Ο ζωγράφος Édouard Manet,1832 – 1883

«Πρόγευμα στη χλόη»-1863

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Με τον επίσης Γάλλο ζωγράφο Έντουαρντ Μανέ, συμπληρώνεται η τριλογία που παρουσίασα με τους Γκόγια και Ντελακρουά. Αυτοί οι τρεις βρίσκονται σε μια ομότροπη καλλιτεχνική πορεία, κεφαλή της οποίας είναι ο Βελάσκεθ και ο Γκόγια και εξέλιξη της ο Μανέ. Η μελέτη στο έργο του Γκόγια και η επίδραση που δέχτηκε από αυτόν, αποτυπώνονται σε αρκετά έργα, όπως είναι η «Ολυμπία», που θυμίζει την «Γυμνή Μάγια», αλλά και η «εκτέλεση του Μαξιμιλιανού Ζ΄», που φέρνει στο νου την «3η Μαϊου».

Ο Μανέ είναι η προσωποποίηση του ήρεμου και ταπεινού καλλιτέχνη, σε αντίθεση με το πολύ σημαντικό και πρωτοποριακό για την εποχή του έργο, που έδωσε τόσα πολλά στον Ιμπεσιονισμό, ώστε δίκαια να θεωρείται σαν ένας από τους θεμελιωτές της μοντέρνας τέχνης. Ωστόσο, αν και ενέπνευσε τους ιμπρεσιονιστές και συνδέθηκε μαζί τους, ο ίδιος συνέχισε την αυτόνομη πορεία του.

 «Ολυμπία»-1863

Αυτός ο ζωγράφος παρατήρησε πως, αν κοιτάξουμε τη φύση στην ύπαιθρο δεν βλέπουμε χωριστά τα αντικείμενα, το καθένα με το δικό του χρώμα, αλλά μάλλον ένα φωτεινό κράμα από αποχρώσεις που συνταιριάζονται στα μάτια μας, και ουσιαστικά στο νου μας. Αυτή η άποψη ισοδυναμούσε με μια επανάσταση στην απόδοση των χρωμάτων, ισάξια με την επανάσταση των αρχαίων Ελλήνων στην απόδοση των μορφών.

Ο Μανέ, ενσωμάτωσε στα έργα του αυτές τις ιδέες και εγκατέλειψε τις παραδοσιακές μεθόδους της απαλής διαβάθμισης του χρώματος, χρησιμοποιώντας δυνατές, σκληρές αντιθέσεις, που ξεσήκωσαν μεγάλη κατακραυγή και αντιδράσεις στον κύκλο των συντηρητικών, ακαδημαϊκών καλλιτεχνών. Οι νέες θεωρίες δεν αφορούσαν μόνο την επεξεργασία των χρωμάτων στην ύπαιθρο, αλλά και την απόδοση των μορφών σε κίνηση. Οι ιδέες του Μανέ, βασίζονταν τελικά στην άρνηση του να επηρεαστεί από τις γνώσεις του στην παρουσίαση της φόρμας, όμως δεν είχε απορρίψει όπως οι Προραφαηλίτες το σύνολο της παράδοσης, καθώς εκείνος θαύμαζε τους Βενετούς για το χρώμα τους.

«Η εκτέλεση του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού»-1867-8

Εγκατέλειψε πλήρως τις ακαδημαϊκές του καταβολές από τη μαθητεία του στον Κωτύρ, θέτωντας έτσι τις νέες βάσεις της ιμπρεσιονιστικής αντίληψης, κάτι που φαίνεται ιδιαίτερα στο περίφημο «Πρόγευμα στη χλόη», έναν πίνακα αμιγώς ιμπρεσιονιστικό, με τον οποίο συμμετείχε για δεύτερη φορά το 1863 στο Σαλόν του Παρισιού και που επίσης απορρίφθηκε. Η άρνηση των ακαδημαϊκών ζωγράφων να παρουσιάσουν τα έργα του στην ετήσια επίσημη έκθεση του Σαλόν, εγκαινίασε μια διαμάχη που κράτησε για σχεδόν τριάντα χρόνια. Τελικά, εξαιτίας της αναταραχής οι αρχές διοργάνωσαν μια δεύτερη έκθεση για τα έργα εκείνων που είχε απορρίψει η κριτική επιτροπή, που ονομάστηκε «Σαλόν των απορριφθέντων», στην οποία οι επισκέπτες πήγαιναν περισσότερο για να κοροϊδέψουν, παρά για να καταλάβουν τους νέους καλλιτέχνες.

«Το μπαρ στο Folies-Bergere»- 1881-82

Ένα νεανικό ταξίδι του στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας και μια σειρά απορρίψεων, ευθύνονται για τη δημιουργία ενός καλλιτέχνη, όπως ο Μανέ. Απέτυχε στις εξετάσεις να γίνει δικηγόρος, δύο φορές στο να γίνει πλοίαρχος και τόσες άλλες φορές απορρίφθηκαν τα έργα του, με πρώτο στο Σαλόν του 1859 τον πίνακα «Πότης Αψεντιού» (Le Buveur d'absinthe), όπου στο συγκεκριμένο έργο ακολουθεί τα πρότυπα του ρεαλισμού αν και θεωρείται πως αποτελεί ένα είδος φόρου τιμής στον Βελάσκεθ, τον οποίο ο ίδιος ο Μανέ θεωρούσε ως τον σημαντικότερο ζωγράφο.  Η ζωή του, λοιπόν, άθροιζε τις απορρίψεις, που όμως απρόσμενα τον οδήγησαν στο αληθινό πεπρωμένο του. Στο να γίνει ένας από τους μεγάλους της τέχνης.