Το γυμνό και τα τοπία των μύθων

Με δύο εκθέσεις ξεκινά τη νέα χρονιά η γκαλερί Ευριπίδη. Ο Ανδρέας Νικολάου δουλεύει πάνω στο ανθρώπινο σώμα ενώ ο Στόγιαν Ντόνεφ μας καλεί στα μονοπάτια που περιπλανιόταν ο Πάνας. Και οι δυο εκθέσει διαρκούν από τις 9 Φεβρουαρίου ως τις 4 Μαρτίου. 

Ένας μυσταγωγικός εικαστικός διάλογος ωθεί τους επισκέπτες των εκθέσεων να ανακαλύψουν το μεγαλείο και την ομορφιά της ανθρώπινης φύσης, απαλλαγμένης από κάθε περιττό εξωτερικό ερέθισμα, στους πίνακες του Νικολάου και του φυσικού τοπίου στην μυθική γη της Αρκαδίας, στους πίνακες του Ντόνεφ

Ανδρέας Νικολάου  – «Στοχαστικά είδωλα»

«Το σώμα είναι για να βγάζει σκέψεις όπως το δάσος πουλιά κι ανθισμένους κλώνους»

– Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ

Στην νέα έκθεση του ο Ανδρέας Νικολάου παρουσιάζει ένα θέμα το οποίο γνωρίζει καλά και υπηρετεί με συνέπεια για πολλά χρόνια: Την ανθρώπινη φιγούρα.

Τα «Στοχαστικά είδωλα» παρουσιάζονται γυμνά και απαλλαγμένα από οποιοδήποτε φόντο. Τα έργα καθοδηγούν το βλέμμα του θεατή εκεί που πρέπει να εστιάσει –στην ουσία της ανθρώπινης φύσης – και τον μυούν στον κόσμο τους με την πρώτη ματιά.

Αυτή η δωρική λιτότητα στο φόντο και στο κυρίως θέμα των έργων καθορίζει το εικαστικό λεξιλόγιο του Ανδρέα Νικολάου και θέτει μεμιάς φιλοσοφικά και υπαρξιακά ερωτήματα στον φιλότεχνο που στέκεται μπροστά τους.

«Τα «Στοχαστικά είδωλα», αυτή η νέα ενότητα έργων του ζωγράφου, λάδια σε καμβά και σχέδια, αμφότερα μικρής κλίμακας  πραγματεύονται ιδιάζουσες πιθανές θέσεις του σώματος σε περιοχές κενότητας.

Ο καλλιτέχνης δανείζεται γυμνά από εμβληματικά έργα ζωγραφικής τα οποία επανεξεργάζεται και στη συνέχεια τα τοποθετεί σε πλασματικούς χώρους, κενούς περιεχομένου. Τα σώματα μοιάζουν έτσι να απολαμβάνουν μιαν αιώρηση που άλλοτε αγγίζει τα όρια της στατικότητας και άλλοτε το βαθμό ενός κραυγαλέου ελιγμού ή επιτηδευμένου λικνίσματος. Η απουσία στοιχείων στον περιβάλλοντα χώρο αποτελεί βασικό συστατικό για την αποδέσμευση της γυμνής φιγούρας από κάθε τύπου κοινωνικό ή ιστορική συνειρμό.

Σε μερικά έργα μάλιστα, δίνεται η εντύπωση ότι κάτι που υποβάσταζε, υποστήριζε ή συνόδευε τη φιγούρα έχει αποσβηστεί προκειμένου αυτή, ως οντότητα, να αποκτήσει την επιθυμητή από μέρους του καλλιτέχνη αυτονομία. Ο Νικολάου επιχειρεί και κατορθώνει,να οδηγήσει τη φιγούρα σε καθεστώς μόνωσης με τον τρόπο που ο Αλμπέρτο Τζακομέττι το αντιλαμβανόταν και το σχολίαζε στον Ζαν Ζενέ. Με αφορμή ζωγραφικά και σχεδιαστικά του έργα με κεντρικό μοτίβο τον άνθρωπο, έλεγε: «Αυτή η ικανότητα να απομονώνεις ένα αντικείμενο και να κάνεις να συρρέουν σ’ αυτό οι αποκλειστικά δικές του, οι μόνες σημασίες του, δεν είναι εφικτή παρά μόνο μέσω της ιστορικής ακύρωσης του ανθρώπου που κοιτάζει».

Ο Νικολάου επιχειρεί την απέκδυση της φιγούρας από στοιχεία που θα την καθιστούσαν κοινωνικο-ιστορική έκδηλη μαρτυρία (ένδυση, διάκοσμος, χώρος κ.λπ.) αποκλείοντας συνάμα ο ίδιος προσωπικούς συσχετισμούς, ανακλήσεις ή προβολές που θα προσέδιδαν στο μοτίβο του αλλότρια γνωρίσματα ταυτότητας.   Και ενώ παλαιότερα διαβουλευόταν την ηθική στάση ή αποστολή που όριζε ως στόχο το σεβασμό στην ανθρώπινη φύση και το πλαισίωμά της από κάθε τι υπαρκτό, τώρα μοιάζει να κεντρίζεται από μεταφυσικές συλλήψεις και την αμέτρητη ανάγκη για υπέρβαση της ανθρωπινότητας» σημειώνει ο Δρ. Σάββας Χριστοδουλίδης, Εικαστικός – Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Frederick για τα έργα του Ανδρέα Νικολάου.

