Είναι η Ύβρις Τέχνη;

του Παντελή Σαββίδη

1.-Με το δικαίωμα που δίνει και σε εμένα ο δικαιωματισμός μπορώ να πω πως η αφίσα του Φεστιβάλ Ντοκυμαντερ, που αποτελεί αντικείμενο διαμάχης, είναι αηδιαστική. Όχι γιατί προσβάλει το θρησκευτικό συναίσθημα αλλά διότι, καθώς την βλέπω, μου προκαλεί αποστροφή και δεν με ελκύει να δω και να μάθω πως κακοποιούνται και πως υποφέρουν οι γυναίκες σε χώρους πέραν της καθημερινής μου εμβέλειας. 

Και θέλω να μάθω. Διότι θέλω να βρίσκομαι κοντά στις γυναίκες αυτές. Υποτίθεται πως αυτός ήταν ο στόχος της αφίσας, αν κατάλαβα καλά από την απάντηση της διευθύντριας του Φεστιβάλ Ντοκυμαντέρ στον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης.

2.-Συμφωνώ με τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης ότι υπάρχει μια τάση, συνήθως ατάλαντων "καλλιτεχνών", να τραβήξουν το ενδιαφέρον προκαλώντας το θρησκευτικό συναίσθημα συμπολιτών τους. Στατιστικά είναι επιτυχημένη μέθοδος. Όποτε συνέβη οι "καλλιτέχνες" έγιναν γνωστοί και τα έργα τους απέβησαν κερδοφόρα. Γιατί να μην συνεχίζεται το φαινόμενο.

3.-Συνήθως οι ίδιοι άνθρωποι που υπερασπίζονται αυτόν τον τρόπο έκφρασης κατά της χριστιανικής θρησκείας είναι λάβροι εναντίον κάποιου που θα προσβάλλει τα μουσουλμανικά, για παράδειγμα, ιερά. Γιατί; Ο δικαιωματισμός είναι επιλεκτικός;

4.-Η προσβολή των Ιερών- όχι, μόνο, των θρησκευτικών αλλά και των θρησκευτικών, αποτελούσε ύψιστη Ύβρη από την αρχαία εποχή. Και η τιμωρία ήταν αμείλικτη. Για την βεβήλωση των Ιερών τους πολέμησαν οι Αθηναίοι τους Πέρσες. Ο σεβασμός στα Ιερά υπάρχει από τότε που εμφανίσθηκε ο άνθρωπος. Είναι τα σύμβολα μιας κοινωνίας που την κρατούν δεμένη. Η προσβολή τους αποτελεί προσβολή αυτής της κοινότητας ανθρώπων. Ο σεβασμός τους, εκτός των άλλων είναι μια κοινωνική σύμβαση συνύπαρξης. Αν οι διαφορετικές οντότητες που συνυπάρχουν σε μια κοινωνία αρχίσουν να προσβάλλουν η μια την άλλη που θα καταλήξει η κοινωνία αυτή;

5.-Ο σεβασμός του άλλου (κυρίως της θρησκευτικής πίστης του) είναι και ένδειξη πολιτισμού. Υποτίθεται δημόσιες εκδηλώσεις, όπως το Φεστιβάλ Ντοκυμαντέρ τον πολιτισμό θέλουν να προάγουν. Μέσα από την αλληλοκατανόηση των ανθρώπων, την προβολή των προβλημάτων τους, την στέρηση της ελευθερίας συνανθρώπων τους, τα βιώματά τους, τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης, την απάντηση στα θεμελιώδη ερωτήματά του, τις δυνάμεις που θέλουν να τους σκλαβώσουν. Θα γνωρίζετε ποιον ορισμό έδωσε ο Φρόϊντ στον πολιτισμό: καταπίεση των ενστίκτων. Εν ονόματι του δικαιωματισμού να απελευθερώσουμε τα ένστικτα; Που θα φθάσουμε;

