Ο Έλληνας συμβολιστής ζωγράφος Γιάννης Νίκου

Ο Προμηθέας

Ο Γιάννης Νίκου, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1943 και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου σπούδασε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, από το 1965 ως το 1970, με δασκάλους τους Γ. Μαυροειδή, Ν. Νικολάου, και Γ. Μόραλη στη ζωγραφική και την Έλλη Βοίλα στο ψηφιδωτό. Εκείνη την περίοδο σπούδασε παράλληλα υποκριτική και σκηνογραφία στη Σχολή Θεάτρου και Κινηματογράφου Αθηνών, καθώς και κλασσική κιθάρα. Ασχολήθηκε επίσης με την τοιχογραφία κι έκανε σκηνογραφίες και κοστούμια για θεατρικές παραστάσεις.

Μεταξύ διαφόρων διακρίσεων:

Το 1982, κατόπιν διαγωνισμού, επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην έκθεση της ΕΟΚ «150 νέοι ζωγράφοι της Κοινότητας». Το 1984, ο Δημήτρης Αρβανίτης παρουσίασε το έργο του Γ. Νίκου στην ταινία «Ο σουρρεαλισμός στην Ελληνική ζωγραφική», που πήρε το α' βραβείο ταινίας μικρού μήκους στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Το 1985, όταν πια ζει στην Ιταλία, η Νομαρχία της Umbria και το υπουργείο Τουρισμού, τον βραβεύουν για την δουλειά του,και το 1987 η Διεθνής Επιτροπή Τέχνης του Lugano του απονέμει τον τίτλο του magister και περιλαμβάνει το έργο του στην ειδική έκδοση «Πρωταγωνιστές της Ιταλικής Τέχνης». Το 1988 συμμετέχει στην VII Ευρωπαϊκή Biennale στην Ρώμη,όπου του απονέμεται και το βραβείο σχεδίου. Τον ίδιο χρόνο, βραβεύεται στην Γένοβα με ειδικό βραβείο από την UNICEF.

Έχει παρουσιάσει ως τώρα το έργο του σε πολλές ατομικές εκθέσεις στην Αθήνα, Θεσ/νίκη, Βρυξέλλες, Μιλάνο, Μπρέσια, Γένοβα, Ρώμη, Τορόντο. Συμμετείχε επίσης σε ομαδικές στην Βασιλεία, Παρίσι, Σπολέττο,Τόντι, Ρώμη,Τορίνο, Σαβόνα, Μάλτα, Ν.Υόρκη, Τορόντο, Αμβέρσα και Λευκωσία. Εκτενείς αναλύσεις και αναφορές για το έργο του γίνονται σε λεξικά και βιβλία τέχνης, ενώ πίνακές του υπάρχουν σε Μουσεία και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Από την Ιταλία επέστρεψε για να πραγματοποιήσει ένα παλιό του όνειρο, αν και άνθρωπος της μεγαλούπολης: Τη δημιουργία ενός δικού του χώρου μέσα στην φύση, όπου ζει και ζωγραφίζει μέσα σε ιδανικές συνθήκες.

Λίγα λόγια για το έργο του καλλιτέχνη

Αυτό που συναντάμε στο έργο του Γιάννη Νίκου, είναι μια ιδιαιτερότητα που δεν συνηθίζεται στην εικαστική πραγματικότητα: η ευρεία θεματολογία. Το έργο χωρίζεται σε μεγάλες ενότητες με θέματα όπως: «Ο κόσμος των αγγέλων», ο «Ρομαντικός - Μεσαιωνικός κύκλος», ο «Αλληγορικός - Παγανιστικός κύκλος», η «Βίβλος και Αποκάλυψη», οι «Μεταμορφώσεις», η «Μυθολογία», ο «Ιστορικός κύκλος» και τέλος τα «Έργα με μολύβι». Συνηθίζει να εκφράζεται μέσα από μεγάλων - επικών διαστάσεων έργα, πράγμα που αποτελεί ένα ακόμα στοιχείο της καλλιτεχνικής του ταυτότητας.

 

Η Πύλη, 2011

"Έκλειψη",  2003

Εξέχοντα ρόλο στη ζωγραφική του έχει και το σχέδιο που το χειρίζεται με τόση δύναμη και επιδεξιότητα ώστε έργα αποκλειστικά φτιαγμένα με μολύβι να έχουν την σημαντική μιας ελαιογραφίας, όπως χαρακτηριστικά έχουν αναφέρει ιστορικοί τέχνης που έχουν μελετήσει τη δουλειά του.

Στη συνέχεια, τα έργα που παρουσιάζονται στο site αυτό είναι μια γεύση μόνο ενός μεγάλου σε έκταση και δύναμη έργου, που στηρίζεται στη γνώση του σχεδίου και του χρώματος και τροφοδοτείται από τη συνεχή μελέτη και ενασχόληση του Γιάννη Νίκου με τη λογοτεχνία, την ιστορία, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τη μουσική και γενικότερα με το πολιτιστικό γίγνεσθαι.

