Η άγνωστη ανθρώπινη κουκκίδα

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Είμαι βέβαιος, πως όλοι σας, όπως και εγώ, έχουμε δει από παιδιά ακόμη, δεκάδες φορές στα επετειακά αφιερώματα της τηλεόρασης για το 1940, εκείνα τα ασπρόμαυρα φιλμάκια από το μέτωπο. Τα έχουμε δει τόσες πολλές φορές, που τα πρόσωπα των στρατιωτών εκείνων, είναι πλέον αναγνωρίσιμα και οικεία, σαν παλιοί φίλοι που μεγαλώσαμε μαζί τους.

Είναι για παράδειγμα, ένας στρατιώτης με δίκοχο στο σταθμό Λαρίσης, που στρέφει το πρόσωπο προς τον φακό, με ένα τεράστιο χαμόγελο κάτω από το φίνο μουστακάκι του, σα να πηγαίνει σε πανηγύρι. Όμορφο λεβεντόπαιδο, με ένα τσιγάρο σφηνωμένο στα χείλη. Ποιος ξέρει, αν θα γύρισε στο σπίτι του, ή αν θα έμεινε για πάντα, πάνω στα βουνά.

Όμως, παραδόξως, η εικόνα που μου έχει αποτυπωθεί ανεξίτηλα στη μνήμη δεν έχει πρόσωπο, όπως οι άλλες. Και αυτή είναι η τραγικότητα της. Είναι απρόσωπη και μοναχική στην πορεία της. Μια άγνωστη ανθρώπινη κουκκίδα, ανάμεσα σε άλλες. Χωρίς μορφή συγκεκριμένη, χωρίς λεπτομέρειες, ένα περίγραμμα ανθρώπινης ύπαρξης, που φωνάζει «Αέρα»!

Είναι η σκούρα φιγούρα ενός άγνωστου στρατιώτη, που τρέχει εφ΄όπλου λόγχη σε ένα λευκό οροπέδιο, σα σε μια λίμνη από γάλα, στο μακρινό πλάνο ενός φίλμ-νουάρ της εποχής. Τρέχει, τρέχει ασταμάτητα και έπειτα ξαφνικά πέφτει μεσ΄το πένθιμο λευκό της σιωπής. Μια ακίνητη σκούρα κηλίδα πάνω στο φρέσκο χιόνι, καθώς οι άλλες κουκκίδες γύρω της συνεχίζουν να τρέχουν. Δύο κουκκίδες πλησιάζουν την πεσμένη, γονατίζουν δίπλα της και έπειτα την αφήνουν μόνη της και συνεχίζουν να τρέχουν. Αυτό το προσπέρασμα, περικλείει μέσα του όλη την επιβεβαίωση της τραγικότητας της στιγμής. Το άγγελμα του ένδοξου θανάτου. Πώς να τον έλεγαν και πόσο χρονών να ήταν; Ποιο να ήταν το επάγγελμα του και τι όνειρα να είχε; Από ποιο χωριό να καταγόταν, ο άγνωστος εκείνος στρατιώτης της λαϊκής μας ψυχής;

Ίσως να ήταν ο έφεδρος ανθυπολοχαγός του Ελύτη, ή ο δεκανέας Ιωάννου, η απλά ο στρατιώτης Κωνσταντινίδης. Μπορεί να τον έλεγαν Γιώργο, Σταύρο ή Βαγγέλη. Τι σημασία έχει; Σημασία έχει μόνο, το αν εμείς τιμούμε την άγνωστη θυσία του σε ένα κράτος, που έχει αφήσει για 70 χρόνια τώρα, αμάζευτα τα οστά του πάνω στα βουνά.