Άρχισε την επανάσταση του στο Βερολίνο πέντε χρόνια πριν από τη λήξη του ψυχρού πολέμου…
Το τείχος που στερούσε από ανθρώπους την ελευθερία και τη δυνατότητα επικοινωνίας μεταμορφώθηκε στο μεγαλύτερο δημόσιο έργο τέχνης στον κόσμο.
Η πτώση του το 1989 σηματοδότησε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και έδωσε στο Βερολίνο την ευκαιρία να προσελκύσει καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο και να μετατρέψει σε τείχος ελπίδας και καλλιτεχνικής δημιουργίας το «τείχος της ντροπής» όπως το αποκαλούσαν οι δυτικογερμανοί ή «αντιφασιστικό τείχος προστασίας» όπως το χαρακτήριζαν οι εμπνευστές του στην Ανατολική Γερμανία και γενικά στις χώρες του συμφώνου της Βαρσοβίας. Τουλάχιστον πέντε χρόνια πριν από την πτώση του, καλλιτέχνες είχαν αρχίσει να ζωγραφίζουν ως μια επαναστατική πράξη.
Ο Thierry Noir θεωρείται ο πρώτος καλλιτέχνης που υπέγραψε ζωγραφικές του δημιουργίες στο τείχος, από το 1984. Ο καλλιτέχνης γεννήθηκε το 1958 στη Λυών της Γαλλίας. Εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο το 1982 και δυο χρόνια αργότερα άρχισε να ζωγραφίζει στο τείχος. Ο στόχος του Noir ήταν να πραγματοποιήσει μια αληθινή επαναστατική πράξη: να ζωγραφίσει το τείχος του Βερολίνου, να το μετατρέψει, να το κάνει γελοίο και να το καταστρέψει προλέγοντας τη μελλοντική πτώση του, το 1989. Κάλυψε το Τείχος, ύψους 3 μέτρων, με φωτεινά, ζωντανά χρώματα, με στόχο να μην το διακοσμήσει αλλά να το απομυθοποιήσει.
Ο Thierry Noir στο Βερολίνο 25 χρόνια μετά την πτώση του τείχους
Τα λαμπερά και φαινομενικά αθώα έργα που ζωγραφίστηκαν σε αυτό το θανατηφόρο περίγραμμα συμβόλιζαν μια μοναδική πράξη παράκλησης και μια μοναχική φωνή της ελευθερίας. Η ζωγραφική απαγορευόταν τελείως. Μάλιστα χτίστηκε 3 μέτρα πιο μέσα από τα επίσημα σύνορα ώστε οι ανατολικογερμανικοί στρατιώτες να συλλαμβάνουν οποιοδήποτε άτομο πλησίαζε στο τείχος. Ο Noir έπρεπε να ζωγραφίζει πολύ γρήγορα και το έκανε χρησιμοποιώντας τη συνταγή «δύο ιδέες, τρία χρώματα». Παρά τα φωτεινά χρώματα και το παιχνιδιάρικο ύφος, οι τοιχογραφίες άφηναν μια αίσθηση μελαγχολίας: Όπως λέει ο ίδιος ο καλλιτέχνης «δεν έκανα τίποτα, απλώς αλλά αντιδρούσα στη θλίψη…»
Ο Noir αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως βασικός πρόδρομος του σύγχρονου κινήματος της τέχνης του δρόμου. Συγκρίνεται με το σύγχρονο του Keith Haring που κι αυτός γεννήθηκε το 1958 και άρχισε επίσης την καριέρα του στους δρόμους της Νέας Υόρκης.
