Κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο
ήταν ο πρώτος μήνας του χρόνου και ονομαζόταν Primus. Μετά το 46 π.Χ.
ονομάστηκε Μάρτιος, έγινε ο τρίτος μήνας του χρόνου. Σύμφωνα με τη ρωμαϊκή
ιστορία, οι ιδρυτές της Ρώμης, Ρώμος και Ρωμύλος, ονόμασαν Μάρτιο, τον πρώτο
μήνα του έτους, κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο, προς τιμήν του πατέρα τους
και γενάρχη των Ρωμαίων, του θεού Άρη.
Η ετυμολογία του λατινικού ονόματος
του θεού Άρη, είναι η εξής: το όνομα "Mars", δηλαδή "Άρης",
σύμφωνα με τον Οβίδιο, προέρχεται από το ουσιαστικό "mas, maris", που
σημαίνει ανδροπρεπής, αρσενικός άρα αυτός που προσιδιάζει σε πολεμικό
χαρακτήρα, σε πολεμιστή. ..
Αντίστοιχα, ο μήνας Μάρτιος είναι ο
πρώτος μήνας της άνοιξης, μετά τα κρύα και την κακοκαιρία του χειμώνα, με
αποτέλεσμα, κατά τη διάρκεια του μήνα αυτού, να παρατηρούνται, ως κατάλοιπα του
χειμωνιάτικου καιρού, έντονες και απότομες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις και
καιρικές μεταβολές, οι οποίες ευνοούν τα κρυολογήματα και τις γνωστές
ανοιξιάτικες ιώσεις (πρόκληση "βλάβης" στους ανθρώπους).
Εξ ου και η περίφημη παροιμία:
"Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Και σαν τύχει και θυμώσει, μες
στο χιόνι θα μας χώσει".
Συνεπώς, ο Μάρτης, δηλαδή ο
"ελάχιστα συμπαθής" μήνας της άνοιξης, συνδέεται άρρηκτα με τον θεό
Άρη, ο οποίος είναι ο λιγότερο συμπαθής από τους θεούς του Ολύμπου, λόγω της
πολεμικής του ιδιότητας, της βίαιης φύσης του και της επιζήμιας δράσης του για
τον κόσμο.
Η ετυμολογία του ελληνικού ονόματος
του θεού Άρη, είναι η εξής:
το όνομα "Άρης" προέρχεται
από το αρχαιοελληνικό συνηρημένο ρήμα "αἱρέω-ῶ", που σημαίνει
"συλλαμβάνω, κυριεύω" ή από το "ἀναιρέω-ῶ", που σημαίνει
"φονεύω, σκοτώνω', υποδηλώνοντας και επιβεβαιώνοντας την πολεμική και
επιζήμια για τους ανθρώπους, δράση του θεού Άρη.
{Άρης = πλήγμα, βλάβη, ἀρά (= κατάρα) για τους
θνητούς}.
Η αντιστοιχία του Μαρτίου με το
αρχαίο αττικό ημερολόγιο είναι κατά το πρώτο 15νθήμερο με τον 8ο μήνα τον
Ανθεστηριώνα, κατά δε το 2ο 15νθήμερο με τον 9ο τον Ελαφηβολιώνα. Ήταν ο μήνας
που γιόρταζε η Δήλος τον μουσηγέτη θεό της, ενώ γιορτάζονταν επίσης και ο
Διόνυσος των Ελευθερών, μιας μικρής κωμόπολης στα σύνορα Αττικής και Βοιωτίας.
Αργότερα οι πολυήμερες γιορτές των «Διονυσίων εν άστει» στην Αθήνα ξεπέρασαν σε
μεγαλείο όλες τις άλλες παρόμοιες γιορτές της περιφέρειας.
Σύμφωνα με τον Νικόλαο Γ. Πολίτη,
"πατέρα" της ελληνικής Λαογραφίας, ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες μια
καλή, ανοιχτόκαρδη και γελαστή και μια σκουντουφλιάρα και θυμώδισσα που πάντα
κλαίει. Κι όταν πάει στη γελαστή γίνεται κι ο καιρός γελαστός κι όταν πάει στη
σκουντουφλιάρα ο καιρός χαλάει.
Εξ ου και τα πολλά επίθετα που του
αποδίδονται: Κλαψόγελος, Καψομάρτης, Πεντάγνωμος, Γδάρτης, Ανοιξιάτης,
Παλαβιάρης. Κλαψομάρτη, Φυτευτή.
Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα,
που προέρχεται από την αρχαιότητα, είναι και η τοποθέτηση από τις μανάδες την
1η Μαρτίου ενός μικρού βραχιολιού από άσπρο και κόκκινο νήμα που ονομάζεται
Μάρτης, στο χέρι των παιδιών τους για να μην τα μαυρίσει ο Ήλιος.
Ο «Μάρτης» θεωρείται ότι προστάτευε
τις κοπέλες από το κάψιμο του ήλιου. Η ρίζα του εθίμου λέγεται πως φτάνει ως τα
Ελευσίνια Μυστήρια. Η Κρόκη, ήτανε ένα σύμπλεγμα κόκκινης και λευκής κλωστής ή
υφάσματος. Κατά τη διάρκεια των Ελευσίνιων Μυστηρίων, μόλις οι μύστες περνούσαν
τη γέφυρα που οδηγούσε προς τη θάλασσα, ελάμβανε χώρα μια ιδιαίτερη και
ενδιαφέρουσα εκδήλωση.
Ήταν γνωστή ως κρόκωσις, από το
μυθικό Κρόκωνα, τον πρώτο κάτοικο της περιοχής, οι απόγονοι του οποίου είχαν το
προνόμιο να δένουν μια μάλλινη κρόκη, μια πορφυρή ή κατά άλλες πηγές λευκή
κορδέλα, γύρω από το δεξί χέρι και το αριστερό πόδι κάθε μύστη. Η τελετή, η
κρόκωσις, γινόταν στην Αθήνα μεταξύ 15ης και 19ης Βοηδρομιώνος, για να
αποφευχθούν καθυστερήσεις που θα προέκυπταν φυσιολογικά εάν γινόταν καθ' οδόν,
στη διάρκεια της πομπής.Από εκείνο το σημείο, η Ιερά Οδός και ο σύγχρονος
δρόμος συγκλίνουν και πάλι μέχρι το τέλος της διαδρομής. Μόλις περνούσαν τη
γέφυρα, ελάμβανε χώρα η περίφημη Κρόκωση.
Πριν φτάσει στον προορισμό της η Πομπή
διέσχιζε τον Ελευσινιακό Κηφισό. Πάνω στην γέφυρα, περίμεναν άντρες με
καλυμμένα τα κεφάλια οι οποίοι εκτόξευαν προσβολές εναντίον σημαινόντων
πολιτών.
ΜΥΘΙΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου