Μια ξεχωριστή βόλτα σε μουσεία και γκαλερί τα Χριστούγεννα

10 επιλογές-οδηγό σας για τα Χριστούγεννα με ξεχωριστές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί

Κείμενο: ελc team

Τις φετινές γιορτές σάς προτείνουμε να κάνετε μια βόλτα στον κόσμο των εικαστικών μέσα από ξεχωριστές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί. Εμείς διαλέξαμε για εσάς 10 επιλογές – οδηγό σας για τα Χριστούγεννα:

[ 1 ]

Γιάννης Ψυχοπαίδης: ΠΟΙΗΤΙΚΑ – Η ζωγραφική συναντάει την ποίηση στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) παρουσιάζει έως τις 12 Ιανουαρίου 2020 μια μεγάλη αναδρομική έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη με 22 ενότητες οι οποίες αναφέρονται, εμπνέονται και συνομιλούν με Έλληνες και ξένους ποιητές και τον ποιητικό τους λόγο. Η βαθύτερη σχέση του Γιάννη Ψυχοπαίδη με την ποίηση είναι μακρά, συστηματική, συνεχής και δοκιμασμένη μέσα στα χρόνια και αποτελεί ένα βασικό τμήμα στο ευρύτερο πλαίσιο του δημιουργικού του έργου. Η έκθεση, η οποία πραγματοποιείται με τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, περιλαμβάνει έργα διαφορετικών τεχνικών, όπως χαρακτικά, ακουαρέλες και ελαιογραφίες, καθώς και μία σειρά με πορτρέτα των ποιητών. Πρόκειται για μια εικαστική συνομιλία με την Οδύσσεια του Ομήρου, τον Παρμενίδη, τον Ηρώνδα, τον Κάλβο, τον Μπάιρον, τον Παλαμά, τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, τον Λόρκα, τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Ρίτσο, τον Εμπειρίκο, τον Σαχτούρη, τη Δημουλά, μέχρι και τον Κοντό, τον Φωστιέρη, τον Βλαβιανό, τον Κυπαρίσση, τον Μεταξά και τον Σιώτη.

[ 2 ]

Lynda Benglis: “In the Realm of the Senses” στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

 The Graces, 2003-2005 Χυτή πολυουρεθάνη, μολύβι, ανοξείδωτο ατσάλι © Lynda Benglis. Με την άδεια της VAGA at ARS, Νέα Υόρκη Ευγενική παραχώρηση της γκαλερί Cheim & Read, Νέα Υόρκη

H ελληνικής καταγωγής Lynda Benglis και η πρωτοποριακή δουλειά της σε μια πολυαναμενόμενη έκθεση με τίτλο “In the Realm of the Senses” παρουσιάζεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έως τις 15 Μαρτίου 2020. Πρόκειται για την πρώτη μονογραφική έκθεση της Lynda Benglis στην Ελλάδα που διοργανώνει ο NEON, μια αναδρομική έκθεση που δείχνει το έργο της σε όλο το εύρος και την ποικιλία του. Η έκθεση περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά έργα από όλες τις περιόδους δουλειάς της ελληνικής καταγωγής εικαστικού. 36 έργα γλυπτικής τα οποία μαζί με τρία σημαντικά ιστορικά εκθέματα που παραχώρησε το Μουσείο, συνθέτουν μια εξερεύνηση της πολύπλευρης παραγωγής της τα τελευταία 50 χρόνια, από το 1969 έως σήμερα. Όπως σημειώνει ο επιμελητής David Anfam:

«Η έκθεση In the Realm of the Senses τιμά μια καλλιτέχνιδα που ξεκίνησε ως πρωτοπόρος του Μετα-Μινιμαλισμού στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και εξακολουθεί να δημιουργεί με ενθουσιασμό στον εικοστό πρώτο αιώνα. Στις αρχές του 1968, ο κριτικός και γκαλερίστας της Νέας Υόρκης Klaus Kertess επεσήμανε ότι “το δέρμα, η έλξη, ο αισθησιασμός” ήταν ανάμεσα στις βασικές της ανησυχίες. Οι έντονες σωματικές αισθήσεις συνεχίζονται και σήμερα – καθώς η τέχνη της Benglis αλλάζει διαρκώς, ακροβατώντας με χάρη και τόλμη ανάμεσα στη στασιμότητα και την κίνηση, τη φύση και τη σάρκα».

