Η ζωφόρος του Παρθενώνα απεικονίζει τη θυσία της κόρης του Ερεχθέως

Ο Παρθενώνας έχει κρυμμένα ακόμα πολλά μυστικά. Η ζωφόρος του Παρθενώνα απεικονίζει τη θυσία της κόρης του Ερεχθέως και όχι την πομπή των Μεγάλων Παναθηναίων, υποστηρίζει μια νέα έρευνα.

Εδώ και 230 χρόνια, η παράσταση που κοσμεί την 160 μέτρων ζωφόρο του Παρθενώνα, ενός κτίσματος με τη μεγαλύτερη επιρροή στην αρχιτεκτονική του δυτικού κόσμου, φαινόταν αρκετά απλή. Όλοι δέχονταν ότι απεικονίζει την πομπή των Μεγάλων Παναθηναίων που γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν της θεάς Αθηνάς, στην οποία άλλωστε είναι αφιερωμένος ο Παρθενώνας.

Αλλά μια συγκλονιστική ανακάλυψη, σε συνδυασμό με τις μούμιες της Αιγύπτου, μετά από μελέτες που έγιναν πάνω στη ζωφόρο του Παρθενώνα, θέτει υπό αμφισβήτηση τις ιδέες που είχαμε έως τώρα γι’ αυτό το 2.500 ετών αρχιτεκτονικό αριστούργημα.

Αυτό υποστηρίζει η αρχαιολόγος και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Τζόαν Κόνελυ στο βιβλίο της The Parthenon Enigma (εκδ. Knopf).

Η Ζωφόρος του Παρθενώνα είναι ένα από τα πρότυπα «σπουδαία έργα» του δυτικού πολιτισμού, αλλά τι αντιπροσωπεύει πραγματικά; Ένα νέο βιβλίο του Joan Breton Connelly, Το Αίνιγμα του Παρθενώνα,

Όπως αναφέρει η Κόνελυ: «Τώρα συνειδητοποιούμε ότι η ζωφόρος αφηγείται μια πολύ πιο τραγική ιστορία».

Η ζωφόρος αφηγείται μια πολύ πιο τραγική ιστορία – τη θυσία της κόρης του Ερεχθέα, προτείνει η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Τζόαν Κόνελυ.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.Στην αρχαία Αίγυπτο, όταν οι Φαραώ πέθαιναν ξεκινούσαν το ταξίδι τους στον άλλο κόσμο μέσα σε μια χρυσή σαρκοφάγο.

Οι κοινοί θνητοί, πάλι, μουμιοποιούνταν με φθηνότερα υλικά, όπως για παράδειγμα ανακυκλωμένο πάπυρο, στον οποίο προηγουμένως μπορεί να υπήρχαν διάφορα γραπτά, συμπεριλαμβανομένων μεταφρασμένων κειμένων από τα ελληνικά.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ένας Έλληνας μελετητής, εξετάζοντας κομμάτια από πάπυρο σε μια από αυτές τις μούμιες, έκανε μια εκπληκτική ανακάλυψη: 250 σειρές από ένα χαμένο έργο του Ευριπίδη, τον «Ερεχθέα».

«Τελικά οι μούμιες καταλήγουν να είναι η καλύτερη πηγή χαμένων Ελληνικών κειμένων», λέει η Κόνελυ, η οποία σημειώνει ότι η ανακάλυψη της σαρκοφάγου που περιείχε το έργο είχε γίνει το 1901, αλλά η τεχνολογία για να αφαιρεθεί ο  πάπυρος, χωρίς να καταστραφεί η μούμια, δεν υπήρχε μέχρι το 1960.

Ξαφνικά, όταν έβλεπε το αινιγματικό περιστατικό με το πέπλο της ανατολικής ζωφόρου, η Connelly αισθάνθηκε ότι το κατάλαβε τότε για πρώτη φορά: Αυτή ήταν μια οικογενειακή σκηνή - μητέρα, πατέρας και τρεις κόρες διαφορετικών ηλικιών - η οικογένεια του Ερεχθέα Το ύφασμα που ο πατέρας και το μικρότερο παιδί (που πρέπει, κατά την Connelly , να είναι κορίτσι, το φύλο του ημι-γυμνού παιδιού στη ζωφόρο είναι θέμα συζήτησης) χειρίζονται δεν είναι η πέπλος αλλά ένα σάβανο.

