Οι πρώτες χριστουγεννιάτικες κάρτες

 Η ιδέα ενός ταχυδρομικού υπαλλήλου που έδωσε ταυτότητα και φαντασία στις γιορτινές μέρες. Η πρώτη κάρτα Χριστουγέννων στον κόσμο. Σχεδιάστηκε από τον John Callcott Horsley για τον Henry Cole, το 1843.

Η πρώτη κάρτα Χριστουγέννων στον κόσμο.

Ένας δημόσιος υπάλληλος, ο σερ Henry Cole είναι ο πρώτος άνθρωπος που έστειλε χριστουγεννιάτικη κάρτα. Ήταν φθινόπωρο του 1843 και ως υπάλληλος στο πρώτο ταχυδρομικό γραφείο που δημιουργήθηκε στην Αγγλία, αναζήτησε ένα τρόπο για να εξοικειωθούν με το post office οι απλοί άνθρωποι. Η χριστουγεννιάτικη κάρτα τού φάνηκε μια καλή ιδέα και ζήτησε από τον καλλιτέχνη John Horsley να του σχεδιάσει μία. Η κάρτα σε σημερινά χρήματα άξιζε πέντε πένες. Το έργο του Horsley απεικονίζει τρεις γενιές της οικογένειας Cole που καθόντουσαν γύρω από ένα γιορτινό τραπέζι. Δύο άλλες εικόνες δεξιά και αριστερά της κεντρικής απεικόνιζαν πράξεις φιλανθρωπίας.

Σχέδιο σκίτσου μολύβι για τη δεύτερη κάρτα Χριστουγέννων από τον William Maw Egley, 1848, © Μουσείο Βικτώρια και Άλμπερτ, Λονδίνο

Το μήνυμα ήταν «Γιορτή και φιλανθρωπία». Το κεντρικό πάνελ είναι επιχρωματισμένο και τα δύο, αριστερά και δεξιά, ασπρόμαυρα. Ο ίδιος ο Horsley αντί υπογραφής σχεδίασε μια μικρή αυτοπροσωπογραφία στην κάτω δεξιά γωνία με την ημερομηνία «Xmasse, 1843». Τυπώθηκαν λιγότερες από χίλιες κάρτες που πουλήθηκαν και στάλθηκαν όλες και όπως είναι φυσικό σήμερα η κάρτα αυτή αξίζει στους συλλέκτες χιλιάδες λίρες.

Να σημειώσουμε ότι μέχρι τη χρονιά εκείνη μόνο πλούσιοι μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα ταχυδρομεία καθώς η αποστολή οτιδήποτε ήταν πανάκριβη. Τα Χριστούγεννα οι αστοί αντάλλασσαν επιστολές με ευχές και γιορτινές ιστορίες. Περισσότερο ενδιαφέρον βέβαια είχαν οι επιστολές μεταξύ των ερωτευμένων.

Μια ανατριχιαστική χριστουγεννιάτικη κάρτα της βικτωριανής περιόδου

 Κάρτα από το ιστορικό λιθογραφείο του Louis Prang

Ο Henry Cole ήταν αυτός που καθιέρωσε τη φθηνή σφραγίδα και ξεκίνησε η μεταφορά της αλληλογραφίας με το τα τρένα που ήταν ασύγκριτα φθηνότερη από τα άλογα. Ενθάρρυνε την αποστολή εποχιακών χαιρετισμών σε διακοσμημένες επιστολικά δελτάρια και καρτέλες

Η χριστουγεννιάτικη κάρτα διαδόθηκε γρήγορα, έγινε δημοφιλής και ως το 1860 είχε κατακτήσει όλη την Ευρώπη. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν τον  Henry Cole έναν από τους δημιουργούς της χριστουγεννιάτικης βιομηχανίας. Από τις κάρτες και τη δημοφιλία τους ξεκίνησαν τα δώρα με βιβλία, εικόνες, μαζικά παιχνίδια κλπ. Την ίδια χρονιά, άλλωστε,  χωρίς να έχουν γνωριστεί ποτέ εξέδωσε το βιβλίο του «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» ο Charles Dickens.