"Η γιορτή της Σάρκας", 2006

"O κήπος του Kακού", 2003

Ο Γιάννης Νίκου για το έργο του:

« .. Συνειδητοποιημένα, κατέληξα σ’ έναν οργανωμένο συμβολισμό και φεύγοντας απ’ τον καθαυτό «σουρεαλισμό» πέρασα στον «μαγικό ρεαλισμό». Είμαι συμβολιστής φύσει και θέσει. Τα μεγάλα κείμενα της ανθρωπότητας ( Μυθολογία, Βίβλος, Αποκάλυψη, Βέδδες…), ήταν συμβολικά και λειτούργησαν μέσ’ απ’ την παραβολή. Το ίδιο πιστεύω και για την εικόνα…

Τη ζωγραφική μου, τη βλέπω περισσότερο σαν ένα θέατρο του παραλόγου… Κινείται και συνδέει με αόρατα νήματα, τον κόσμο του πεπερασμένου με το υπερβατικό, το μικρόκοσμο με το μεγάκοσμο. Σ’ αυτό το χώρο οσμίζομαι, ανιχνεύω και ενεργώ, σκηνοθετώντας την παράστασή μου, που πρέπει να’ ναι ολοκληρωμένη: με τους υποκριτές, το μύθο και το σκηνικό της…

Θέλω τον θεατή να βρίσκεται μέσα στο έργο μου, να συμμετέχει στα δρώμενα κατά τα πρότυπα της αρχαίας τραγωδίας και όχι απλά να χαζεύει το έργο λόγω επιτυχημένης παράθεσης σχημάτων και χρωμάτων. Πετυχαίνοντας αυτή την ποιότητα συγκίνησης του θεατή, έχω πετύχει τον σκοπό μου…»

"Η Ραψωδία της Κόλασης", 2007

"H Θεία Kωμωδία" του Δάντη, "η κάθοδος στην Kόλαση", 2001

"H πτώση των Δαιμόνων"

"Aνατολή κακού φεγγαριού", 1998

Πηγή:

http://www.iannisnikou.gr/www_html/

Γιάννης Νίκου: όταν η παράδοση συναντά τον μαγικό ρεαλισμό

του Γιώργου Πισσαλίδη

Η ζωγραφική του Γιάννη Νίκου χαρακτηρίζεται από την ευρεία θεματολογία της. Οι πίνακες του ανήκουν σε διάφορους κύκλους: «O Κόσμος των Αγγέλων», «Ρομαντικός - Μεσαιωνικός Κύκλος», «Αλληγορικός – Παγανιστικός Κύκλος», «Βιβλικός Κύκλος», «Μεταμορφώσεις» και «Μυθολογία - Ιστορικός Κύκλος».

"H αμαρτία των ευσεβών", 2003

«Αγγελοπαγίδα»

«Άγγελοι χαμένοι μέσα στο πλήθος».

«Αναζητώντας το Γκράαλ»

«Το πέρασμα του Αχέροντα»

 «Ο δεύτερος Άγγελος της Αποκάλυψης»

"Οι τρεις Ιππότες της Αποκαλύψεως", 2008

O Τρίτος Ιππότης της Aποκάλυψης - H αλληγορία της πείνας"

(Aποκάλυψη Iωάννη ΣΤ', 5), 1983

Όμως ο Γιάννης Νίκου έγινε γνωστός στους πατριωτικούς και ελληνοκεντρικούς κύκλους πρώτα με την «Άλωση της Κωνσταντινούπολης, Τρίτη 29 Μαΐου 1453» και αργότερα με την τριλογία της Άλωσης. Στον πρώτο πίνακα ο τελευταίος Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κοιτάζει από τα τείχη της Πόλης τα μιλιούνια των Τούρκων που αδημονούν να μπουν στην Βασιλεύουσα. Ξέρει ότι δεν έχει άλλη ελπίδα και όμως θα αποφασίσει να πεθάνει με το σπαθί στο χέρι. Ενώ στο τρίτο μέρος ο Παλαιολόγος έχει γίνει θρύλος και η ψυχή του συμπορεύεται με αυτή των συμπολεμιστών του.

 «Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος στις επάλξεις, ξημερώματα 29ης Μαΐου 1453»

«Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο μύθος»

"Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, Τρίτη 29 Μαΐου του 1453", 1995

"Η τελευταία ώρα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, Αυτοκράτορα του Βυζαντίου", 2001

Η «Τριλογία της Άλωσης» δείχνει το βασικό στοιχείο της συνολικής ζωγραφικής του Νίκου, που είναι συμβολική με τους πρωταγωνιστές του να βρίσκονται στο όριο ανάμεσα στην πραγματικότητα και το όνειρο. Και αυτό συμβαίνει τόσο στους μυθολογικούς πίνακες («Ο Χορός της Περσεφόνης», «Εκάτη»), όσο και στην «Αναζήτηση του Γκραάλ» σε μια σημερινή πραγματικότητα. Αυτό είναι που συναρπάσει στην τέχνη του Γιάννη Νίκου: ότι χρησιμοποιεί θέματα από την Ιστορία, αλλά τους δίνει ένα εξωκοσμικό, ονειρικό τόνο, απέχοντας πολύ από την αντίστοιχη θεματολογία της ακαδημαϊκής ζωγραφικής του 19ου και 20ου αιώνα.

«Εκάτη: τρίμορφη θεά».

«Οι φύλακες του ναού»

Τι σημαίνει όμως ο ίδιος για αυτήν την θεματολογία; Στο φετινό ημερολόγιο του που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ελεύθερη Σκέψις» δηλώνει: «Η γνώση της Ιστορίας με ώθησε να προσπαθήσω -μιας και υπάρχει στην νεώτερη ζωγραφική ένα τεράστιο κενό- να αποδώσω εικαστικά μεγάλες στιγμές ενός έθνους, του δικού μας, που ο πολιτισμός του έχει επιδράσει πολυεπίπεδα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η Ελληνική Μυθολογία και η Ιστορία, είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι του Πνεύματος, ένας καταιγισμός από μορφές και συγκλονιστικές στιγμές. Συνωστίζονται μέσα μου και απαιτούν την δικαίωση τους. Όταν έρχεται η ώρα να ζωγραφίσω τον Μέγα Αλέξανδρο, τον Λεωνίδα, τον Κωνσταντίνο τον Παλαιολόγο και τον Κολοκοτρώνη, νοιώθω μεγάλη χαρά και ανυπομονησία. Το ηρωικό πρότυπο έχει σχέση με τον ψυχισμό μου και τις αξίες μου, άρα προσδιορίζει τις επιλογές μου όταν το θέμα είναι πρόσφορο. Τα θέματα μου καθρεφτίζουν εμένα ως σκεπτόμενο άνθρωπο σε όλο το φάσμα της ζωγραφικής μου, που ανήκει κυρίως στον χώρο του Μαγικού Ρεαλισμού και γενικότερα είναι ζωγραφική του Φανταστικού. Ως συμβολιστής περνάω μηνύματα μέσα απ’ τα έργα μου, που έχουν απήχηση στο ασυνείδητο. Οι ιστορικές συνθέσεις στηρίζονται κατ’ εξοχήν σε σύμβολα και ιδέες. Αυτό εξηγεί και την τεράστια επιτυχία αυτών των έργων».

 «Η ναυμαχία της Σαλαμίνας»

Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι ενώ οι ήρωες του πολλές φορές είναι θύματα της ειμαρμένης, την αντιμετωπίζουν δυναμικά. Από την άλλη οι γυναίκες του κύκλου των Αγγέλων είναι μοιραίες, ερωτικές και απειλητικές. Mία άποψη που μοιράζεται με τους σουρρεαλιστές με τους οποίους έχει πολλά κοινά στοιχεία, όπως ο ονειρικός συνειρμός και το ονειρικό στοιχείο ενός Νταλί (της εποχής όμως του «Ονείρου του Χριστόφορου Κολόμβου» και του «Μυστικού Δείπνου» και όχι των «Λιωμένων Ρολογιών». Ενώ σε πίνακες, όπως «Η αμαρτία των ευσεβών» υπάρχει ο χλευασμός προς την βλακεία που υπήρχε στον Μπρύγκελ.

"Γεώργιος Καραϊσκάκης", 2010

H Τέχνη που δημιουργεί ο Γιάννης Νίκου είναι γεμάτη όνειρο και πραγματικότητα, συμβολισμό και μυστικισμό, αλληγορία και διδακτισμό. Ενώ τεχνικά συνδυάζει κλασικό και μελλοντολογικό. Πρόκειται για μία συμβολική Τέχνη, όπου όπως έχει δηλώσει και ο ίδιος τίποτα δεν είναι τυχαίο. Είναι μια ονειρική τέχνη που την βλέπεις με μάτια ανοιχτά. Όπως έχει γράψει και ο τεχνοκριτικός Μάριο Μπότσι «σαν τον αρχαίο Λουκιανό, ο Γιάννης Νίκου δημιουργεί όνειρα κοινά για όλους μας». Αυτά τα όνειρα καλούμαστε να ανακαλύψουμε στην καινούργια έκθεση του Γιάννη Νίκου στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καβάλας.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 31ης Ιανουαρίου 2009 της εφημερίδας Ελεύθερος Κόσμος.

Πηγή:

http://www.e-grammes.gr/article.php?id=3618