Ένα Όραμα για την Ελλάδα…

Γεράσιμου Γερολυμάτου: Δειλινό στην Πάτμο
λάδια σε καμβά-1995

Γράφει ο Γεράσιμος Γ. Γερολυμάτος
(Ζωγράφος)

Σε μια Δημοκρατία, όπου οι πολιτικοί δεν λαμβάνουν τα μηνύματα της κάλπης, οι επαναλαμβανόμενες εκλογές μοιάζουν αναπόφευκτες. Θα την βρούμε όμως την άκρη, δεν είναι εκεί το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι αλλού και είναι πρόβλημα δομικό. Αφορά τον προσανατολισμό μας, αφορά την απόφαση του πώς θέλουμε να γίνει η Ελλάδα και αφορά το αύριο. 

Όλα αυτά συνολικά, θα τα συνόψιζα με την λέξη ΟΡΑΜΑ. Το Όραμα είναι αυτό που μας λείπει. Είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα μας. Θα πρόσθετα βέβαια και την φαντασία, που και αυτή δεν υπάρχει στην πολιτική, παρά το γεγονός ότι είμαστε ένας λαός με πλούσια φαντασία.

Σήμερα, όλοι οι πολιτικοί μας, τα ΜΜΕ, οι Έλληνες, οι ξένοι, οι δανειστές μας, μιλάμε συνεχώς και μόνο για το Μνημόνιο και για τα οικονομικά μέτρα. Οι ίδιες οι Εκλογές έγιναν επί αυτής της βάσης. Ο λαός ψήφισε, λέει, μνημονιακά και αντιμνημονιακά. Ναι, αλλά ο λαός δεν ψήφισε για ένα Όραμα! Το να ψηφίζεις με μόνο σκοπό, το να απαλλαγείς από ένα δυσβάστακτο χρέος, μόνο και μόνο για να επιστρέψεις στο προηγούμενο άνετο οικονομικό σου επίπεδο, για να τρώγεις και να πίνεις, ενώ ούτε τότε διέθετες ένα Όραμα, είναι ανθρώπινο μεν και απαιτητό και συμφωνώ απόλυτα, αλλά δεν είναι αυτοσκοπός. Και το γεγονός, πως δεν είχαμε Όραμα, αποδεικνύεται από το ότι φτάσαμε, εδώ που είμαστε.

Πιθανόν να διαμαρτυρηθεί κάποιος: «Ναι, αλλά η οικονομία είναι τα πάντα, είναι η βάση, πως να μη μιλάμε μόνο για αυτό;». Θα του απαντούσα, πως βέβαια η οικονομία είναι η βάση, αλλά σίγουρα και αυτή δεν θα στέκεται στον αέρα. Τι έρχεται πρώτο, η σκέψη ή η πράξη; Η σκέψη, προηγείται πάντα της πράξης, για αυτό πρώτα σκέφτεται κανείς και έπειτα μιλάει, ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε. Αυτή είναι άλλωστε η υπεροχή του πνεύματος επί της ύλης. Η διαμορφωτική του δύναμη και η φαντασία είναι το μέσο της δύναμης αυτής.

Να το πω απλά. Πριν φτιάξει κανείς οτιδήποτε, ένα τραπέζι, ένα σπίτι, πρέπει να το φανταστεί, να έχει μια «εικόνα» στο μυαλό του, ένα Όραμα. Ακόμη και το να κερδίσει χρήματα και να φτιάξει την οικονομία, πρέπει να σκεφτεί με ποιο τρόπο θα το κάνει, να έχει ένα Όραμα. Έτσι, το Όραμα και η σκέψη είναι πάντα από τη φύση τους ένα βήμα μπροστά. Για αυτό, θα έπρεπε πρώτα να ψηφίζουμε για κάποιους που θα είχαν ένα Όραμα να μας δώσουν, και έπειτα να σώσουν και την οικονομία. Θα πρέπει κατά αρχήν να ξέρουμε, γιατί σωζόμαστε και τι ακριβώς θα κάνουμε με τη σωτηρία μας αυτή, ώστε να μην χρειαστεί να ξανασωθούμε. Τελικά, υπάρχει Όραμα για την Ελλάδα; Φοβάμαι πως όχι. Μόνο σκόρπια λόγια, αποσπασματικές λύσεις και μπαλώματα, αλλά όχι ένα συνολικό, ρεαλιστικό σχέδιο, που θα περιλαμβάνει τόσο θέματα οικονομικά, όσο και γενικότερο εθνικά.

Μερικές φορές απελπίζομαι. Μοιάζει, σαν ο ελληνικός λαός να έχει ξεχάσει πως στην ιστορία, όπως και στη ζωή υπάρχουν και Οράματα. Και δεν αναφέρομαι σε θρησκευτικού τύπου οράματα, αλλά σε ένα «σχέδιο», σε μια «εικόνα» για το μέλλον. Αυτό, δηλαδή, που κάνει ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του, για να την οργανώσει και να την κατευθύνει καλύτερα πάνω σε ένα πλάνο, σε ένα πρόγραμμα, ώστε να καταφέρει κατά αρχήν να επιβιώσει και κατά δεύτερον, να εξασφαλίσει μια καλή ζωή. Το βλέπεις ήδη, σε ένα παιδάκι, όταν σου λέει με αφέλεια: «Εγώ, άμα μεγαλώσω θα γίνω πιλότος», και βλέπεις ήδη πως έχει ένα Όραμα, άσχετα αν δεν το κάνει ποτέ πράξη. Μερικοί όμως το κάνουν, και είναι, θαρρώ, οι πιο ευτυχείς. Έτσι ένας νέος, υποφέρει τους κόπους και τη θυσία των χρόνων της νιότης στις σπουδές του, έχοντας ένα πρόγραμμα, ένα Όραμα για το μέλλον του. Έτσι, ένα νέο ζευγάρι σμίγει για να κάνει οικογένεια, έχοντας ένα Όραμα για παιδάκια, για ευτυχία και προκοπή. Έτσι, ένας επιχειρηματίας ανοίγει μια νέα επιχείρηση, έχοντας ένα Όραμα για την εξέλιξη της. Έτσι ένας ελεύθερος επαγγελματίας επιλέγει το επάγγελμα του, έχοντας την ελπίδα και το Όραμα για ένα καλύτερο μέλλον. Για αυτό, πάντα το Όραμα σχετίζεται στενά με την ελπίδα, με την ασιοδοξία και με την απόφαση της κατάκτησης του.

Ποιο είναι λαέ μου, το δικό σου Όραμα για την Ελλάδα; Έχεις ένα;

Όχι!! Δεν έχεις!

Γιατί, αν είχες, θα το απαιτούσες από τους πολιτικούς σου. Και αν αποδείχνονταν ανίκανοι, θα τους άλλαζες. Ναι, ξέρω! Αποξεχάστηκες στο νησί των Λωτοφάγων και ήπιες από το γλυκό κρασί της Κίρκης. Τώρα όμως, που ξύπνησες, έχεις πονοκέφαλο από το χθεσινό ξενύχτι. Όμως, Όραμα, δεν έχεις για μια νέα αρχή. Ίσως έχεις μόνο ένα πρόγραμμα για το επόμενο σαββατοκύριακο. Αλλά δεν πάμε πουθενά έτσι. Διατηρώ πάντως την ελπίδα, ότι ο ιατρός-πόνος τελικά θα μας συνεφέρει.

Το Όραμα, λοιπόν, που ο καθένας μας διαθέτει για τον εαυτό του και για τους οικείους του, και που το θεωρούμε εκ των ουκ άνευ για το μέλλον μας, δυστυχώς, δεν το έχουμε για την Ελλάδα. Τουλάχιστον, αν υπάρχει σε επίπεδο προσωπικό, σίγουρα δεν το έχουμε ως μια συλλογικότητα πολιτική ή ευρύτερα κοινωνική. Εδώ, σε αυτό το σημείο, μπορούμε να ψηλαφήσουμε την αιτία αυτής της κρυφής, βαθιάς παθογένειας, που αφορά στην προβληματική σχέση του Έλληνα με το Κράτος του. Το αναφέρω παρενθετικά, διότι θα υπάρξει μελλοντικά σχετικό άρθρο με σκέψεις μου περί αυτού.

