ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ: Νύμφες

Πέμπτη 9 Ιουνίου 2016

Νύμφες

Οι Νύμφες στην τέχνη, (Γλυπτική και Ζωγραφική)

Η Ελληνική μυθολογία θέλει τις Νύμφες να είναι ημίθεες πανέμορφες νεαρές γυναίκες. Για τον Πατέρα των Νυμφών υπάρχουν πολλές εκδοχές, όπως ο Δίας ή ο Νηρέας εξ ου και Νηρηίδες, κάθε τόπος ήθελε πατέρα των Νυμφών τα ποτάμια, τις λίμνες και τις πηγές της περιοχής, αυτές ήταν οι Ναϊάδες, άλλη εκδοχή θέλει πατέρα τον Ωκεανό εξ ου και Ωκεανίδες ή γεννήθηκαν από τις σταγόνες αίμα που έπεσαν στη γη όταν ο Κρόνος έκοψε τα γεννητικά όργανα του Ουρανού, αυτές ήταν οι Μελίες.

Ο Ησίοδος στη Θεογονία αναφέρει 50 Νηρηίδες κάθε μια με το όνομα της, συνδεδεμένες με τη θάλασσα. Οι νύμφες ήταν πανταχού παρούσες συνήθιζαν όμως να βρίσκονται στα δάση και τα βουνά, αυτές ήταν οι Δρυάδες ή Ορεστιάδες ή Ορεάδες, ζούσαν κοντά στις πηγές και στα ποτάμια και κατοικούσαν μέσα σε σπηλιές που ήταν κοντά σε νερά και όταν στέρευε μια πηγή έσβηναν και οι Νύμφες και όταν μαραίνονταν κάποιο δένδρο πέθαινε και μια Νύμφη. Όταν έβρεχε οι Νύμφες ήταν μέσα στη καλή χαρά. Η Άρτεμις τις είχε πάντα στην συνοδεία της και τις ήθελε όλες παρθένες όπως ήταν και η ίδια. Θεοί και ημίθεοι ήθελαν δίπλα τους τις χαρούμενες και πανέμορφες Νύμφες να τους υμνούν με τις γλυκές φωνές τους. Οι Νύμφες ανάθρεψαν σημαντικούς Θεούς και ήρωες. Μούσες ανέθρεψαν τον Δία στο Δικταίο Άντρο στην Κρήτη κρύβοντας τον από τον Κρόνο ο οποίος ήθελε να τον αφανίσει, με αγάπη μεγάλωσαν την Ήρα, την Περσεφόνη, τον Ερμή, τον Πάνα, τον Διόνυσο, η Αφροδίτη στις Νύμφες εμπιστεύτηκε το γιο της Αινεία.

Ο Ερμής ήταν γιος της Νύμφης Μαίας.

Ο Πάνας πάντα φρόντιζε να μην λείπουν από την κουστωδία του, ο Διόνυσος πάντα έστηνε τα τρικούβερτα γλέντια του με τις Μαινάδες του, η Περσεφόνη είχε στην συνοδεία της τρεις Ναϊάδες. Ενώ με τους Θεούς οι Νύμφες τα πήγαιναν μια χαρά, αντίθετα με τους θνητούς η παρουσία τους φορές έφερνε δυστυχίες, αν κάποιος τύχαινε να δει Νύμφη να παίρνει το μπάνιο της σε κάποιο ποτάμι έχανε τα λογικά του ή όταν τρελαινόταν κάποιος οι Νύμφες είχαν βάλει το χεράκι τους.

Στην αρχαιότητα υπήρχε σε διάφορους τόπους το Νυμφαίο που ήταν ιερός χώρος αφιερωμένος στις Νύμφες.

Ένας σοβαρός μύθος που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να επιβιώνει στο χρόνο. Έτσι σε νεότερα χρόνια οι Νύμφες έγιναν Νεράιδες και ήταν συνδεδεμένοι με τους αλαφροΐσκιωτους ή τους νεραϊδοπαρμένους.

Νύμφες και ένας Σάτυρος

Μουγκερώ (1873)

Οδυσσέας και Σειρήνες (5ος αιώνας π.Χ.)

Αθηναϊκή στάμνα

Βρετανικό Μουσείο

Μαινάδα και Σιληνός

Αττικός αμφορέας (525-515 π.Χ.)

Μουσείο Λούβρου

Σιληνός και Μαινάδα

Αττικό κύπελλο (510-500 π. χ.)

Τετράδραχμο Συρακουσών με την Νύμφη Αρέθουσα (415-405 π.Χ.)

Η Αρέθουσα ήταν μια όμορφη Νύμφη που συνόδευε την Αρτέμιδα.

Την είδε ο ποτάμιος θεός Αλφειός και την ερωτεύτηκε παράφορα.

Η Αρέθουσα για να τον αποφύγει ξενιτεύτηκε στις Συρακούσες στο νησί Ορτυγία όπου η Άρτεμις την μεταμόρφωσε σε μια πλούσια πηγή με δροσερά νερά.

Ο Αλφειός δεν το έβαλε κάτω, μεταμορφώθηκε σε ορμητικό ποτάμι της θάλασσας (θαλάσσιο ρεύμα), πέρασε το Ιώνιο πέλαγος και ενώθηκε με τα νερά της πηγής της Αρέθουσας.