Η πρώτη έκδοση του βιβλίου «A Christmas Carol» του Charles Dickens, 1843

 To «Φάντασμα του Marley» από το βιβλίο «A Christmas Carol», πρωτότυπη απεικόνιση του John Leech από την έκδοση του 1843

Ο Dickens με την ανάπτυξη της βιομηχανίας είχε συνειδητοποιήσει ότι μπορούσε να αναπτυχθεί το βιβλίο ως χριστουγεννιάτικο δώρο. Έτσι οι κάρτες που εμπνεύστηκε ο Henry Cole και τα βιβλία του Charles Dickens έδωσαν στα Χριστούγεννα την ταυτότητα και τη φαντασία που ως τότε δεν υπήρχαν.

Ένας από τους γνωστότερους δημιουργούς χριστουγεννιάτικης κάρτας ήταν ο William Egley ο οποίος μετέφερε λιθογραφικά εικόνες από τις ιστορίες του Charles Dickens. Οι πρώτες κάρτες ήταν συνήθως εικόνες  της σκηνής της Γέννησης, ενώ στα τέλη της βικτοριανής εποχής πολύ δημοφιλής έγινε ο ρόμπιν (κοκκινολαίμης) ένα πουλί που αγαπάνε ιδιαίτερα οι Άγγλοι. Μάλιστα οι ταχυδρόμοι επειδή τότε φορούσαν κόκκινη στολή του έδωσαν το χαρακτηρισμό «Robin Postmen».

Χριστουγεννιάτικο μήνυμα για την κλιματική αλλαγή, πριν από 170 χρόνια.

 Πρέπει να ήταν μια χρονιά με ασυνήθιστη για την Αγγλία ζέστη

Προς το τέλος της δεκαετίας του 1840 εμφανίστηκαν και οι πρώτες κάρτες στις ΗΠΑ. Το 1875, ο Louis Prang, ένας Γερμανός λιθογράφος που ειδικεύτηκε στις κάρτες στην Αγγλία, μετανάστευσε στις ΗΠΑ και ξεκίνησε τη μαζική παραγωγή καρτών. Μέχρι τότε η κάρτα στην Αμερική ήταν ένα ακριβό προϊόν και ο Prang προσπάθησε να το κάνει προσιτό σε όλους. Χαρακτηρίστηκε «Ο πατέρας της αμερικάνικης χριστουγεννιάτικης κάρτας». Απεικόνιζε συνήθως λουλούδια και παιδιά. Σημαντική προσφορά του ήταν η δημιουργία υψηλής ποιότητας αναπαραγωγές μεγάλων έργων τέχνης. Ο Louis Prang υπήρξε ένας παθιασμένος λιθογράφος.

Χριστουγεννιάτικη Αγορά στη Νυρεμβέργη, λιθογραφία από τον 19ο αιώνα

Χριστούγεννα 1904

Μια ακόμη κάρτα του Louis Prang. Είχε αδυναμία στις κάρτες με ζώα

 Παιδάκια λένε τα κάλαντα με τον κοκκινολαίμη… παρόντα

Αγιοβασίλης χιονόμπαλα – αθώα χριστουγεννιάτικα παιγνίδα!!!

 Τρυφερή αμερικάνικη κάρτα του 19ου αιώνα από την εταιρεία του Louis Prang

Ευτυχισμένα Χριστούγεννα σε όλους

https://www.art22.gr/%ce%bf%ce%b9-%cf%80%cf%81%cf%8e%cf%84%ce%b5%cf%82-%cf%87%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%ce%b3%ce%b5%ce%bd%ce%bd%ce%b9%ce%ac%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%b5%cf%82-%ce%ba%ce%ac%cf%81%cf%84%ce%b5%cf%82/