Ο ζωγράφος Eugene Delacroix, 1798 -1863

Ευγ. Ντελακρουά: "Γκιαούρ και Πασάς"

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Σήμερα, σας παρουσιάζω το έργο του φιλέλληνα Delacroix, που μου είναι ιδιαίτερα αγαπητός, όχι μόνο για το σπουδαίο καθεαυτό ζωγραφικό του έργο, αλλά και για το ότι στράτευσε την τέχνη του στην υπηρεσία όλων των υψηλών ιδανικών, εν προκειμένω για την ελευθερία της Ελλάδας. Ο φιλελληνισμός του Ντελακρουά έχει συνδεθεί με τον Β. Ουγκώ που ήταν φίλος του και ο οποίος επίσης έκανε αγώνα για την Ελλάδα. Τον παρουσιάζω, λοιπόν, μετά από τον Γκόγια, από τον οποίον άλλωστε είχε επηρεαστεί, όπως και από τον Ζερικώ, ως έναν κατεξοχήν εκπρόσωπο του κινήματος του Ρομαντισμού στην ζωγραφική του 19^ου αιώνα. Ο ίδιος με το πολύ σημαντικό έργο του προετοίμασε αργότερα την εμφάνιση του Ιμπρεσιονισμού.

Το γνωστότερο έργο του Delacroix είναι το «Η Ελευθερία οδηγεί τον λαό», όμως εγώ επέλεξα τη «Σφαγή της Χίου», έναν από τους πίνακες που είχαν ως θέμα τους τον αγώνα για την εθνική μας ανεξαρτησία. Τα έργα του αυτά, μου είναι πολύ οικεία ήδη από την εποχή του σχολείου, όπως είναι και στους περισσότερους Έλληνες, εξαιτίας της σχέσης τους με την νεότερη ιστορία μας.

"Η σφαγή της Χίου"

Η σφαγή στην Χίο 20.000 αθώων ανθρώπων το 1824, ξεσήκωσε τα ανθρωπιστικά συναισθήματα όλων. Με αφορμή τα τραγικά γεγονότα, ο Γάλλος καλλιτέχνης ζωγράφισε το 1824 το μνημειώδες έργο του το οποίο και παρουσίασε στο επίσημο Σαλόνι Τέχνης στο Παρίσι, δημιουργώντας μεγάλη αίσθηση υπέρ του ελληνικού αγώνα. Το συγκεκριμένο έργο, με την πολυπρόσωπη, αλλά ανατριχιαστικά σιωπηλή σκηνή, και με τα φωτεινά, αλλά γκριζο-κίτρινα χρώματά του αποπνέει όλη την τραγικότητα ενός πραγματικού στιγμιότυπου της σφαγής. Την εποχή εκείνη, η ενημέρωση ήταν απολύτως περιορισμένη και εξαντλείτο στην κυκλοφορία μόνο κάποιων εφημερίδων. Ήταν μια εποχή δίχως οπτικο-ακουστικά μέσα και τηλεοπτικές κάμερες, φωτογραφικές μηχανές, CNN και άμεση πρόσβαση στα νέα. Από αυτή την άποψη αντιλαμβάνεται κανείς την χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητα της Τέχνης στον τομέα της ενημέρωσης και την σπουδαιότητα έργων, όπως αυτό του Ντελακρουά.

Ζωγράφισε πλήθος έργων με ιστορική και μυθολογική θεματολογία και αρκετά άλλα, με θέματα από τον Μπάιρον και την ελληνική  επανάσταση το 1827, όπως το «Η έφοδος του Μάρκου Μπότσαρη», «Επεισόδιο από τον πόλεμο Ελλήνων και Τούρκων», «Γκιαούρ και Πασάς», «Έλληνας και Τούρκος» και το μεγαλειώδες «Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου».

Αυτό που με γοητεύει στον Ντελακρουά, είναι το έντονο συχνά ξέσπασμα του χρώματος και των μορφών του, που βιάζουν τα περιγράμματα, αλλά και η συναισθηματικότητα που υποβάλουν σε μια ατμόσφαιρα παρορμητισμού, όπου η φαντασία και το όνειρο αποκτούν κυρίαρχο ρόλο. Αυτά, είναι τα πλέον σημαντικά στοιχεία του Ρομαντισμού, έναντι στον ορθολογισμό του αντίπαλου του Κλασικισμού. Ο Ντελακρουά απέναντι στο ακριβές σχέδιο του Ένγκρ, που ήταν και ο μεγάλος του αντίπαλος, αντιπαρατάσσει την εκφραστική δύναμη του χρώματος. Απέναντι στη λογική, τη διαισθητική δύναμη της φαντασίας και του συναισθήματος. Τη διονυσιακή ατμόσφαιρα του «Σαρδανάπαλου» και τον ερωτισμό των χαρεμιών.

"Οι φανατικοί της Ταγγέρης"

 Το διαυγές φως της βορείου Αφρικής, όπου διέτριψε γα κάποιο διάστημα, δεν φώτισε μόνο τα χρώματα του, αλλά μαγεύτηκε από τον κόσμο της ανατολής και από την αραβική ιδιοσυγκρασία, που πρόσφεραν άφθονο υλικό στη θεματολογία του. Κυρίως, ήρθε να καλύψει τα κενά της μυστικιστικής και ανήσυχης πλευρά του στην αναζήτηση της αλήθειας. Και από αυτή την άποψη έχει, νομίζω, ένα κοινό σημείο με τον Γκωγκέν και με τους περισσότερους από τους ζωγράφους που έχω παρουσιάσει.