ΣΕΑ: Να διασωθεί το μνημείο και ο αρχαιολογικός χώρος του λόφου της Παπούρας

 

Ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων

Ανακοίνωση με τίτλο «Να διασωθεί το μνημείο και ο αρχαιολογικός χώρος του λόφου της Παπούρας» εξέδωσε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ο οποίος παράλληλα προκήρυξε στάση εργασίας των μελών του στις υπηρεσίες της Κρήτης για την Παρασκευή 25 Ιουλίου 2025, με στόχο τη διευκόλυνση της παρουσίας τους στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης, όπου θα παρουσιαστεί το θέμα.

Ακολουθεί το κείμενο της ανακοίνωσης:

«Το κυκλικό κτήριο της Παπούρας αποτελεί μνημειακή κατασκευή μοναδική στο είδος της, τόσο ως προς τη δαιδαλώδη αρχιτεκτονική της σύνθεση όσο και ως προς την πρωιμότητά της, αντανακλώντας μια κοινωνία με υψηλό τεχνικό και πολιτιστικό επίπεδο κατά την περίοδο πριν από την κατασκευή των μινωικών ανακτόρων. Πέρα από την πρωιμότητα και τον πολύπλοκο αρχιτεκτονικό του σχεδιασμό, η σημασία του μνημείου έγκειται επίσης στην πιθανή εποχιακή λατρευτική χρήση του, που έχει φέρει στο φως η ανασκαφή, αλλά και στη θέση του ως τοπόσημου με αμφίδρομη οπτική επαφή με τα σημαντικότερα οικιστικά κέντρα της περιοχής (Καστέλλι, Γαλατάς, Ακρόπολη Σμαρίου) και τα κυριότερα ιερά κορυφής της κεντρικής Κρήτης (Μαμαλούκος, Δροζίτης, Καρφί, Κόφινας, Γιούκτας, Γυριστή κ.ά.).

»Η υποδειγματική ανασκαφή της ΕΦΑ Ηρακλείου, που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, καθώς και η μελέτη και η δημοσίευση των ευρημάτων, θα εμπλουτίζει καθοριστικά τις γνώσεις μας για τη μελέτη των μινωικών κοινοτήτων. Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα μείζονος σημασίας μνημείο, τη σπουδαιότερη ανακάλυψη της αρχαιολογικής σκαπάνης την τελευταία 20ετία, σε έναν λόφο που βρίθει και άλλων μνημείων –όπως το σπήλαιο του Αφέντη Χριστού– που χρήζουν συνεξέτασης.

Χρέος του Υπουργείου Πολιτισμού, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τον Αρχαιολογικό Νόμο, είναι η προστασία, η μελέτη, η ανάδειξη του μνημείου και η απόδοσή του στο κοινό και την επιστημονική κοινότητα. Αναμέναμε από το Υπουργείο Πολιτισμού καταρχάς να κηρύξει και να οριοθετήσει ως αρχαιολογικό χώρο όλο τον λόφο της Παπούρας –όπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις– και να χαρακτηρίσει το μνημείο μείζονος σημασίας, επιβάλλοντας την αλλαγή στο σύγχρονο έργο του αεροδρομίου. Αυτή ήταν η προσδοκία που δημιούργησε το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού με τις περσινές ανακοινώσεις του περί αλλαγής θέσης του ραντάρ και των συνοδευτικών εγκαταστάσεων.

Αντί αυτών, ένα χρόνο μετά ζήσαμε μία ακόμη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου που γύρισε την πλάτη στην προστασία των μνημείων και επικύρωσε μια προειλημμένη απόφαση του Υπουργείου Υποδομών και της κατασκευάστριας εταιρείας, που είχε προαναγγελθεί από την Υπουργό Πολιτισμού πριν από τη συνεδρίαση του Συμβουλίου, χωροθετώντας ραντάρ και κεραία εντός του αρχαιολογικού χώρου, σε απόσταση 32 μ. από την περίμετρο του μνημείου! Όλα αυτά με την επίκληση της «μοναδικής τεχνικής λύσης» –ενώ δεν εξετάστηκε ενδελεχώς παρά μόνο μία εναλλακτική– και την επίκληση της “κοινωνίας που θα εξυπηρετείται από το αεροδρόμιο”, την ίδια ώρα που η τοπική κοινωνία του Καστελλίου και του Ηρακλείου τοποθετούνται αναφανδόν υπέρ της προστασίας και ανάδειξης του μνημείου!

»Για την προειλημμένη απόφαση σημειώνουμε επιπλέον ότι η σύμβαση για την προμήθεια ραδιοβοηθημάτων στον λόφο της Παπούρας είχε αποσταλεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο καιρό πριν από την εξέταση του θέματος από το ΚΑΣ, σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού κ. Δήμα σε επίσκεψή του στην Κρήτη.

»Επιπλέον, μόλις δύο μέρες μετά τη συνεδρίαση του ΚΑΣ, και χωρίς να έχει εκδοθεί η κατά νόμον απόφαση του ΥΠΠΟ (που ακόμη εκκρεμεί), εκδόθηκε η νέα ΑΕΠΟ του έργου του αεροδρομίου, η οποία χωροθετεί το ραντάρ στον λόφο Παπούρα και δίνει το πράσινο φως στην ΤΕΡΝΑ να χρησιμοποιήσει τα αδρανή από τους εκβραχισμούς της Παπούρας στις κατασκευές του αερολιμένα! Αντί να κηρυχτεί αρχαιολογικός χώρος όλη η Παπούρα, δίνουν άδεια να διαμελιστεί και να γίνει οικοδομικό υλικό για το αεροδρόμιο. Και αυτό παρουσιάζεται από την Υπουργό Πολιτισμού στη Βουλή ως “ολοκληρωμένη προστασία”!

»Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, μαζί με την τοπική κοινωνία και την επιστημονική κοινότητα, θα προχωρήσει σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες για την απόλυτη προστασία του μνημείου και του συνόλου του αρχαιολογικού χώρου του λόφου της Παπούρας.

»Την Παρασκευή 25-7-2025 το ζήτημα της προστασίας του μοναδικού μνημείου θα συζητηθεί στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης.

»Για τη συμμετοχή των μελών μας από το Τοπικό Παράρτημα Κρήτης προκηρύσσουμε διευκολυντική στάση εργασίας από τις 12 το μεσημέρι ως τη λήξη του ωραρίου».

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Πηγή: Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (Δελτίο Τύπου).

https://www.archaiologia.gr/blog/2025/07/25/%cf%83%ce%b5%ce%b1-%ce%bd%ce%b1-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%89%ce%b8%ce%b5%ce%af-%cf%84%ce%bf-%ce%bc%ce%bd%ce%b7%ce%bc%ce%b5%ce%af%ce%bf-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%bf-%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b1%ce%b9%ce%bf/