Ζούμε, λοιπόν, απλά πάνω σε αυτή τη γη, σαν να μη τρέχει τίποτα, σαν να μη έχουμε καταλάβει, ούτε το πως, ούτε το γιατί. Όχι ότι, ως άνθρωποι-μονάδες, δεν είμαστε περαστικοί και μάταιοι ενοικιαστές αυτής της γης. Αλλά ξεχνούμε, ότι είμαστε και ένα ιστορικό Έθνος 4.500 τουλάχιστον γνωστών ετών. Ούτε και τα εκατομμύρια των ψυχών που έζησαν πριν από εμάς σε αυτά τα χώματα σκεφτόμαστε, αλλά ούτε και τα εκατομμύρια των αγέννητων που θέλουν να ακολουθήσουν. Εμείς, μέσω αυτών των πολιτικών που ψηφίζαμε, έχουμε στερήσει αυτό το Όραμα από την πατρίδα μας. Της αρνιόμαστε το πιο βασικό, την προοπτική.

Ίσως να είμαστε και ο μόνος λαός που δε διαθέτει ένα Όραμα για το μέλλον. Συνήθως, τα Οράματα τα εμπνέουν μεν οι ηγέτες, αλλά δεν τα δημιουργούν οι ίδιοι, αφού αντλούν το υλικό τους μέσα από τη συλλογική συνείδηση του λαού τους. Είμαστε σκορποχώρι και αν δεν αλλάξουμε, έτσι θα παραμείνουμε. Θα πληρώσουμε για όλα, έτσι γίνεται πάντα με τα λάθη. Είτε πρόκειται για άτομα, είτε πρόκειται για Έθνη, ο φυσικός νόμος τιμωρεί επικρεμάμενος ως σπάθη. Λυπάμαι, για όσα γράφω, αλλά κόλακας των συμπατριωτών μου δεν θέλω και δε μπορώ να είμαι. Ούτε και κατήγορος, βέβαια, αφού και εγώ στο ίδιο καζάνι βράζω. Όμως ελπίζω πως υπάρχουν και άλλοι, που συμμερίζονται το ενδιαφέρον μου και πως μπορούμε, να μοιραστούμε ένα Όραμα για την Ελλάδα.

Αυτό που χρειάζεται, είναι η θέληση να σκεφτούμε και να προγραμματίσουμε μια εικόνα της Ελλάδας σε χρονικό ορίζοντα 50ετίας. Με συνέπεια όμως, απαρέκλιτη, επί «ποινή θανάτου». Πώς την θέλουμε την Ελλάδα, τι θα είναι; Τι προσανατολισμό θα έχει; Ποιοι θα είναι οι σύμμαχοι μας, και ποια η γεωπολιτική μας θέση; Θα είναι φυσικά ελεύθερη και εθνικά κυρίαρχη και δημοκρατική, στα χέρια επιτέλους των Ελλήνων. Εθνικά και θρησκευτικά ομοιογενής με κάθε σεβασμό στην ανεξιθρησκεία, όχι όμως και ένα ξέφραγο αμπέλι. Ανοικτή προς τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά ταυτόχρονα πιστή και στις εθνικές της παραδόσεις.

Ποιές θα είναι οι πηγές των εσόδων; Θα είναι τουριστική, γεωργική, βιομηχανική, παραγωγός υδρογονανθράκων, τι τέλος πάντων; Τι κράτος θέλουμε να έχουμε και με τι δομές; κλπ. Αυτό είναι ένα γενικό πλάνο του Οράματος, που οπωσδήποτε θα περιλαμβάνει και τις γεωπολιτικές του ενοράσεις και το ζωτικό του χώρο. Κάθε Όραμα περιέχει στόχους και αυτοί δεν είναι βέβαιο, ότι επιτυγχάνονται πάντα όλοι. Σίγουρα όμως, αξίζει να προσπαθεί κανείς, αφού η έλλειψη στόχων οδηγεί σταδιακά στην ακινησία στη συρρίκνωση και στον θάνατο.