Στόγιαν Ντόνεφ – «Στα μονοπάτια της Αρκαδίας»

«Ένα τοπίο δεν είναι όπως το αντιλαμβάνονται μερικοί κάποιο, απλώς, σύνολο γης, φυτών και υδάτων. Είναι η προβολή της ψυχής ενός λαού επάνω στην ύλη», Οδυσσέας Ελύτης

Στην καινούργια δουλειά που παρουσιάζει ο Στόγιαν Ντόνεφ μεταφέρει τον επισκέπτη της έκθεσης στην εκπάγλου ωραιότητας γη της Αρκαδίας.

Η μυθική γη του Πάνα και του φωτεινού Λυκάονα αποτέλεσε στο πέρασμα των αιώνων πηγή έμπνευσης για ποιητές και ζωγράφους όλου του δυτικού κόσμου. Την παρουσιάζουν στο έργο τους ως «Βωμό του Ήλιου» και «παράδεισο επί της γης».

Ωστόσο για τον Στόγιαν Ντόνεφ η γη της Αρκαδίας είναι κάτι πολύ περισσότερο από πηγή έμπνευσης.

Είναι ο «τόπος του». Τόπος καθημερινής ζωής και δημιουργίας καθώς εκεί ζει με την σύντροφο του Χριστίνα Κελλίδη τα τελευταία χρόνια.

Στις τοπιογραφίες που παρουσιάζονται στην έκθεση «Στα μονοπάτια της Αρκαδίας» ο Στόγιαν Ντόνεφ δεν περιορίζεται στο να ιχνηλατήσει τα πατήματα των θεών και ηρώων της Αρκαδίας. Δεν αντιμετωπίζει τον τόπο σαν κάτι ιδεατό ή μυθικό.

Οδηγεί τον θεατή των έργων του σε ένα λαβύρινθο νοημάτων και κρυμμένων διαστάσεων που σηματοδοτούν την πραγματική και συνεχώς εξελισσόμενη ομορφιά του τοπίου καθώς και τους βαθύτερους συμβολισμούς του.

Τα παιχνίδια του ήλιου με τα φυλλώματα των δέντρων και με το νερό, ο ήχος του αέρα, το θρόισμα των φύλλων, η μυρωδιά της γης είναι δύσκολο να αποδοθούν σε έναν πίνακα ζωγραφικής.

Ωστόσο ο Ντόνεφ καταφέρνει να παρασύρει το κοινό του σε ένα πολυδιάστατο παιχνίδι του μυαλού που οδηγεί σε ένα μαγευτικό ταξίδι και κάνει τον θεατή μέρος του έργου.

«Με στέρεη ζωγραφική επιδεξιότητα, στα «Μονοπάτια της Αρκαδίας»  του Ντόνεφ διασταυρώνονται οι θρυλικές παραδόσεις του αρκαδικού  τόπου με την βιωμένη πραγματικότητα, με την καθημερινότητα του ανθρώπου που ζει σε αυτό τον τόπο, τον περπατά, τον μελετά και αντλεί  από αυτόν τις εικόνες του, από την οργιώδη βλάστηση των δασών του  και τις σπάνιας ομορφιάς εικόνες που προσφέρουν τα νερά που κυλούν  στα φαράγγια και τις κοίτες των ποταμών του έως τον πλούτο που  κρύβεται και στο παραμικρό κάμωμα της φύσης.

Ο Ντόνεφ «είναι στην Αρκαδία», σέβεται τους μύθους της, την πλούσια ιστορία της αλλά και τη σημερινή της πραγματικότητα. (….) Ο Στόγιαν  είναι ταυτόχρονα επιδέξιος χειρώνακτας, συλλέκτης εικόνων και ώριμος  –τεχνικά και εννοιολογικά– καλλιτέχνης. Δεν είναι τυχαίος επισκέπτης  και θεατής, αλλά από επιλογή μόνιμος «περιηγητής» της Αρκαδίας και η Αρκαδία μέρος της πολυσχιδούς ταυτότητάς του», σημειώνει η ιστορικός τέχνης Ευγενία Αλεξάκη στον κατάλογο της έκθεσης.

Γκαλερί Ευριπίδη, Ηρακλείτου 10 και Σκουφά, Κολωνάκι, 10673 Αθήνα

Εγκαίνια: Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου, 18.00 – 22.00

Διάρκεια έκθεσης: 9 Φεβρουαρίου –  4 Μαρτίου 2023

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 11.00 – 20.30, Τετάρτη: 11.00 -17.00  Σάββατο: 11.00 -16.00 Κυριακή και Δευτέρα: Κλειστά

Πληροφορίες: Tηλ. 210 3615909, fax 210 3600620 info@evripides-art.gr , www.evripides-art.gr Ο χώρος πληροί τις προϋποθέσεις για την πρόσβαση ΑμεΑ.

https://www.art22.gr/%cf%84%ce%bf-%ce%b3%cf%85%ce%bc%ce%bd%cf%8c-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%80%ce%af%ce%b1-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%bc%cf%8d%ce%b8%cf%89%ce%bd/