Ο Noir δίνει μεγάλη έμφαση στη γραμμή και στοχεύει στην απλοποίηση των μορφών στα πιο βασικά στοιχεία τους. Αυτή η επιλογή προέκυψε από την ανάγκη της γρήγορης ζωγραφικής σε εξωτερικούς χώρους, σε επικίνδυνο περιβάλλον και μάλιστα με κίνδυνο για την προσωπική του ασφάλεια. Από τα 167,8 χιλιόμετρα (τα 45 μέσα στο Βερολίνο) του τείχους παραμένουν πλέον μικρά τμήματα όπως αυτά του Potsdamer Platz, του Bernauer Strasse και του Muhlenstrass, που έμειναν σκόπιμα ως διαχρονική μνήμη: το East Side Gallery. Πολλοί καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και Thierry Noir προσκλήθηκαν να ζωγραφίσουν την ανατολική πλευρά των ερειπίων. Το έργο του Noir παραμένει σε αυτά τα τμήματα του τείχους όπως και σε θραύσματα που τα απέκτησαν επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο ως μια πολιτική δήλωση αλλαγής και ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον.
Στο κείμενο που ακολουθεί ο ίδιος ο Thierry Noir παρουσιάζει τη δράση του στο Βερολίνο από το 1982 ως την πρώτη του τείχους:
Χελώνα και λαγός
Είναι μια συνεργασία με τον Christophe Bouchet στο Potsdamerplatz. Πρόκειται για μια νέα εκδοχή του μύθου «Η χελώνα και ο λαγός»: στο τέλος κερδίζει ο λαγός. Το κομμάτι του Bouchet είχε τίτλο «Αφιέρωμα στο La Fontaine» και αφορούσε στο Γάλλο ποιητή και συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας του 17ου αιώνα. Η δική μου σύνθεση είχε τίτλο «Red Dope on Rabbits». Τα έργα τα ζωγραφίσαμε μέσα σε μια μέρα, τις 13 Αυγούστου 1985, για τη συμπλήρωση 24 χρόνων από την ανέγερση του τείχους. Με τον Christophe Bouchet συναντηθήκαμε στο Βερολίνο το 1982. Δουλεύαμε μαζί στο Τείχος σαν φίλοι και συνεργάτες
Με κουστούμι της ανακύκλωσης
Αυτή η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1986 κατά μήκος του Bethaniendamm στο Βερολίνο-Kreuzberg. Με φωτογράφησε η πρώτη μου γυναίκα Gabi Noir. Φορούσα ένα κοστούμι που βρήκα σε μια τσάντα από παλιά ρούχα στο δρόμο. Εκείνη την εποχή στο Δυτικό Βερολίνο συνήθιζαν έπιπλα και ρούχα στους δρόμους ως μια διαδικασία ανακύκλωσης. Εκείνη την περίοδο ζωγράφιζα στο τείχος όλη την ημέρα και μετά πήγαινα στο κέντρο του δυτικού Βερολίνου και πωλούσα στα εστιατόρια μικρά έργα μου σε καμβά. Έτσι ζούσα τότε.
Δύο ιδέες και τρία χρώματα
Τα πρώιμα έργα μου στο Τείχος ήταν πολύ διαφορετικά από το μεταγενέστερο στυλ. Άλλαξα το ύφος μου αναγκαστικά καθώς καθημερινά βρισκόμουν αντιμέτωπος με εκατοντάδες ερωτήσεις από ανθρώπους που με πλησίαζαν. Άρχισα να συνειδητοποιώ ότι μιλούσα στους ανθρώπους για περισσότερο χρόνο από ό, τι πραγματικά ζωγράφιζα. Προσάρμοσα το στιλ μου σε ταχύτερη διαδικασία. Έγινε αυτό που χαρακτήρισα το Manifest γρήγορης μορφής. Το Fast Form Manifest είναι μια καλή συνταγή για τους ανθρώπους που πρέπει να ζωγραφίζουν γρήγορα σε επικίνδυνα περιβάλλοντα και με τους ανθρώπους να τους διακόπτουν συνεχώς. Χρειάζεστε δύο ιδέες και τρία χρώματα. Τα ανακατεύετε όλα και η ζωγραφική τελειώνει. Ήταν ένας τρόπος για μένα να δείξω στους ανθρώπους ότι αυτός ο μυθικός τοίχος δεν χτίστηκε για πάντα και μπορούσε να αλλάξει.