Το έργο αφηγείται την ιστορία του Ερεχθέα, μυθικού βασιλιά της Αθήνας, ο οποίος «όταν έγινε η πρώτη εισβολή και πολιορκία της πόλης από τους βάρβαρους Θράκες, ζήτησε καθοδήγηση από το μαντείο των Δελφών και πήρε την απάντηση ότι έπρεπε να θυσιάσει τη μικρότερη κόρη του» προκειμένου να κερδίσει τη μάχη.

Πολλά από τα στοιχεία που περιμένουμε να δούμε σε μια τυπική Παναθηναϊκή πομπή είναι εμφανώς ελλιπή. Γιατί τόσα πολλά άλογα αλλά όχι οπλίτες , η σπονδυλική στήλη του αθηναϊκού στρατού του 5ου αιώνα; Τι συμβαίνει με τα αναχρονιστικές άμαξες, ένα λείψανο του πολέμου της Εποχής του Χαλκού; Πού είναι ο τροχοφόρος πλόας που μετέφερε το πέπλο, το οποίο ήταν έτοιμο να πλεύσει με ανοιχτό το  πανί; Γιατί είναι ένας μόνο άνδρας είναι  που μεταφέρει (χειρίζεται) τον πέπλο  στον κλιμακωτό πίνακα; (Το πέπλο υφαίνεται με θηλυκά χέρια για μια παρθένα θεά.)

Η Κόνελυ έμαθε για πρώτη φορά για το έργο αυτό, το οποίο ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να διαβαστεί γιατί ήταν σε αποσπασματικά ελληνικά και «οι λωρίδες από πάπυρο ήταν κομμένες σε σχήμα φτερών γερακιού», στη δεκαετία του 1990. Από τότε και με την πάροδο του χρόνου, είχε μια αποκάλυψη.

«Συνειδητοποίησα ότι ο Ευριπίδης μιλούσε γι’ αυτό που βλέπουμε στο μέσον της ζωφόρου του Παρθενώνα», λέει η Κόνελυ. «Απεικονίζει μια οικογένεια –τη  μητέρα, τον πατέρα και τις τρεις κόρες τους– η οποία ετοιμάζεται να θυσιάσει την μικρότερη κόρη. Απεικονίζει τη θυσία μιας παρθένας».

Να σημειωθεί, τέλος, ότι από το σύνολο της ζωφόρου σήμερα σώζονται 50 μέτρα, τα οποία εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης, 80 μέτρα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο (Ελγίνεια Μάρμαρα), ένας λίθος στο Μουσείο του Λούβρου και κάποια θραύσματα είναι διασκορπισμένα σε μουσεία στο Παλέρμο, στο Βατικανό, στη Χαϊδελβέργη, στη Βιέννη και στο Μόναχο.   

....http://apocalypsejohn.com/Φ: ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ.

Περί του Ερεχθέα

Ο Ερεχθέας μαθαίνει από τις κόρες του, την Πρόκριδα, την Κρέουσα και τη Χθονία την αρπαγή της Ωρείθυιας από τον Βορέα.

Νυμφεύτηκε  ο Ερεχθέας την Πραξιθέα και απέκτησε μαζί της πολλά παιδιά. Τρεις γιους: τον Κέκροπα, τον Πάνδωρα και το Μητίωνα αλλά και τέσσερις κόρες: την Πρόκριδα, την Κρέουσα, τη Χθονία και την Ωρείθυια.

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, οι Αθηναίοι ήρθαν σε σύγκρουση με τους κάτοικους της Ελευσίνας. Σύμφωνα με μία εκδοχή του Μύθου, στους Ελευσίνιους βασίλευε ο Εύμολπος, γιος του Ποσειδώνα ο οποίος είχε μυηθεί και μετέφερε τη μυστική λατρεία των Κάβειρων.

