Η «Βίβλος του διαβόλου»: Tο μεγαλύτερο χειρόγραφο του Μεσαίωνα και οι θρύλοι που το συνοδεύουν

Κάπου στη μεσαιωνική Βοημία, λέει ο θρύλος, ένας μοναχός καταδικάστηκε να θαφτεί ζωντανός στους τοίχους του μοναστηριού του. Για να γλιτώσει την ποινή, υποσχέθηκε να γράψει μέσα σε μία νύχτα το μεγαλύτερο βιβλίο που είχε δει ποτέ άνθρωπος. Όταν συνειδητοποίησε ότι ήταν αδύνατο, ζήτησε βοήθεια από τον Διάβολο. Έσωσε έτσι τη ζωή του, χάνοντας όμως, σύμφωνα με την παράδοση, την ψυχή του.

Το αποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας; Ο Codex Gigas, ή αλλιώς η περίφημη «Βίβλος του Διαβόλου», ένα χειρόγραφο που επιβάλλεται μόνο με το μέγεθός του. Μισό μέτρο ύψος, σχεδόν ένα μέτρο άνοιγμα, 75 κιλά βάρος, ενώ για τις σελίδες του χρειάστηκαν τα δέρματα περισσότερων από 160 μοσχαριών και γαϊδουριών. Το αποτέλεσμα ήταν ένα βιβλίο γιγαντιαίων διαστάσεων, που μοιάζει περισσότερο με μνημείο παρά με χειρόγραφο.

Μια βιβλιοθήκη σε ένα βιβλίο

Στις 310 περγαμηνές του δεν υπάρχει μόνο η Βίβλος. Χωράει ολόκληρη την ανθρώπινη γνώση της εποχής, από τον Ιώσηπο Φλάβιο και τον Ισίδωρο της Σεβίλλης μέχρι ιατρικές συνταγές, μαγικά ξόρκια, αλφαβητάρια και τοπικές χρονογραφίες. Είναι ταυτόχρονα θρησκευτικό βιβλίο, εγκυκλοπαίδεια, ιατρικό εγχειρίδιο και συλλογή «μαγικών» ξορκιών.

Και όμως, αυτό που εκ πρώτης όψεως τραβά τα βλέμματα δεν είναι τα κείμενα. Είναι μια τεράστια ζωγραφιά του διαβόλου, με κέρατα, νύχια και φαρδιά γλώσσα, που πιάνει ολόκληρη τη σελίδα. Στην απέναντι, η Ουράνια Πόλη. Δύο κόσμοι αντικριστά. Η αιώνια σωτηρία και η αιώνια καταδίκη, κλεισμένες στο ίδιο δερματόδετο βιβλίο.

Η ιστορία της «Βίβλου του διαβόλου»

Η ιστορία του Codex είναι γεμάτη κενά και μυστήριο. Γράφτηκε, όπως πιστεύουν οι ειδικοί, κάπου ανάμεσα στο 1204 και το 1230, πιθανότατα από έναν και μόνο γραφέα. Ένα σημείωμα το συνδέει με το μοναστήρι της Ποντλαζίτσε, στη σημερινή Τσεχία. Από εκεί πέρασε σε άλλες μονές, ώσπου κατέληξε στην Πράγα.

Στα τέλη του 16ου αιώνα το αγόρασε ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Ροδόλφος Β΄, λάτρης του αποκρυφισμού και συλλέκτης κάθε παράξενου αντικειμένου. Από την Πράγα το άρπαξαν οι Σουηδοί στον Τριακονταετή Πόλεμο και το μετέφεραν στη Στοκχόλμη. Εκεί βρίσκεται μέχρι σήμερα, στη Βασιλική Βιβλιοθήκη.

Το ίδιο το βιβλίο έγινε πηγή νέων θρύλων. Σουηδικά χρονικά του 19ου αιώνα μιλούν για φρουρούς που είδαν το Codex να αιωρείται τη νύχτα, οδηγώντας έναν «χορό» άλλων βιβλίων στη σάλα της βιβλιοθήκης. Άλλοι λένε πως ο συγγραφέας Αουγκούστ Στρίντμπεργκ διάβαζε μυστικά αποσπάσματα για να αγγίξει τον κόσμο του υπερφυσικού.

Ακόμη και η διάσωσή του από φωτιά έχει περάσει στη σφαίρα του θρύλου. Το 1697, όταν το βασιλικό παλάτι της Στοκχόλμης τυλίχθηκε στις φλόγες, κάποιος έσπευσε να σώσει τον Codex ρίχνοντάς τον από το παράθυρο. Το χειρόγραφο ήταν τόσο βαρύ που, πέφτοντας με ορμή στο δρόμο, τραυμάτισε έναν περαστικό.

Πηγή: LiFO, με πληροφορίες από artnet

http://anaskafi.blogspot.com/2025/09/t.html