Δεινόσαυροι
Αυτή είναι η ζωγραφική μου το 1985 το τείχος κατά μήκος του Waldemarstrasse στο Βερολίνο-Kreuzberg. Ζωγράφιζα αυτούς τους δεινόσαυρους να αντιπροσωπεύουν ένα είδος μετάλλαξης της φύσης λόγω του τείχους και η τοιχογραφία που δημιουργούσα ήταν σαν μια μετάλλαξη του πολιτισμού. Πού αλλού υπάρχουν χιλιόμετρα βαμμένου τσιμεντένιου τοίχου στην Ευρώπη εκτός από το δυτικό Βερολίνο; Ζωγράφιζα το Τείχος του Βερολίνου κάθε μέρα. Έτσι έγιναν όλες οι ιδέες: όχι κάτω από τον ουρανό, όχι από το κεφάλι στο χέρι αλλά από το χέρι στο κεφάλι. Από την αρχή, με τον Christophe Bouchet, συγκεντρώναμε τα χρώματα και τα υλικά από την ανακαίνιση των σπιτιών στο Kreuzberg που προετοιμάζονταν για την 750η επέτειο ίδρυσης του Βερολίνου το 1987. Φτιάχναμε με ό,τι μπορούσαμε να βρούμε στους δρόμους, καθώς δεν είχαμε χρήματα για την αγορά υλικών.
Ο ελέφαντας και το κλειδί της επιτυχίας
Αυτός ο ελέφαντας ήταν ένας από τα πρώτα έργα που έκανα στο τείχος του Βερολίνου. Άρχισα να ζωγραφίζω έξω γιατί ήθελα να πω ότι είναι καλό να βάζεις τέχνη στους δρόμους και όχι μόνο σε μουσεία και γκαλερί. Τότε οι επιρροές μου προέρχονταν από πολλές κατευθύνσεις. Από τους ζωγράφους: Pablo Picasso, Joan Miro, Fernand Leger, Edouard Manet, Claude Monet, Gaston Chaissac, Jean Dubuffet, Alberto Giacometti, Jean-Michel Basquiat και Keith Haring. Από τους μουσικούς: David Bowie, Iggy Pop, Lou Reed, Kraftwerk, Led Zeppelin και Nina Hagen. Το έργο αυτό απεικόνιζε για μένα το κλειδί της επιτυχίας – βαριά εργασία κάθε μέρα. Αν περιμένετε να σας έρθει η έμπνευση στο σπίτι θα περιμένετε πολύ.
Περιπολία στη ζώνη θανάτου
Εδώ μπορείτε να δείτε μια περιπολία των Grepos (Grenzpolizei / Border Police) της Λαϊκής Δημοκρατάς της Γερμανίας στη ζώνη θανάτου μεταξύ των δύο τειχών, στα σύνορα του Ανατολικού και Δυτικού Βερολίνου. Τράβηξα αυτή τη φωτογραφία το παράθυρό του σπιτιου όπου έζησα για 20 χρόνια (1982-2002). Τίποτα δεν συνέβαινε στο τείχος του Βερολίνου. Δεν υπήρχαν αυτοκίνητα, καταστήματα, θόρυβοι. Ήταν μια μεγάλη μακρά ρουτίνα: Τρεις φορές κάθε μέρα οι δυο φύλακες που ήταν μέσα στον πύργο ρολογιών στη ζώνη θανάτου άλλαζαν και αυτό ήταν ένα από τα τρία γεγονότα της ημέρας. Ποτέ δεν είδα κανέναν στρατιώτη να σκοτώνει κάποιον κατά τη διάρκεια της ζωής μου στο σπίτι. Η κατάληψη στην οποία έζησα ονομάστηκε Georg von Rauch-Haus, ήταν το πρώην νοσοκομείο Bethanien στην οδό Mariannenplatz στο Βερολίνο-Kreuzberg. Ήταν ένας χώρος με μεγάλους διαδρόμους και αριστερά και δεξιά πολλές πόρτες με μικρά δωμάτια 4,5 έως 3 μέτρα. Κάθε άτομο είχε ένα μικρό δωμάτιο με ηλεκτρικό ρεύμα αλλά χωρίς νερό. Είχαμε επτά μπάνια για όλους μας.