Την τελευταία φορά που η Ελλάδα διέθετε ένα Όραμα, πριν και μετά από τους Βαλκανικούς πολέμους, αυτό κατέρρευσε οδυνηρά μαζί με την μικρασιατική καταστροφή, που δεν ήταν αναπόφευκτο να συμβεί, αλλά τελικά συνέβη και από δικά μας λάθη. Οι λόγοι γνωστοί. Από τότε, ξεχάστηκε και η λεγόμενη μεγάλη Ιδέα, που τότε την λέγαμε επισήμως «Εθνική ολοκλήρωση». Από τότε, χάθηκαν και οι μεγάλοι πολιτικοί εμπνευστές και ήρθαν οι μεγάλοι πολιτικοί απατεώνες. Έκτοτε, κλειστήκαμε στο καβούκι μας, αμυνόμενοι συνεχώς και συμβιβαζόμενοι με όσα έχουμε και δεν μας τα έχουν ακόμη πάρει. Εθνικά παραμένουμε ανολοκλήρωτοι. Μισεροί. Φοβόμαστε ακόμη και να μιλάμε για αυτά. Είναι το ταμπού του ευρωφάγου ραγιά. Δεν διεκδικούμε τίποτα, τη στιγμή που οι γείτονες μας διεκδικούν τα πάντα. Τα Οράματα των άλλων, βρίσκουν κενό έδαφος στην έλλειψη του δικού μας.

Έτσι, καταλήγουμε σε έναν αδιέξοδο φαύλο κύκλο, που κάθε φορά σφίγγει περισσότερο την θηλιά γύρω από τον λαιμό μας. Η αδράνεια και η παθητικότητα μας απέναντι σε όσα μας συμβαίνουν, οπλίζει με θράσος ακόμη και τις «ψείρες». Για όλα αυτά, ευθύνεται το ότι δεν έχουμε έναν Ηγέτη. Δεν έχουμε ένα Όραμα, δεν ξέρουμε που πάμε και τι μας γίνεται. Είναι αδιανόητο, ακόμη και το να συζητούμε θέματα, όπως το όνομα της Μακεδονίας μας. Μας έχει θολώσει το μυαλό και νομίζουμε πως μας κυβερνούν Έλληνες. Χτυπούν την γλώσσα μας, χτυπούν την θρησκεία μας, χτυπούν την ιστορία μας και εμείς τυρβάζουμε περί άλλων. Όμως το μαστίγιο της ιστορίας, θα μας δείξει τον δρόμο. Δεν έχω καμία αμφιβολία. Απλά, όπως σε όλα, θα τρέχουμε την τελευταία στιγμή και δε θα φτάνουμε.

Δεν αναφέρομαι όμως, σε πόλεμο, γράφοντας για όλα αυτά. Μιλάω για την εθνική μας αξιοπρέπεια. Αντίθετα, θέτω ως προϋπόθεση κατά αρχήν, ότι θα πρέπει να είμαστε ικανοί να διατηρήσουμε, τα όσα ήδη έχουμε. Αυτό αρκεί. Όλα τα άλλα, θα γίνουν στην ώρα τους. Εννοώ, πως θα πρέπει να ακολουθήσουμε αυτή τη συνετή στάση, που θα εξασφαλίσει όλα όσα το Όραμα περιέχει, χωρίς καν να χρειαστεί να πολεμήσει κανείς για αυτά. Και η στάση αυτή συνοψίζεται στις εξής τρεις λέξεις: άγια ΥΠΟΜΟΝΗ, ατσαλένια ΕΠΙΜΟΝΗ και αετίσια ΠΡΟΣΗΛΩΣΗ. Είναι τα κλειδιά για όλες τις κλειδαριές.

Ο κόσμος δεν γυρίζει μόνο γύρω από εμάς, γυρίζει γύρω και από άλλους. Αλλά πρώτα χρειάζεται το Όραμα, ώστε τα πάντα να αρχίσουν να λειτουργούν προς την κατεύθυνση της επίτευξης του, αργά και μεθοδικά. ‘Ετσι ώστε, την κατάλληλη στιγμή, να είμαστε έτοιμοι για αυτό, που αναπόφευκτα θα έρθει. Θέλουμε δε θέλουμε. Ο Θεός δεν αγαπάει το κακό και το άδικο. Αργεί, αλλά τα έχει μαζεμένα. Το ηθικό υπόβαθρο έχει την αξία τακτικού όπλου. Εμείς, σαν τον καλό κυνηγό, που ανταμείβεται για το καρτέρι του, πρέπει να βρεθούμε στο σωστό σημείο, στο σωστό χρόνο.