Άλλη εκδοχή του Μύθου αναφέρει πως οι Ελευσίνοι απευθύνθηκαν για βοήθεια προς τους Θράκες όπου βασίλευε εκείνα τα μυθικά χρόνια ο Εύμολπος. Όπως και να 'χει ήρθαν αντιμέτωποι ο Ερεχθέας, ο "γιος" της Αθηνάς με τον Εύμολπο, το γιο του Ποσειδώνα.

Δηλαδή, μετά τη σύγκρουση των δύο Ολύμπιων Αρχών για τη διεκδίκηση της πόλης, μάχονται και οι απόγονοί τους. Ίσως η σύγκρουση να μην αποτελεί παρά μυθοποίηση εσωτερικών, εμφύλιων συγκρούσεων ανάμεσα σε γεωργούς, που προσωποποιούν στο Μύθο η Αθηνά και η Δήμητρα που συνενώνει στο πρόσωπό του ο Ερεχθέας και εμπόρους, ναυτικούς που κατοικούσαν στην Ελευσίνα και που είτε με τον Ποσειδώνα, η κατ΄εξοχήν προστάτιδα αρχή των θαλασσινών ως Θεός των Αρχαίων της Θάλασσας είτε με τους Κάβειρους, προστάτες των ναυτικών.

Οι Θράκες, είχαν καταφέρει να πολιορκήσουν τους Αθηναίους στην Ακρόπολη τους.

Έστειλε ο Ερεχθέας πρεσβεία στο Μαντείο των Δελφών για να ρωτήσει το Θεό τι έπρεπε να κάνει για να κερδίσει στη μάχη.

Η Πυθία έδωσε χρησμό που ερμηνεύτηκε πως πρέπει εάν θέλει ο Βασιλιάς να είναι νικητής, να θυσιάσει μία από τις κόρες του. Με βαριά καρδιά, δέχτηκε, ο Ερεχθέας και η γυναίκα του το πρόσταγμα του Λοξία.

Όμως, αποφάσισαν να το πράξουν για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα της Πατρίδας τους. Έβαλαν το καλό της Πατρίδος, πάνω από το φαινομενικά, προσωπικό τους συμφέρον.

Έριξαν κλήρο που έλαχε στην κόρη τους τη Χθονία να θυσιαστεί. Όμως, οι Κόρες του Ερεχθέα, είχαν μεταξύ τους δώσει όρκο πως εαν μία πέθαινε, αμέσως όλες, θα την ακολουθούσαν στον Άδη ώστε να μη χωριστούν ποτέ. Ίσως, να είναι οι Καρυάτιδες που κοσμούν με τέχνη αξεπέραστη, το Ναό και Μνήμα του Πατέρα τους, Ερεχθέα.

Στη μάχη, οι Αθηναίοι, νικούν τους Ελευσίνιους και τους Θράκες. Μάλιστα στη σύγκρουση, ο Ερεχθέας σκοτώνει και τον Εύμολπο.

Όμως, ο Ποσειδώνας οργισμένος, ρίχνει την Τρίαινά του και σκοτώνει τον ένδοξο Βασιλιά που τόσα πολλά είχε προσφέρει στο λαό και την πόλη του που τόσες αιώνες αργότερα, οι Αθηναίοι τον Τιμούσαν και το Δόξαζαν.

Το δεξιό άκρο του αετώματος, συναντάμε, μετά την Αμφιτρίτη, την Ωρείθυια. Είναι κόρη του βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα που την έκλεψε ο Βορέας την ώρα που έπαιζε με τις ακόλουθές της στις όχθες του Ιλισού· έτσι δικαιολογούνται και οι έντονες πτυχές του ρούχου της.

Μέρη από το  κείμενο και μερικές  εικόνες είναι παρμένα από τον 3ο τόμο της Ελληνικής Μυθολογίας του Ι. Θ. Κακριδή, εκδόσεις Εκδοτική Αθηνών.

https://ellinondiktyo.blogspot.com/2019/02/blog-post_17.html#more