Αφιέρωμα στο Duchamp
Αυτό το κομμάτι ήταν ένα αφιέρωμα στην έκθεση 1931 της Νέας Υόρκης του Marcel Duchamp και το τεράστιο σκάνδαλο που προκάλεσε ο ίδιος στο να παρουσιάσει ένα ουρητήρα. Έβαλα αυτό το κομμάτι τον Απρίλιο του 1984 όταν άρχισα να ζωγραφίζω το τείχος. Λίγες μέρες αργότερα τοποθέτησα επίσης μια λεκάνη χεριών.
Wim Wenders Wall Pieces
Αυτή η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1986 κατά μήκος του Waldemarstrasse στο Kreurzberg. Παρουσιάζει τις ζωγραφιές μου και έργα του Kiddy Citny. Παρουσιάστηκαν στην ταινία Wim Wenders «The Wings of Desire». Ο Wim Wenders επέστρεψε στη Γερμανία το 1985 μετά την επιτυχία του με «Παρίσι, Τέξας». Ο Wenders ήθελε να κάνει μια ταινία στο Βερολίνο για τους αγγέλους. Τον συναντούσα συχνά σε ένα κοντινό εστιατόριο όπου πωλούσα μικρές ζωγραφιές. Στις αρχές του 1987 αποφάσισε να ξεκινήσει «Τα φτερά του έρωτα» και αυτό το τμήμα του τείχους κατά μήκος του Waldemarstrasse στο Βερολίνο Kreuzberg ήταν μια σημαντική θέση για την ταινία. Στην ταινία μπορείτε να δείτε τα έργα μου και εμένα να ζωγραφίζω στο τείχος πάνω σε μια σκάλα. Αυτό τμήμα του τείχους βρίσκεται τώρα σε μια ιδιωτική αυλή στο 520 Madison Avenue στη Νέα Υόρκη και η σκάλα που χρησιμοποιούσα είναι στη μόνιμη συλλογή του Μουσείου Wende στις ΗΠΑ. Ήταν πεπρωμένο.
Ο Bruno Ganz βλέπει το χρώμα για πρώτη φορά
Εδώ είναι μια διάσημη σκηνή από «Τα φτερά του έρωτα» στην οποία ο Bruno Ganz, ένας Άγγελος βλέπει το χρώμα για πρώτη φορά. Την ημέρα της κινηματογράφησης, στις 17 Φεβρουαρίου 1987 η θερμοκρασία είχε πέσει στο μείον 13. Η σκηνή, στην οποία συμμετείχα γυρίστηκε οκτώ φορές μέχρι ο Wim Wenders πετύχει αυτό που είχε στο μυαλό του. Ο Bruno Ganz παρέμεινε πάντα στο τροχόσπιτο περιμένοντας το επόμενο γύρισμα. Μια – δυο μέρες πριν είχα ζωγραφίσει όλα τα μεγάλα κεφάλια που βλέπετε πίσω στην ταινία. Έκανε πάρα πολύ κρύο για να σταματήσω, έτσι ζωγραφίζαμε κάθε μέρα χωρίς διακοπή για ώρες ολόκληρες.