Μπορώ να πω, ότι έως σήμερα κάνουμε ως χώρα το ακριβώς αντίθετο. Σαν κάποιος να θέλει συστηματικά να μας στερήσει το Όραμα, να μη το θυμηθούμε, σαν να το φοβάται. Μας προτιμούν ανέμελους ραγιάδες, να ζούμε το σήμερα για το σήμερα, παγιδευμένοι στη λησμονιά μιας πλασματικής ευημερίας. Μιας ευημερίας, που ανά πάσα στιγμή μπορούν να μας την πάρουν πίσω, όπως τώρα, καθιστώντας μας αναξιοπρεπείς ικέτες της καλοπέρασης. Όμως, κάνοντας μας κακό, αθέλητα μας κάνουν καλό. Μας αφυπνίζουν.

Το Όραμα μου για την Ελλάδα, δεν περιέχει τους όρους «Δεξιά» και «Αριστερά», παρά μόνο το όνομα Έλληνες. Οι όροι αυτοί είναι πολύ μικροί και ασήμαντοι για να σηκώσουν το βάρος ενός Οράματος. Για να μην πω, ότι ευθύνονται για την καταστροφή του. Τα κόμματα έχουν μόνο κομματικά οράματα. Τα εθνικά Οράματα τα έχουν μόνο οι λαοί.

Άρα, απαντώ σε αυτό, που όλοι θα θέλατε να σας πω και τελειώνω με αυτό. Όλα όσα περίγραψα δεν αφορούν καθόλου την Αριστερά, παρά το ότι στη σημερινή κρίση, φάνηκε αντάξια των περιστάσεων. Ένα τέτοιο Όραμα, η αθεράπευτα εθνομηδενιστική Αριστερά, δε μπορεί και δεν θέλει να το προσφέρει. Δεν αφορά όμως, ούτε την απονευρωμένη, συστημική πλέον Δεξιά, το παραμάγαζο των Τραπεζών, όπως δείχνει και η στάση της, που οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, προσπαθούν να σώσουν την τιμή της και φάνηκαν επίσης αντάξιοι των περιστάσεων. Το Όραμα μου αφορά, όμως, τους ίδιους τους Έλληνες, που θα πρέπει επιτέλους να αρχίσουν να νιώθουν πρώτα Έλληνες, για να αλλάξουν το πεπρωμένο τους.

Δεν υπάρχει, λοιπόν, κανείς, που θα μπορούσε σήμερα στην χώρα μας να εμπνεύσει ένα Όραμα αντάξιο των καιρών. Υπάρχουν, βεβαίως, κάποιες ενδείξεις προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά δεν επαρκούν. Δε μιλώ για διαχειριστές της κρίσης, δεν αναφέρομαι στην αύξηση μισθών και συντάξεων, ή στην ακύρωση του Μνημονίου, που επίσης συμφωνώ. Αναφέρομαι σε πολλά περισσότερα από αυτά. Το Όραμα μου μας θέλει νοικοκυραίους στη χώρα μας, κύριους του ίδιου του πεπρωμένου μας. Το Όραμα μου, προβλέπει την ιστορική και πνευματική επανασύνδεση με το παρελθόν μας.

Όμως, θέλω να δώσω έμφαση στην αισιοδοξία, διαβεβαιώνοντας κατηγορηματικά, ότι οι δύσκολες περιστάσεις αναδεικνύουν πάντα τους μεγάλους Ηγέτες και εμπνέουν τα αληθινά Οράματα. Αυτό είναι τόσο σίγουρο, όσο σίγουρο είναι, ότι ο ήλιος αύριο θα βγει από την ανατολή. Για αυτό, ας ξεκινήσουμε από τα πολύ απλά, από εμάς τους ίδιους. Και τότε, ο Ηγέτης αυτός θα εμφανιστεί, γιατί ωστόσο, θα έχει ωριμάσει και ο λαός, ώστε να τον αναγνωρίσει.