Δεκάδραχμο Συρακουσών

Η Αρέθουσα σε χαρτονόμισμα του 1944

Η Αρέθουσα σε χαρτονόμισμα του 1964

Τρεις Νύμφες Νηρηίδες (390-380 π.Χ.)

Βρετανικό Μουσείο

Νύμφη Νηρηίδα

Πάνας και Νύμφες (330 π.Χ.)

Στοά του Αττάλου Αθήνα

Νύμφη κρατώντας κοχύλι

Ρωμαϊκό μαρμάρινο (1ος αιώνας μ.Χ.)

Μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη

Νύμφη με ένα κοχύλι

Ρωμαϊκό αντίγραφο Ελληνικού πρωτοτύπου (1ος αιώνας μ. Χ.)

Μουσείο Λούβρου

Νύμφη του Φοντενεμπλό

Ζωγραφική Rosso Fiorentino (1533-39)

Παλάτι Φοντενεμπλό

Νύμφη του Φοντενεμπλό

Benvenuto Cellini (1542-44)

Μουσείο Λούβρου

Νύμφη

Goujon Jean (1548-49)

Μουσείο Λούβρου - Μάρμαρο

Νύμφες

Goujon Jean (1547-49)

Μουσείο Λούβρου - Μάρμαρο

Νύμφες

Goujon Jean (1547-49)

Μουσείο Λούβρου - Μάρμαρο

Νύμφη του Φοντενεμπλό μετά Rosso Fiorentino

Pierre Milan (1554)

Ο Πάνας και η Νύμφη Σύριγξ

Ρούμπενς (1617-19)

Η Δήμητρα και δυο Νύμφες

Ρούμπενς (1624)

Κάποτε ο Απόλλωνας χλεύαζε τον Θεό Έρωτα ο οποίος και εξοργίστηκε. Για να τον τιμωρήσει φρόντισε να βρεθεί κοντά στην πανέμορφη νύμφη Δάφνη, κόρη της Γαίας, και με ένα χρυσό του βέλος έκανε τον Απόλλωνα να ξετρελαθεί με την ομορφιά της Δάφνης. Η Δάφνη σαν νύμφη της Αρτέμιδος ήταν πιστή στην αγνότητα αλλά ο θεός καλού κακού την πέτυχε και με ένα μολυβένιο βέλος του, που διώχνει μακριά τον έρωτα. Μάταια ο Απόλλωνας προσπαθούσε και ξαναπροσπαθούσε να την αγγίξει τρέχοντας, κάποια στιγμή που η Δάφνη είχε κουραστεί από το πολύ τρέξιμο ζήτησε την βοήθεια της μητέρας της η οποία άνοιξε την αγκαλιά της και την πήρε και στην θέση της έβαλε ένα δαφνόδεντρο. Αποκαμωμένους ο Απόλλωνας κατάλαβε ότι ο μεγάλος ερωτάς του δεν έχει καμία τύχη. Έκοψε ένα κλαδί, το έκανε ένα δάφνινο στεφάνι και το φόρεσε στο κεφάλι του.

Απόλλων και Δάφνη

Τζαν Λορέντσο Μπερνίνι (1622-25)

Γκαλερί Μποργκέζε

Απόλλων και Δάφνη

Νικολά Πουσέν (1625)

Νύμφη και Νάρκισσος

Νικολά Πουσέν (1627)

Λεπτομέρεια

Άρτεμις και Νύμφη Καλλιστώ

Τιτσιάνο (1625-30)

Η Καλλιστώ ήταν μια Νύμφη συνοδός της παρθένου θεάς Άρτεμης.

Όπως όλες οι Νύμφες που συνόδευαν την θεά, έτσι και η Καλλιστώ είχε ορκιστεί αιώνια παρθενία.

Ξετρελαμένος ο Δίας από την ομορφιά της Καλλιστώ πήρε την όψη της θεάς Άρτεμης, την πλησίασε και συνευρέθη μαζί της.

Ο Νύμφη έμεινε έγκυος, κάτι που κράτησε κρυφό από την θεά. Σε εννέα μήνες γέννησε τον Αρκά, κάτι που πλέον δεν κρυβόταν. Εξοργίστηκε η Άρτεμις και μεταμόρφωσε την Καλλιστώ σε αρκούδα και την έδιωξε από κοντά της κακήν κακώς.

Την φροντίδα του μικρού Αρκάδα ανέλαβε η Μαία.

Ο Αρκάς μεγάλωσε και μια ημέρα που είχε πάει για κυνήγι βρέθηκε μπροστά σε μια αρκούδα και ετοίμασε το τόξο του, μη γνωρίζοντας ότι θα σκότωνε τη μητέρα του.

Ο Δίας για να αποτρέψει την μητροκτονία τον μεταμόρφωσε σε ένα μικρό αρκουδάκι το οποίο και αναγνώρισε την μητέρα του.

Ο Δίας για να προστατέψει την μητέρα και το γιο του από την οργή της απατημένης Ήρας που τους κατάτρεχε τους μεταμόρφωσε σε δυο αστερισμούς που λάμπουν στον ουρανό, την Μεγάλη και Μικρή Άρκτο