[ 3 ]

Christian Zervos & Cahiers d’Art. H Αρχαϊκή Στροφή στο Μουσείο Μπενάκη

COUVERTURE CA MATISSE MZ 801 Henri Matisse, Σύνθεση, 1936, pochoir από πρωτότυπο κολλάζ, 39.5x56.5 εκ., Musée Zervos, Vézelay. Matisse ©Les Héritiers Matisse/ ΟΣΔΕΕΤΕ 2019

Τι γνωρίζουμε όμως σήμερα για τον Zervos και τη συμβολή του στη διαμόρφωση της μοντέρνας τέχνης, στην πρόσληψη του κυβισμού και του έργου του Picasso, στην καθιέρωση ρηξικέλευθων εκδοτικών πρακτικών, στην ανάδειξη της προκλασικής αρχαιολογίας αλλά και στο εγχώριο ρεύμα της ελληνικότητας; Η έκθεση που του αφιερώνεται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, εκκινεί από τη διαπίστωση ότι ο Zervos αποτελεί έναν από τους μεγάλους «αγνοημένους» της ιστορίας της τέχνης και φιλοδοξεί να καλύψει αυτό το κενό, εισάγοντας παράλληλα το ευρύ κοινό στο πολύπλευρο και βαρυσήμαντο έργο του κριτικού.

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν 60 περίπου σπάνια και μοναδικά έργα μοντέρνας τέχνης των Matisse,  Miró,  Picasso,  Laurens,  Calder, Lam,  Kandinsky, Γκίκα, Σκλάβου, Giacometti, Brancusi, κ.ά. από την προσωπική συλλογή του Zervos, τα οποία θα ταξιδέψουν για πρώτη φορά εκτός του Vézelay. Παράλληλα, τεκμήρια από το Μουσείο Zervos και από αρχεία και βιβλιοθήκες της Ελλάδας και του Παρισιού θα αποκαλύψουν τη σημασία των εκδόσεων Cahiers d’art για την εξέλιξη της μοντέρνας τέχνης στο Παρίσι. Στην έκθεση, επίσης, θα δοθεί έμφαση στο ευρύτερο πλαίσιο επινόησης και πρόσληψης του «μεσογειακού πριμιτιβισμού» από τους θιασώτες της μοντέρνας τέχνης. Τέλος, η δραστηριότητα του Christian Zervos θα συσχετισθεί με τη νεώτερη ελληνική πνευματική ζωή, ορίζοντας τα θεμέλια της μεθοδολογίας του σε σχέση με την ελληνική του καταγωγή και αναδεικνύοντας τη σημασία του για την πρόσληψη του μοντερνισμού στην Ελλάδα.

Η αρχαϊκή στροφή των Cahiers d’art οργανώθηκε γύρω από αυτό το (πρώτο) πολυπόθητο ταξίδι επιστροφής του Zervos στην Ελλάδα αλλά και γύρω από την έκδοση του πρώτου αρχαιολογικού εγχειρήματος του εκδοτικού οίκου που παρουσιάζει μια επισκόπηση της ελληνικής τέχνης. Το βιβλίο είχε τίτλο L’art en Grèce, des temps préhistoriques au début du XVIIIe siècle και παρουσιάστηκε τότε ως «Ένα απαραίτητο εγχειρίδιο για την κατανόηση της σύγχρονης τέχνης» που προοριζόταν «για τους καλλιτέχνες και τους ποιητές». O Zervos πρότεινε, τόσο στα αρχαιολογικά βιβλία όσο και στο περιοδικό, μία νέα οπτική πάνω στα αρχαιολογικά ευρήματα, η οποία τα ενεργοποιούσε στο παρόν, εγγράφοντας τη μοντέρνα τέχνη μέσα σε μια ιστορική προοπτική, μέσω κυρίως της φωτογραφικής αντιπαράθεσης και της δημιουργίας εκλεκτικών συμπαθειών.

[ 4 ]

Από τον κόσμο του Ομήρου. Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή εποχή στο Μουσείο Μπενάκη

Άποψη της ανασκαφής στην Αγία Θέκλα, στην Τήνο, το 1979. Διακρίνονται τα υπολείμματα του θολωτού τάφου (κάτω) και η ομώνυμη εκκλησία (πάνω). © Αρχείο της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας

Μια έκθεση που συγκέντρωσε το ενδιαφέρον περισσότερων από 20.000 επισκεπτών στην Τήνο, στο Μουσείο Μαρματοτεχνίας της Τράπεζας Πειραιώς έρχεται και στην Αθήνα, στο Μουσείο Μπενάκη. Στην έκθεση παρουσιάζονται τα ευρήματα του σπάνιου για ολόκληρο το Αιγαίο μυκηναϊκού θολωτού τάφου στην Αγία Θέκλα, στην Τήνο, τον οποίο ανέσκαψε ο Γεώργιος Δεσπίνης το 1979. Τόπος ταφής ενός γένους «αριστοκρατών», ο τάφος της Αγίας Θέκλας είναι ένας από τους μόλις τρεις γνωστούς θολωτούς μυκηναϊκούς τάφους στις Κυκλάδες. Τα πολύτιμα ευρήματά του αντικατοπτρίζουν το υψηλό πολιτισμικό επίπεδο της εποχής και αναδεικνύουν πτυχές του Μυκηναϊκού πολιτισμού, ο οποίος δικαίως μπορεί να θεωρηθεί από τους λαμπρότερους στην ιστορία της Ευρώπης.

Επίσης, περιλαμβάνονται αρχαιότητες και από άλλες σημαντικές προϊστορικές θέσεις του Αιγαίου, και συγκεκριμένα από τη Νάξο, τη Δήλο, τη Μύκονο, την Πάρο, τη Μήλο, τη Σίφνο, τη Θήρα και την Κέα, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης να αποκτά πληρέστερη εικόνα της φυσιογνωμίας και της σπουδαιότητας του Μυκηναϊκού πολιτισμού στις Κυκλάδες. Την αφήγηση συνθέτουν ενότητες μέσα από τις οποίες φωτίζονται βασικοί άξονες της ζωής των ανθρώπων της εποχής, όπως ο καθημερινός βίος, η λατρεία, ο πόλεμος, τα ταφικά έθιμα. Επιλεγμένα αντικείμενα, αντιπροσωπευτικά έργα κεραμικής, μεταλλοτεχνίας, μικροτεχνίας, ειδωλοπλαστικής, κοσμηματοποιίας, αναδεικνύουν όψεις της θαυμαστής παρακαταθήκης των Μυκηναίων, οι οποίοι αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια.

[ 5 ]

Γιάννης Τσαρούχης: Ερριμμένες Σκιές στο Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη

Δύο άνδρες με φτερά πεταλούδας, 1968 Λάδι σε καπλαμά, 44,5 Χ 39,4 Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη, αρ. ευρ. 631

Τριάντα χρόνια μετά τον θάνατο του ζωγράφου Γιάννη Τσαρούχη, παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη στο Μαρούσι, η έκθεση με τον τίτλο «Eρριμμένες σκιές» που θα διαρκέσει μέχρι και την Κυριακή 15 Μαρτίου 2020.

Στην έκθεση αυτή, παρουσιάζεται μέσα από έργα και σπουδές που ανήκουν στη συλλογή του Ιδρύματος καθώς και μέσα από γραπτές προσωπικές του μαρτυρίες, η μελέτη του καλλιτέχνη για το φως και ειδικά για τις ερριμμένες σκιές, με τις οποίες αρχίζει να ασχολείται τη δεκαετία του ΄50 δουλεύοντας τη σειρά έργων με τα καφενεία. Η μελέτη του αυτή αφορά τόσο τις ανθρώπινες μορφές που ζωγραφίζει όσο και όλα τα θέματα που προσεγγίζει καθώς και τις σκηνογραφίες του.

 Αναφέρει χαρακτηριστικά για τη δουλειά του αυτή «…αυτό που ονομάζουν σήμερα αναγέννηση στη ζωγραφική μου, συνεχίζει με μαθηματική ακρίβεια την επανάσταση μου να είμαι κοντά στη ζωή.  Δεν ενδιαφέρομαι για επαίνους παλαιών πολεμιστών.  Η ομοιότης των έργων μου με την αναγέννηση, είναι και ηθελημένη και  συμπτωματική {…}  Είχα πολλούς δασκάλους και είδα πολλές εκθέσεις και μουσεία.Έμαθα πολλά από πολλούς, όμως θα ήμουν ένα τίποτα αν δεν είχα δει μικρό παιδί το εξαίσιο φως του Πειραιώς.»

[ 6 ]

Παιχνίδια στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη

Πόσο μεγάλη σημασία έχουν τα παιχνίδια στη ζωή μας; Πόσο συνδέονται με τις αναμνήσεις μας και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας; Μια ομαδική έκθεση στην γκαλερί Ζουμπουλάκη μας οδηγεί σε μια επιστροφή σε ένα γενέθλιο κόσμο φαντασίας, τον κόσμο των παιχνιδιών.

«Το παιχνίδι όπως και η τέχνη είναι ελευθερία, πάθος και δημιουργία. Η έκθεση είναι μια εμπειρία που προσκαλεί τον θεατή σε παιχνιδιάρικους αυθόρμητους συνειρμούς και ερμηνείες. Μέσα από την πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη σχέση τέχνης και παιχνιδιού, η έκθεση προσφέρεται συμβολικά ως δώρο αναψυχής, αφύπνισης της μνήμης, ενεργοποίησης της φαντασίας και ανακάλυψης της χαμένης μαγείας του κόσμου μας», γράφει η Νίκη Παπασπύρου.

Η χριστουγεννιάτικη αυτή ομαδική έκθεση παρουσιάζει έργα (ζωγραφικά, γλυπτά, κατασκευές, φωτογραφίες κ.ά.) διαφόρων καλλιτεχνών.

[ 7 ]

“Between my legs”: H Λένα Κιτσοπούλου στην γκαλερί The Breeder

Η γκαλερί The Breeder παρουσιάζει την πρώτη εικαστική έκθεση της Λένας Κιτσοπούλου, της πολυτάλαντης και εκρηκτικής προσωπικότητας του ελληνικού θεάτρου, με προσωπική, ιδιοσυγκρασιακή, τρυφερή και σκληρή γλώσσα.

“Πάνω σε ένα άσπρο πράγμα, χαρτί ή οτιδήποτε τέτοιο, σίγουρα μπορούν να συμβούν μεγαλύτερα πράγματα απ’ ότι στην ίδια τη ζωή, μπορούν να συμβούν μεγαλύτερα όνειρα, μεγαλύτερα σημεία και τέρατα, γενικά πάνω σε μία λευκή επιφάνεια μπορεί να συμβεί η πραγματική ζωή, αυτή που δεν συμβαίνει στην πραγματική ζωή ούτε για πλάκα, η οποία πολύ συχνά δεν μοιάζει καν με ζωή, αλλά μόνο με κάτι τόσο ανυπόφορο που σε εξωθεί στην αναζήτηση μίας λευκής επιφάνειας μήπως και εκεί πάνω, εκεί που κανείς πριν από σένα δεν έχει πατήσει το πόδι του, ή το χέρι του- στην περίπτωση που είσαι τετράποδο – , μήπως και εκεί πάνω μπορέσεις να ζήσεις έστω για λίγο σαν άνθρωπος, ωμός, βλαμμένος, δολοφόνος, απαιτητικός, κτητικός, νάρκισσος, ωραίος, άφυλος, ερωτευμένος και δυστυχισμένος μέχρι το μεδούλι”.

Ένας παράξενος, σκοτεινός, ποιητικός κόσμος που ξεδιπλώνεται μέσα από γλυπτά, σχέδια και πίνακες συγκροτεί το σύμπαν μιας από τις πιο ταλαντούχες προσωπικότητες της γενιάς της.

[ 8 ]

Ο Μάκης Θεοφυλακτόπουλος παρουσιάζει τα νέα του έργα στην Γκαλερί Citronne

Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, Χωρίς Τίτλο, 2019, λάδι σε χαρτί, 70×50

Ο Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους, παρουσιάζει στην Γκαλερί Citronne είκοσι ένα καινούργια έργα που ανανεώνουν ριζικά τη γλώσσα της ζωγραφικής του και προσφέρουν ένα μοναδικό παράδειγμα στοχαστικής ορμής, ρίσκου και πειραματισμού.

Στον καινούργιο αυτόν κύκλο, ο Θεοφυλακτόπουλος αναμετριέται με απρόσμενα για τη γραφή του υλικά, όπως τον ανεξίτηλο μαρκαδόρο, κατακτά την υφή και τις τονικότητές τους και τα εντάσσει με οργανικό τρόπο στο σώμα του έργου που έχει πλάσει με καλλιτεχνική συνέπεια και προσωπική αγωνία πάνω από πενήντα χρόνια τώρα. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο Θεοφυλακτόπουλος έχει δημιουργήσει ένα υψιπετές σύμπαν ζωγραφικής αρτιότητας και υπαρξιακού βάθους στο κέντρο της οποίας είναι η ανθρώπινη ή ανθρωποειδής μορφή. Ωστόσο, από τους πρώτους μοτοσυκλετιστές που εξέθεσε το 1966 έως σήμερα η μορφή αυτή σταδιακά ανοικειώνεται και βυθίζεται όλο και περισσότερο στην ύλη και το χρώμα της ζωγραφικής χειρονομίας. Καθώς ο Θεοφυλακτόπουλος επινοεί σχεδόν σε κάθε έργο την τεχνική του από την αρχή, περνά από την αναπαράσταση της μορφής σε μια σχεδόν αυτοβιογραφική αφαίρεση, αναζητώντας εκείνο που ο ίδιος ονομάζει «καλλιτεχνική εκπομπή»: τη δυνατότητα της ζωγραφικής να πάλλεται άλογα εντός του θεατή της.

Τα καινούργια έργα του Θεοφυλακτόπουλου είναι έργα τομής για την ελληνική ζωγραφική. Έργα μιας αναπάντεχης νεότητας αλλά και έργα μιας στιβαρής ωριμότητας από έναν από τους κυριότερους εκπροσώπους του σύγχρονου ελληνικού εξπρεσιονισμού.

[ 9 ]

Κοσμάς Ξενάκης: Χασάπηδες και Κριοφόροι στο Μέγαρο Εϋνάρδου

Ο Κοσμάς Ξενάκης (1925–1984) υπήρξε ένας από τους πιο καινοτόμους και συγχρόνως από τους πιο ερμητικούς Έλληνες καλλιτέχνες της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, δημιουργός που κινήθηκε με εντυπωσιακή συνέπεια και απαράμιλλη ποιότητα σε ένα ευρύ φάσμα εκφραστικών περιοχών, πειραματιζόμενος με τη μορφή, τα υλικά, την ίδια την έννοια του καλλιτεχνικού έργου.

Ο Κοσμάς Ξενάκης ξεκίνησε να δουλεύει το θέμα των νεαρών χασάπηδων περί τα μέσα της δεκαετίας του 1940. Ήταν η εποχή που, μαζί με τους Ροζίτα Σώκου, Νίκο Γεωργιάδη και μερικούς ακόμη νέους, σπούδαζε κοντά στον Γιάννη Τσαρούχη, στη βραχύβια ιδιωτική σχολή ζωγραφικής που είχε ιδρύσει ο τελευταίος εκείνη την περίοδο. Ο Ξενάκης δεν ενδιαφερόταν τότε αποκλειστικά για το θέμα του χασάπη. Επηρεασμένος από τον Τσαρούχη και τον Διαμαντή Διαμαντόπουλο, αρεσκόταν να απεικονίζει σκηνές της καθημερινής αστικής ζωής: ποδοσφαιριστές, μανάβηδες, λουόμενους και, φυσικά, χασάπηδες. Ενταγμένα στο πνεύμα της «ελληνικότητας» που κυριαρχούσε στα πρώτα χρόνια της μετεμφυλιακής περιόδου, τα έργα της συγκεκριμένης ενότητας μαρτυρούν επιδράσεις από τον Τσαρούχη, τον Διαμαντόπουλο, αλλά και τον Henri Matisse.

Σκοπός της έκθεσης «Χασάπηδες και Κριοφόροι» από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης – ΜΙΕΤ, στο Μέγαρο Εϋνάρδου μέχρι τις 28 Μαρτίου είναι να διαφανεί η πορεία από την αναπαράσταση στην αφαίρεση, από την «ελληνικότητα» στη σύνδεση με την ευρωπαϊκή πρωτοπορία, με όχημα την εμμονική σχεδόν επιστροφή του Ξενάκη στη μορφή του χασάπη και του ζώου.

[ 10 ]

«Γιώργος Ζογγολόπουλος: Έργα οικεία, του εργαστηρίου και του σπιτιού» στη Roma Gallery

«Γιώργος Ζογγολόπουλος: έργα οικεία, του εργαστηρίου και του σπιτιού» είναι ο τίτλος της έκθεσης στη Roma Gallery σε συνεργασία με το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου.

Αυτό τον άγνωστο Ζογγολόπουλο θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει το κοινό μέσα από μικρά και μεσαία έργα του γνωστού καλλιτέχνη που τον συντρόφευαν στην οικιακή του καθημερινότητα. Στόχος της έκθεσης, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ζογγολόπουλου, είναι να αναδείξει την εξέλιξη της δημιουργικής σκέψης του. Ορισμένα από αυτά τα γλυπτά σε ορείχαλκο, ανοξείδωτο χάλυβα και πλεξιγκλάς μεγάλωσαν σε κλίμακα και τοποθετήθηκαν στο δημόσιο χώρο. Άλλα δεν έφυγαν ποτέ από το εργαστήριό του και είναι εν πολλοίς άγνωστα. Όλα, όμως, αποκαλύπτουν τη σχέση του με την κλασική και μοντέρνα γλυπτική αλλά και με την εννοιολογική τέχνη και την κινητική γλυπτική. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 29 Φεβρουαρίου 2020.

https://www.elculture.gr/blog/article/mia-bolta-se-mouseia-gkaleri-ta-xristougenna/