Καθαριότητα
Αυτή η εικόνα είναι από το 1986 στο Bethaniendamm. Βλέπουμε μια ομάδα καθαρισμού να μαζεύει σκουπίδια που πετούσαν από τη δυτική πλευρά. Ήταν μια περίοδος που είχε γίνει πολύ δημοφιλές να πετάνε κάθε είδους σκουπίδια στην άλλη πλευρά. Για μερικούς ήταν μια πολιτική πράξη γι’ αυτό και φώναζαν διάφορα συνθήματα. Δεν έριξα τίποτα πάνω από το Τείχος. Δεν ήταν το ύφος μου. Συχνά οι στρατιώτες ερχόντουσαν στο τείχος και με ένα μεγάφωνο έδιναν εντολή να σταματήσω να ζωγραφίζω. Έφευγα χωρίς να δημιουργώ αντεγκλήσεις καθώς το τείχος δεν ήταν το πραγματικό σύνορο, αλλά ήταν κτισμένο 5 μέτρα μέσα από την επίσημη γραμμή Ανατολής-Δύσης. Όταν ζωγράφιζα ήμουν ήδη στην πλευρά του Ανατολικού Βερολίνου.
Τα αδέλφια δουλεύουν
Ο πίνακας αυτός ονομάζεται The Gebrüder Arbeit (Τα αδέλφια δουλεύουν). Αποτελεί φόρο τιμής για τις δύσκολες ώρες καθημερινής ζωγραφικής στο τείχος. Δημιούργησα αυτό το έργο σαν μια απάντηση στις ερωτήσεις των περαστικών. Απίστευτο, κάποιοι πίστευαν ότι ήμουν Γάλλος κατάσκοπος που απασχολούσε τις αρχές του Βερολίνου για να φτιάξει το τείχος όμορφο. Θα έλεγα στους ανθρώπους ότι δεν προσπαθούσα να φτιάξω το τείχος όμορφο, στην πραγματικότητα αυτό ήταν απολύτως αδύνατο. Προσπαθώντας να περάσουν στο Δυτικό Βερολίνο σκοτώθηκαν 136 άτομα. Ανεξάρτητα με πόσο χρώμα κάλυψα το τείχος, γεγονός ήταν ο λόγος που κτίστηκε εκεί ήταν σκληρός και απάνθρωπος.
Αγάλματα της ελευθερίας
Ήταν η 100η επέτειος από τα αποκαλυπτήρια του Αγάλματος της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη. Βρήκα μερικά σπρέι και με τον Christophe Bouchet φτιάξαμε και στήσαμε στις 4 Ιουλίου στο τείχος του Checkpoint Charlie 42 φιγούρες που απεικόνιζαν το Άγαλμα της Ελευθερίας. Ήταν καλά φυλασσόμενο τμήμα και ήταν επικίνδυνο να ζωγραφίσουμε εκεί. Δεν είχαμε αρκετά χρήματα για περισσότερα σπρέι για να συνεχίσουμε την επόμενη μέρα και να ολοκληρώσουμε το έργο. Όπως είπε ο David Bowie στο τραγούδι Heroes του 1982: «Μπορείς να είσαι ήρωας, μόνο για μια μέρα».
Η συνάντηση με τον Keith Haring
Στις 23 Οκτωβρίου1986, τρεις μήνες μετά τη ζωγραφική των Αγαλμάτων της Ελευθερίας, άκουσα στο ραδιόφωνο ότι ο Keith Haring ήταν στο Βερολίνο για να ζωγραφίσει το τείχος στο Checkpoint Charlie. Πήγα εκεί και είδα ότι τα αγάλματα μου είχαν εξαφανισθεί. Είχαν περάσει από πάνω μεγάλη ποσότητα από κίτρινο χρώμα. Μίλησα με τον Keith για αυτό και αμήχανος μου ζήτησε συγγνώμη. Είπε «στη Νέα Υόρκη μπορείς να σκοτωθείς γι’ αυτό». Είχε προσκληθεί για μερικές μόνο μέρες και το τμήμα του Τείχους είχε προετοιμαστεί γι’ αυτόν με μια κίτρινη βάση που κάλυψε τα αγάλματα που είχα ζωγραφίσει. Όμως το κίτρινο χρώμα ήταν διαφανές, έτσι μπορούσες να διακρίνεις τα αγάλματα. Ήμουν θυμωμένος, αλλά δεν ήταν δικό του λάθος. Ο Keith ήταν ένας σπουδαίος τύπος και ένας μεγάλος καλλιτέχνης.
