανφουρνάρης Εμμανουήλ-Ευαγγελισμός, The Annunciation

Στην εικόνα του Ευαγγελισμού (Μουσείο Μπενάκη), παρουσιάζεται περισσότερο επηρεασμένος από τον Μιχαήλ Δαμασκηνό. Στα τελευταία του έργα, με κάπως ελευθεριότερη διάθεση, ανήκει η Κοίμηση του Εφραίμ του Σύρου, η γνωστότερη εικόνα του (Πινακοθήκη του Βατικανού), η οποία είχε θεωρηθεί άλλοτε έργο βυζαντινής εποχής. Το έργο αυτό εξυμνήθηκε ως μια από τις σπουδαιότερες εικόνες της ορθόδοξης παράδοσης.

Το 1623 εξελέγη βικάριος της Κοινότητας των Ελλήνων της Βενετίας και το 1625 πρέπει να αναχώρησε από τη Βενετία διότι συνήλθε το συμβούλιο της Κοινότητας για εκλογή νέου βικαρίου. Η απουσία του ζωγράφου από τη Βενετία πρέπει να ήταν σύντομη, διότι οι συνδρομές του πληρώνονταν κανονικά και αναφέρεται ως μέλος της Ελληνικής Κοινότητας χωρίς διακοπή. Σύμφωνα με τη διαθήκη του γιού του Θωμά δικηγόρου που συντάχθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 1651 στη Βενετία, κληροδοτήθηκαν στον άλλο γιό του ζωγράφου και αδελφό του Θωμά, Θεοφύλακτο, «δύο εικόνες ελληνικής τεχνοτροπίας alla greca που έχω σπίτι μου». Πρόκειται πιθανότατα για έργα του πατέρα του για τις εικόνες δηλαδή της Κοιμήσεως του αγίου Σπυρίδωνος και της Κυριακής της Ορθοδοξίας,  τις οποίες κληροδότησε ο Θεοφύλακτος στο ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων με διαθήκη που συντάχθηκε την 1η Μαρτίου 1658 στη Βενετία.

Η Κοίμηση του Αγίου Σπυρίδωνος και σκηνές του βίου του

1595, 60,5x42,8εκ.

Εμμανουήλ Τζανφουρνάρης

"ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΤΖΑΝΦΟΥΡΝΑΡΗ ΧΕΙΡ"

Στο κεντρικό διάχωρο της εικόνας παριστάνεται η Κοίμηση του Αγίου Σπυρίδωνος. Ο ζωγράφος χρησιμοποίησε ως πρότυπο την παράσταση της Κοίμησης του Αγίου Δημητρίου, όπως φαίνεται στην εικόνα αρ. 11 του Ελληνικού Ινστιτούτου της Βενετίας. Η εξόδιος ακολουθία πραγματοποιείται μπροστά από την εκκλησία και την παρακολουθεί πλήθος ανθρώπων, μεταξύ των οποίων υπάρχουν οι ψάλτες, ένας διάκος και ένας αναγνώστης, μπροστά από την κλίνη. Στο επάνω τμήμα η ψυχή του αγίου μεταφέρεται από δύο αγγέλους στον ουρανό, του οποίου τις πύλες ανοίγουν δύο άλλοι άγγελοι. Γύρω από το κεντρικό θέμα υπάρχουν δεκατέσσερις σκηνές από τον βίο του αγίου: επάνω, ο άγιος χειροτονείται επίσκοπος, μεταβάλλει τον όφι σε χρυσάφι, πορεύεται στη σύνοδο, καταπατεί τον Άρειο και κηρύσσει την Αγία Τριάδα. Αριστερά, ο άγιος εμφανίζεται στο όνειρο του βασιλιά, βαπτίζει και διδάσκει τους απίστους, καταβάλλει τα είδωλα στο ναό. Δεξιά, ο βασιλιάς τιμά τον άγιο, ο άγιος ανασταίνει τη θυγατέρα του, βοηθά τους κλέφτες να πάρουν το σιτάρι του. Κάτω, ο άγιος με την προσευχή του στρέφει τον ποταμό προς τα πίσω, διασώζει ένα ζευγάρι από τους Αγαρηνούς, σταματά τις δυνατές βροχές, δωρίζει την αίγα του στους κλέφτες.

Η Κυριακή της Ορθοδοξίας

τέλη 16ου- αρχές 17ου αιώνα, 37,5x43,5εκ.

Εμμανουήλ Τζανφουρνάρης

Τζανφουρνάρης Εμμανουήλ-Η Κυριακή της Ορθοδοξίας, τέλη 16ου- αρχές 17ου αιώνα_1

Τζανφουρνάρης Εμμανουήλ-Η Κυριακή της Ορθοδοξίας, τέλη 16ου- αρχές 17ου αιώνα_2

Η παράσταση αυτή παρουσιάζει την αναστήλωση των εικόνων που εορτάζεται από την ορθόδοξη εκκλησία κατά την Κυριακή της Ορθοδοξίας. Η επιφάνεια της εικόνας διαιρείται σε δύο ζώνες. Στην επάνω δύο άγγελοι κρατούν την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας που έχει πορφυρή ποδέα και βέλο ανασηκωμένο και στερεωμένο στο επάνω μέρος. Αριστερά παριστάνεται η αυτοκράτειρα Θεοδώρα που αποκατέστησε τη λατρεία των εικόνων και ο μικρός γιος της, αυτοκράτορας Μιχαήλ ο Γ΄. Δεξιά βρίσκονται οι ιεράρχες που πρωτοστάτησαν στην αποκατάσταση των εικόνων. Οι μορφές αυτές ταυτίζονται με μικρογράμματες επιγραφές. Στην κάτω ζώνη βρίσκονται σε δύο ομάδες, οι Ομολογητές, μοναχοί που υπερασπίστηκαν τις εικόνες, οι οποίοι κρατούν ανάμεσά τους την εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα. Στην αριστερή ομάδα εικονίζεται και η αγία Θεοδοσία με εικόνα της Παναγίας στα χέρια της.

Παναγία του Πάθους

τέλη 16ου- αρχές 17ου αιώνα, 66,5x83,3εκ.

Εμμανουήλ Τζανφουρνάρης

"Μ(ήτη)Ρ Θ(εο)Υ, Ι(ησού)C Χ(ριστό)C"

Στην εικόνα παριστάνεται η Παναγία μέχρι τη μέση που κρατεί τον Χριστό με το αριστερό της χέρι . Ο Χριστός γέρνει προς το μέρος της και στηρίζεται με τα δύο του χέρια στο δεξί χέρι της μητέρας του, ενώ παράλληλα στρέφει το κεφάλι και κοιτάζει προς τα πίσω και ψηλά, τον άγγελο που εικονίζεται ημίσωμος και φέρει τον σταυρό του πάθους του. ΄Άλλος ένας άγγελος με τη λόγχη και το ποτήριο παριστάνεται επίσης ημίσωμος από την άλλη πλευρά.

Θεοτόκος Γαλακτοτροφούσα. (Μονή Αγίων Θεοδώρων, Κέρκυρα).

Τζανφουρνάρης Εμμανουήλ-Επιτάφιος-Κέρκυρα

https://paletaart.wordpress.com/2015/07/28/%CF%84%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%86%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%AE%CE%BB-emmanouil-tzanfournaris-1570-75-1631/

http://eib.xanthi.ilsp.gr/gr/icons.asp?vmode=vselect&vid=32#selectedAnchor

http://archive-gr.com/gr/e/ekt.gr/2013-04-29_1969431_35/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CE%AD%CE%BA%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CF%85%CE%B8%CF%8D%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%82_2/