ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ: O Γάλλος ζωγράφος Jean Honoré Fragonard (1732

Τρίτη 5 Ιουλίου 2016

O Γάλλος ζωγράφος Jean Honoré Fragonard (1732 –1806)

Η Κούνια, 1768, (λεπτομ.)

O Ζαν Ονόρε Φραγκονάρ ήταν Γάλλος ζωγράφος του 18^ου αιώνα. Οι πρώτοι δάσκαλοί του, ο Ζαν-Μπατίστ Σαρντέν και ο Φρανσουά Μπουσέ, επηρέασαν σημαντικά τη ζωγραφική του, αλλά ο ίδιος δέχτηκε επίσης και ποικίλες άλλες επιρροές, από τους Ιταλούς διακοσμητές του μπαρόκ (Πιέτρο ντα Κορτόνα, Φραντσέσκο Σολιμένα, Τζοβάνι Μπατίστα Τιέπολο) έως τους μεγαλύτερους Φλαμανδούς και Ολλανδούς ζωγράφους του 17ου αι. (Ρούμπενς, Άντονι Βαν Ντάικ, Γιάκομπ Γιόρνταενς, Ρέμπραντ, Φρανς Χαλς κ.ά.).

Aυτοπροσωπογραφία

Το 1753 έγινε δεκτός στη Βασιλική Σχολή Προστατευόμενων Μαθητών του Παρισιού, όπου εργάστηκε υπό την καθοδήγηση του Σαρλ Αντρέ Βανλό (ή, αλλιώς, Καρλ Βαν Λόο). Το 1756 κέρδισε την υποτροφία του Βραβείου της Ρώμης για σπουδές στη Γαλλική Ακαδημία και ταξίδεψε στη Ρώμη, όπου αφιερώθηκε στην τοπιογραφία. Έργα της περιόδου 1761-63 είναι οι Διάφορες απόψεις σχεδιασμένες εκ του φυσικού στα περίχωρα της Ρώμης και της Νεάπολης με την τεχνοτροπία του Ρομπέρ και του Φραγκό, καθώς όλο αυτό το διάστημα εργαζόταν και περιόδευε μαζί με τον φίλο του, επίσης ζωγράφο Ιμπέρ Ρομπέρ.

Η Κούνια, 1768

Όταν επέστρεψε στο Παρίσι ζωγράφισε τον πίνακα Κόρησος και Καλλιρρόη, ο οποίος παρουσιάστηκε στο Σαλόν του 1765 και εσφαλμένα χαρακτηρίστηκε «ιστορική ζωγραφική». Η πραγματική κλίση του ζωγράφου αποκαλύφθηκε με τον πίνακα Η κούνια (1768), τον οποίο του παρήγγειλε ο βαρόνος Σεν-Ζιλιέν, έπειτα από την άρνηση του Ντουαγιέν να ζωγραφίσει ένα τόσο τολμηρό και κοινότυπο θέμα. Έτσι άρχισε η σειρά των πινάκων με θέματα τις σκανδαλιστικές διασκεδάσεις των επιπόλαιων αριστοκρατών και των ελαφρόμυαλων κυριών, είδος που εξασφάλισε στον ζωγράφο την υποστήριξη και τις παραγγελίες των πλούσιων τραπεζιτών του 18ου αι.: Η αφαίρεση της μπλούζας, Η κλειδαρότρυπα, Φωτιά στο μπαρούτι, Λουόμενες κ.ά. είναι θέματα που θα μπορούσαν να φανούν χυδαία χωρίς το λεπτό γούστο του Φραγκονάρ και την υψηλή ποιότητα της ζωγραφικής του, χαρακτηριστική για την ευγένεια και τη λεπτότητα των χρωμάτων.

Η αναγνώστρια (1770-1772).

Ουάσινγκτον, Εθνική Πινακοθήκη

Ο Σύρτης

Το 1771, η μαντάμ Ντι Μπαρί (ερωμένη του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΕ’) του παρήγγειλε μια σειρά διακοσμητικών πινάκων (σήμερα στη συλλογή Φριτς, Νέα Υόρκη). Ο περισσότερο συναισθηματικός παρά αισθησιακός τόνος των έργων αυτών θεωρείται ότι οφείλεται στην επίδραση του γάμου του στο ζωγραφικό του ύφος· στην πραγματικότητα, όμως, οφείλεται στην επίδραση των ιδεών του Ζαν-Ζακ Ρουσό. Τα έργα Η καλή μητέρα, Η ευτυχισμένη οικογένεια, Η ευτυχισμένη γονιμότητα, Η επίσκεψη στην παραμάνα μοιάζουν ηθικοπλαστικά, αλλά ξεφεύγουν από την προγραμματική στεγνότητα και διακρίνονται για το αυθόρμητο νατουραλιστικό συναίσθημα και για την ειδυλλιακή ατμόσφαιρά τους.

Ο μουσικός διαγωνισμός

Στον Φραγκονάρ οφείλονται ακόμα οι ωραιότερες προσωπογραφίες του 18ου αι. (του Ντενί Ντιντερό, των ηθοποιών Κολόμπ και Γκιμάρ) και τα ωραιότερα σχέδια με παστέλ ή πένα, μολύβι και ακουαρέλα (εικονογραφήσεις των μύθων του Ζαν ντε Λα Φοντέν, του Μαινόμενου Ορλάνδου και του Δον Κιχώτη).  Η ζωγραφική του Φραγκονάρ, αφιερωμένη σε μια κοινωνική τάξη που βάδιζε προς την αποσύνθεση, δεν είχε πλέον αξία μετά τη Γαλλική επανάσταση, παρά το γεγονός ότι αποτέλεσε τη βάση της διαμόρφωσης του Ζακ-Λουί Νταβίντ. Ωστόσο, με την ελεύθερη και ζωντανή τεχνική της, μπορεί να θεωρηθεί ως προδρομική της μετεπαναστατικής τέχνης του Ζαν-Λουί Ζερικό και του Εζέν Ντελακρουά. Επιρροές από αυτήν δέχτηκε και η ζωγραφική του Ογκίστ Ρενουάρ.