Για αυτή την ταινία όπως προαανέφερα, συνεργάστηκα με τον Bruno Ganz και τον Wim Wenders. Όταν ο άγγελος στην ταινία βλέπει χρώμα για πρώτη φορά, είμαι εκεί ζωγραφίζοντας το τείχος του Βερολίνου. Στο βίντεο μπορείτε να δείτε τη ζωγραφική του τοίχου σε 2 λεπτά και 12 δευτερόλεπτα. Κοιτάω τον χαρακτήρα του Bruno Ganz καθώς περπατάει. Το κάναμε σε μια προσπάθεια. Ήταν πολύ κρύο εκείνη την ημέρα.
Ζωγραφική στη Λωρίδα Θανάτου (Αρχική εικόνα)
Εδώ ζωγραφίζω από την άλλη πλευρά του Τείχους του Βερολίνου στη Λωρίδα Θάνατος. Η φωτογραφία τραβούσε ο πολεμικός φωτορεπόρτερ του Associated Press, Hans-Jörg Krauss. Η λήψη έγινε καθώς το έπεφτε το τείχος και οι άνθρωποι με βαριά σφυριά χτυπούσαν κάνοντας τρύπες στο τείχος. Αυτές οι τρύπες ήταν τόσο μεγάλες σε ορισμένα σημεία, όπως κοντά στο Checkpoint Charlie ή στο Ράιχσταγκ που μπορούσαμε να περάσουμε μέσα από τις τρύπες και να βάψουμε στην άλλη πλευρά του τείχους. Ήταν πολύ ωραίο να ζωγραφίζουμε αυτή την πλευρά μετά από τόσα χρόνια φόβου και παρενόχλησης από τους συνοριοφύλακες ή συλλήψεις όπως του Christophe Bouchet.
Οι συνοριοφύλακες δεν επιτρεπόταν πια να πυροβολούν. Αλλά ενώ ζωγράφιζα στο τείχος από την ανατολική άκουσα να με φωνάζουν «Εσύ, εκεί σε βλέπω, σταμάτα αμέσως». Συνέχισα να ζωγραφίζω όσο μ’ έπαιρνε και την τελευταία στιγμή πήδηξα στη δυτική πλευρά. Δεν ήταν εκδίκηση, αλλά ήταν πια ο καιρός να δείξουμε στους στρατιώτες ότι μια εποχή είχε τελειώσει. Με μόνο ένα – δυο σπρέι έπαιζα τη γάτες με το ποντίκι για ώρες με τους στρατιώτες. Ζωγράφιζα πολλά μεγάλα κεφάλια, το ένα μετά το άλλο, πολύ γρήγορα. Πάντα περνούσα μέσα από την τρύπα στη δυτική πλευρά πριν με προλάβουν.
Ο Τhierry Noir σήμερα
Ο Τhierry Noir σήμερα
Μια εντυπωσιακή εικαστική παρέμβαση του επαναστάτη του Βερολίνου, στο σημερινό Λος Άντζελες. Τοιχογραφία στη λεωφόρο της Ελευθερίας. Είναι η μεγαλύτερη τοιχογραφία μου στον κόσμο. Ένα δρομάκι μεταξύ 11136 Chandler Boulevard και 11135 Weddington Street στο βόρειο Χόλιγουντ. Μου ανατέθηκε να ζωγραφίσει αυτή την τοιχογραφία των 15.000 τετραγωνικών ποδιών από την MWest Holdings μετά την αγορά του ακινήτου. Είναι ένα σύμβολο της ελευθερίας και μια πράξη της παρανομίας ενάντια στους τοίχους, τα σύνορα και τις διώξεις.
Πηγή:www.thierrynoir
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου