Georges Seurat, (1859-1891): Ο ζωγράφος που άνοιξε δρόμους στη σύγχρονη τέχνη

Ένα βιβλίο έμελλε να γίνει οδηγός έμπνευσης για όλη την καλλιτεχνική πορεία του Ζώρζ Σερά.  Ήταν το εγχειρίδιο του Ολλανδού David Pierre Giottino Humbert de Superville ««Δοκίμιο για τα αλάνθαστα σημάδια της τέχνης» (1827).

Ο νεοεμπρεσιονιστής Σερά αναδείχτηκε σε έναν από τους κορυφαίους ζωγράφους του 19ου αιώνα και εισηγητής της τεχνικής τού πουαντιγισμού (στιγματογραφία). Το έργο του «Ένα κυριακάτικο απόγευμα στο νησί La Grande Jatt» (1884 – 1886) άλλαξε την κατεύθυνση της μοντέρνας τέχνης εγκαινιάζοντας τον νεο-ιμπρεσιονισμό και είναι μία από τις εμβληματικές εικόνες ζωγραφικής του τέλους του 19ου αιώνα.

Ο Georges Seurat γεννήθηκε στο Παρίσι στις 2 Δεκεμβρίου του 1859.

 

Τσίρκο 1887 – 88

Ο πατέρας του, δικαστικός επιμελητής, περνούσε τον περισσότερο χρόνο στο εξοχικό του, όπου ο μικρός Ζόρζ προσπαθούσε να ζωγραφίσει. Όμως ο νεαρός καλλιτέχνης προτιμούσε να ζει στο Παρίσι με τη μητέρα του και τα δυο του αδέλφια. Εκεί γράφτηκε στο σχολείο και σε ηλικία 16 ετών άρχισε να παίρνει μαθήματα από το γλύπτη Justin Lequien. Το 1878 εισήχθη επίσημα στην École des Beaux-Arts σπουδαστής του J.-A.-D. Ingres, που ζωγράφιζε πορτρέτα και συμβατικά γυμνά. Στη βιβλιοθήκη του σχολείου ο Σερά πρωτοδιάβασε το «Δοκίμιο για τα αλάνθαστα σημάδια της τέχνης». Ο καλλιτέχνης και συγγραφέας τού βιβλίου Humbert de Superville ασχολήθηκε με τη μελλοντική πορεία τής αισθητικής και με τη σχέση γραμμών και εικόνων.

 

Μοντέλα, 1887 – 1888. Πουαντιλισμός, νεο-ιμπρεσιονισμός Ίδρυμα Barnes, Φιλαδέλφεια, ΗΠΑ

Καθώς ο Σερά από τα νεανικά του χρόνια εκδήλωσε έντονο ενδιαφέρον για τις πνευματικές και επιστημονικές βάσεις της τέχνης ασχολήθηκε σε βάθος και με τη δουλειά ενός άλλου θεωρητικού, του Ελβετού David Sutter που συνδύαζε μαθηματικά και μουσικολογία.

Τον Νοέμβριο του 1879, σε ηλικία 20 ετών, ο Σερά  πήγε στη Μπρέστ της Βρετάνης για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Εκεί ζωγράφισε τα πρώτα του θαλασσινά τοπία. Όταν μετά από ένα χρόνο επέστρεψε στο Παρίσι μοιράστηκε στούντιο του με το ζωγράφο Édmond-François Aman-Jean. Και οι δυο τους εγκατέλειψαν σύντομα τις καλλιτεχνικές κατευθύνσεις της École des Beaux-Arts και στράφηκαν στα θερμά τοπία του Jean-Baptiste Millet στο Λούβρο.

 

Le Chahut, 1889, 170×141 εκ. Kröller-Müller Museum

Ο Σερά και ο Εντμόν Αμάν-Ζαν περνούσαν πολλά βράδια τος σε αίθουσες χορού και την άνοιξη πήγαιναν με ατμόπλοιο στο νησί La Grande Jatte, το σκηνικό των μελλοντικών πινάκων του Σερά.

Την ίδια περίοδο πειραματίστηκε με τις θεωρίες του Chevreul για το χρωματικό κύκλο του φωτός και μελέτησε τα αποτελέσματα που θα μπορούσαν να επιτευχθούν με τα τρία βασικά χρώματα (κίτρινο, κόκκινο και μπλε) και τα συμπληρώματά τους.

Ο Σερά εξέθεσε στο επίσημο Salon για πρώτη φορά το 1883. Έδειξε πορτρέτα της μητέρας του και του φίλου του Αμάν-Ζαν. Την επόμενη χρονιά το έργο του απορρίφθηκε από την κριτική επιτροπή κι έτσι ο Σερά μαζί με άλλους ζωγράφους Ίδρυσαν το Σαλόνι των Ανεξαρτήτων. Μια ομάδα χωρίς κριτικές επιτροπές και βραβεία. Μία προσπάθεια που άσκησε τεράστια επιρροή στη σύγχρονη τέχνη.

 

Θαλασσογραφία στο Port-en-Bessin, Νορμανδία , λάδι σε καμβά του Georges Seurat, 1888 στην Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης, Ουάσιγκτον

Ο Σερά πέρασε το χειμώνα του 1885 δουλεύοντας στο νησί La Grande Jatte και το καλοκαίρι στη Νορμανδία. Το έργο La Grande Jatte παρουσιάστηκε από τις 15 Μαΐου έως τις 15 Ιουνίου 1886, σε ομαδική έκθεση ιμπρεσιονιστών. Το έργο και οι τεχνικές που χρησιμοποίησε προκάλεσαν μεγάλο ενδιαφέρον. Είναι ένα από τα έργα που πέρασαν ως «σταθμός» στην ιστορία της τέχνης.

Την ίδια περίοδο με την επίδραση του φωτός στο χρώμα ασχολήθηκαν και οι Σινιάκ και Πιζαρό.

Σαν να είχε κάποιο προαίσθημα για το τέλος του ο Σερά παρουσίασε   ανολοκλήρωτο το έργο του «Τσίρκο» στο όγδοο Salon Ανεξαρτήτων. Ασχολήθηκε προσωπικά με την επιμέλεια της έκθεσης και ανάρτησης των έργων.

 

Λευκός σκύλος, 1884 – 1885

Ένιωσε μια έντονη αδιαθεσία και την Κυριακή του Πάσχα του 1891 άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 32 ετών. Λίγες μέρες μετά πέθανε και ο ενός έτους γιός του που είχε προσβληθεί από τη μεταδοτική ασθένεια του καλλιτέχνη. Ο Σερά είχε αποκτήσει το γιο με την ερωμένη του Madeleine Knobloch.

Μπορεί ο Georges Seurat λόγω του προώρου θανάτου του να άφησε ένα περιορισμένο σε όγκο έργο, αλλά  έργο που έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε μια σημαντική περίοδο της σύγχρονης τέχνης.

https://www.art22.gr/%ce%b6%ce%bf%cf%81%ce%b6-%cf%83%ce%b5%cf%81%ce%ac-%ce%bf-%ce%b6%cf%89%ce%b3%cf%81%ce%ac%cf%86%ce%bf%cf%82-%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%ac%ce%bd%ce%bf%ce%b9%ce%be%ce%b5-%ce%b4%cf%81%cf%8c%ce%bc%ce%bf%cf%85/