6.-Ο νέος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης είναι τύχη αγαθή για την πόλη. Άνθρωπος ήπιος, καλλιεργημένος, με προχωρημένες ιδέες και ανοχές. Για να έφθασε στο σημείο να διαμαρτύρεται φανταστείτε πως προσέλαβε το γεγονός μια μεγάλη χριστιανική κοινότητα ανθρώπων που ένοιωσε ότι προσβάλλεται. Η προσβολή της δεν λαμβάνεται υπόψη από έναν πολιτισμικό φορέα; Η μεμονωμένη έκφραση δεν έχει όρια; Η κ. διευθύντρια επικαλείται στην απάντησή της τους νόμους και το σύνταγμα. Αυτά θεωρεί όριά της; Υπάρχει κάτι πιο καθεστωτικό από αυτό; Η τέχνη υπερβαίνει τα όρια της κρατικής ανοχής, όχι των ανθρώπινων αρχετύπων. Αλλά αν αμφισβητούσε την εξουσία δεν θα είχε την ασφάλεια να προκαλέσει κατηγορίες πολιτών για τις οποίες αδιαφορεί το μονοκομματικό κράτος. Συγχαρητήρια κ. διευθύντρια.

7.-Η διευθύντρια του Φεστιβάλ επικαλείται το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης, απαντώντας στον Μητροπολίτη. Αν η ελευθερία του ενός δεν σταματά στα όρια της ελευθερίας του άλλου μπορούμε να φανταστούμε που θα οδηγηθούμε; Εν ονόματι της ελευθερίας έκφρασης αντιλαμβάνεται η κυρία διευθύντρια τι αντικείμενο χλευασμού και ειρωνείας θα μπορούσε να αποτελέσει και η ίδια;

8.-Ζούμε στον αστερισμό του δικαιωματισμού. Όχι όλων των δικαιωματισμών. Του δικαιωματισμού της υπογάστριας χώρας. Μπορεί αυτό να είναι το κύριο πρόβλημα της ανθρωπότητας την στιγμή που συνάνθρωποί μας σκοτώνονται καθημερινά, γυναίκες σφάζονται λόγω φυλής ή θρησκείας ή κοινωνικής κατηγορίας, άνθρωποι φυλακίζονται και βασανίζονται; Μπορεί όλα να εξαντλούνται στην διέγερση του γενετήσιου ενστίκτου;

9.-Η κ. Διευθύντρια επικαλέστηκε εικόνες και έργα της Αναγέννησης για να δικαιολογήσει την επιλογή της και τις θέσεις της. Η σύγκριση αποτελεί Ύβρη. Ο καθένας μπορεί να πει ότι είναι ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Ραφαέλο, ο Μποντιτσέλι, ο Μέγας Ναπολέων ή ο Μέγας Αλέξανδρος. Εμείς πρέπει να το αποδεχθούμε;

10.-Η πρώτιστη αρχή μου είναι η ελευθερία. Ακόμη και από την εργασία. Κάτι θα βρει ο άνθρωπος για να ζήσει. Αν δεν έχει την ελευθερία του, όμως, πεθαίνει καθημερινά. Χθες, μόλις είχα γράψει πως Ύβρις είναι η υπέρβαση του μέτρου. Όχι κυρία διευθύντρια των κρατικών ορίων τα οποία σέβεστε απολύτως για ευνόητους λόγους. Του αρχαιοελληνικού μέτρου που έχει να κάνει με τις αρχέγονες αξίες. Αυτές που κανένα καθεστώς δεν μπόρεσε να ξεριζώσει από την ψυχή των ανθρώπων. Ούτε εσείς θα το καταφέρετε. Εν ονόματι αυτών των αξιών σεβόμαστε όλους τους ανθρώπους. Με τις ιδιαιτερότητές τους. Και αυτούς που προκαλέσατε.

Η αληθινή τέχνη αυτό το αρχέγονο βάθος αναζητά. Και είναι υψηλή γιατί το σέβεται.

https://www.anixneuseis.gr

https://paterikos.blogspot.com/2024/03/blog-post_87.html