Μια γενική θεώρηση στην Ελληνική Παράδοση

Γράφει η Όλγα Μιχαλοπούλου

Η Ρωμιοσύνη είναι φυλή συνόκαιρη του κόσμου.

Κανένας δεν ευρέθηκε για να την εξαλείψει

Κανένας γιατί σκέπει τη ποτ άψη ο Θεός μου

Η Ρωμιοσύνη θα χαθεί όντας ο κόσμος λείψει..

Βασίλης Μιχαηλίδης Κύπριος

Απ το βιβλίο του Φ. Κόντογλου «Η πατρίδα μου τ Αιβαλί»

Μες στους αιώνες χάνονται τα αχνάρια της ελληνικής παράδοσης. Ζυμώθηκαν στο χωνευτήρι του χρόνου τα ιστορικά γεγονότα με τους μύθους. Το νέκταρ των Θεών του Ολύμπου με τις λαμπρές πορφύρες των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων. Ο Γόρδιος δεσμός του Μεγαλέξανδρου θα δένει πάντα σφικτά και άρρηκτα Ανατολή και Δύση.

Μα αφού πρώτα μεταλαμπαδεύει τη ψυχή και το πνεύμα των προγόνων στη γλυκολαλιά της ελληνικής γλώσσας. Μιας γλώσσας που γίνεται καλωσόρισμα, νανούρισμα, τραγούδι, μια αγκαλιά για όλη την οικουμένη. Τότε καίγονται όλα μαζί παρελθόν και μέλλον στο καμίνι του ζωοδότη Ήλιου της Γνώσης, μιας γνώσης που απλώνεται απ άκρη σ άκρη του κόσμου, για να γίνει ο πυρήνας μιας ψυχής ζώσας. Της ελληνικής ψυχής που κυριεύει όσους την αγαπούν. Οι παραδόσεις τα ήθη τα έθιμα και η λαϊκή σοφία αιώνων είναι τα ειρηνικά όπλα αυτής της «κυριαρχίας». Της άλωσης του πολιτισμού.

Η Αρχαιοελληνική ιστορία καθώς και οι έννοιες που απορρέουν απ΄ όλο το κοινωνικοπολιτικό κλίμα εκείνων των περιόδων, σηματοδοτούν την μορφή και το υλικό με το οποίο οι δυτικές κοινωνίες ενσωμάτωσαν αυτές τις έννοιες, για να αναπαράγουν μετά τους δικούς τους «οργανικούς» δεσμούς. Είναι άλλωστε παντού φανερές οι επιρροές του ελληνικού στοιχείου, τόσο στα λεγόμενα ευρωπαϊκά κράτη, αλλά και στους λαούς των Βαλκανίων. Είναι επιρροές διαρθρωτικές μέσα στο δικό τους δηλαδή κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό ιστό, όπως (Αρχές της διακυβέρνησης ενός κράτους. Χρυσούς αιώνας του Περικλή κ.λπ.) Αλλά και βιωματικές επιρροές που υπέστησαν οι λαοί λόγω μακροχρόνιων πολέμων και μετανάστευσης.

Όμως παρότι και η ελληνική κοινωνία υπέστη και η ίδια επιδράσεις πάνω στις κοινωνικές της δομές- υπόδουλη Ελλάδα και επαναστατημένη Ελλάδα, αργότερα δε, επιδράσεις που δέχτηκε σαν απελευθερωμένη Ελλάδα από τις πολιτικές ισορροπίες που κυριαρχούσαν την περίοδο εκείνη με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές δυνάμεις - αυτό που βλέπουμε, είναι μια ελληνική κοινωνία που όχι μόνο δεν ενσωματώνεται με τους κατακτητές της παρά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αλλά αντιθέτως ,προσπαθεί να αμυνθεί, προσαρμόζοντας τα δικά της ελληνικά βιωματικά στοιχεία του ιδιωτικού της βίου αλλά και του δημόσιου όπου κι εάν μπορούσε, με αυτά του κατακτητή.

Την Ελληνική Παράδοση την αποτελούν όλες οι εκφάνσεις του πολιτισμού που περνούν μέσα από τους δρόμους της ζωής και της τέχνης. Είτε αυτό λέγεται δημοτικά τραγούδια, είτε λέγεται χειροτεχνήματα, είτε λέγεται Παρασκευή ψωμιού, όλα ήταν ενταγμένα μέσα στα κοινωνικά καθημερινά δρώμενα του ιδιωτικού αλλά και δημόσιου βίου.

Ο ευρηματικός χαρακτήρας με τον οποίο λειτουργούσαν οι Έλληνες σε όλες σχεδόν τις πλευρές του ιδιωτικού είτε και του δημόσιου βίου τους, είχαν πάντα ένα άξονα. Να μη χαθεί ο πυρήνας της σχέσης που είχαν με τα γλωσσικά και γνωστικά τους «εργαλεία» έτσι ώστε να μη χάνεται ο ελληνοκεντρικός τους χαρακτήρας αλλά αντίθετα να αναπαράγεται είτε ως μήνυμα και προπομπός για την μετέπειτα επαναστατημένη Ελλάδα είτε απλούστερα, για να βοηθήσει καλύτερα τη καθημερινή ανταποδοτική σχέση κατακτητή -κατακτημένου.

Αυτή η ανταποδοτική σχέση αλλά και το πείσμα να κρατηθούν ζωντανές όλες οι δομές που συνθέτουν το ελληνικό μεγαλείο είναι πλέον απόλυτα αντιληπτό στις μέρες μας. Γιατί είναι πολύ σημαντικό ένας λαός να έχει ταυτότητα. Και η ελληνική παράδοση τα ήθη και τα έθιμά μας είμαστε εμείς. Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να λειτουργήσει σαν τοίχος. ακίνητος. Χωρίς δράση.

Πρέπει σαν λαός να έχουμε μια διαρκή εκπαίδευση πραγμάτων και ιδεών. Το σύνολο της παιδείας μας να μη βασίζεται στη διαπραγμάτευση ενός ενδόξου παρελθόντος με τα όπλα επί των τιμών, αλλά τουναντίον οι προσπάθειές μας να επικεντρώνονται διαρκώς στο πώς αυτό που ήδη κατέχουμε ως θησαυρό κληρονομιάς, να μην αποβεί στείρο ή μοιραίο για μας και μουσειακό έκθεμα για τους υπόλοιπους. Πρέπει σαν λαός να απομακρυνθούμε γοργά από τα σύνορα του στείρου εθνικισμού που χρησιμοποιεί το παρελθόν σαν δεκανίκι για τη μη δράση του, αλλά και ο άλλος πόλος, η απαξίωση της πολιτιστικής μας ταυτότητας εμπεριέχει μια εξίσου επικίνδυνη κατάσταση.

Η ισορροπία βρίσκεται στο όραμα και τη διάρκεια. Είναι εντελώς αναγκαίο να καταλάβουμε ότι η αξία της ελληνικής παιδείας βρίσκεται στο να καλλιεργούμε στα παιδιά στον κόσμο μια ενεργητική πολιτική αντίληψη για τα πράγματα που λέγονται πολιτιστική μας κληρονομιά, Παράδοση ήθη και έθιμα. Για να μην κουβαλάει κανείς το ένδοξο παρελθόν του σαν βάρος στους ώμους επειδή το γράφουν τα βιβλία της ιστορίας αλλά επειδή μέσα από την ενεργή συμμετοχή του βιωματικά θα γίνεται και καλύτερος άνθρωπος και καλύτερος πολίτης.