Ψευτοεκσυγχρονισμός και υποκουλτούρα

του συγγραφέα Βαγγέλη Ραπτόπουλου

Ο χρόνος είναι αυτός εντέλει, που επαληθεύει τις σκέψεις ενός συγγραφέα και καθιστά ένα κείμενο ακόμη πιο αληθινό, όταν διαβάζεται πολλά χρόνια έπειτα από την κατάσταση που περιγράφει. Το ίδιο συμβαίνει και με αυτό το κείμενο του συγγραφέα Βαγγέλη Ραπτόπουλου, που έπειτα από 13 χρόνια, γίνεται επίκαιρο, επαληθεύοντας την αξία του αναφορικά με την πολιτιστική και πνευματική παρακμή που βιώνουμε σήμερα ως κοινωνία.

-----------------------------------------------

«Γίνεται να είναι κανείς κατά της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες, ακόμα και κατά των ίδιων των ταυτοτήτων, και ταυτόχρονα κατά του Σημίτη; Φυσικά και γίνεται. Εμένα μου φαίνεται πολύ πιο παράδοξο να είναι κανείς υπέρ ενός άχρωμου πολιτικού που πειθήνια συμμορφώνεται με τις εντολές των Βρυξελλών.

Ενός πρωθυπουργού που οι εκσυγχρονιστικές του προσπάθειες αναλώνονται στην αντιπαράθεση με τη συντηρητική ηγεσία της Εκκλησίας. Τη στιγμή που ζωτικής σημασίας τομείς όπως η περίθαλψη, η παιδεία και η δημόσια διοίκηση της χώρας μας αποτελούν τον ορισμό του αναχρονισμού. Ανάλογα ερωτήματα φέρνουν στο μυαλό και οι πρόσφατες δηλώσεις του Μίκη Θεοδωράκη για την κυρίαρχη σήμερα αμερικανική υποκουλτούρα, η θεματολογία της οποίας περιορίζεται στη βία και στο σεξ.

Γίνεται η κουλτούρα και η υποκουλτούρα μιας εποχής να έχουν την ίδια θεματολογία; Φυσικά και γίνεται. Εφόσον πρόκειται για μια παρακμιακή εποχή όπως η δική μας, ή όπως αυτή των ελληνιστικών χρόνων ­ εάν ψάχνει κανείς για παραδείγματα. Ποια είναι τα κορυφαία έργα της μακρινής εκείνης εποχής; Το σεξ έχει ως θέμα της η Παλατινή Ανθολογία, το ίδιο και οι Εταιρικοί Διάλογοι (δηλαδή, οι διάλογοι ανάμεσα σε εταίρες) του Λουκιανού, ο οποίος υπήρξε ο... εφευρέτης της λέξης «πορνογραφία». Αλλά και στις μέρες μας, η βία πρωταγωνιστεί στις ταινίες του νεωτεριστή Ταραντίνο, το σεξ στο κύκνειο άσμα ενός αδιαμφισβήτητου δημιουργού όπως ο Κιούμπρικ, το «Μάτια ερμητικά κλειστά».

Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι ο άνθρωπος είναι πολιτικό ζώο. Εάν η πολιτική στον καιρό μας διέρχεται βαθιά κρίση και έχει καταντήσει απλός διαχειριστής των οικονομικών συμφερόντων, τι απομένει; Το ζώο, φυσικά, με τα βασικά του ένστικτα: τη βία και το σεξ. Τα οποία δεν μπορεί παρά να εκφράζει η σύγχρονη τέχνη, εάν θέλει να είναι πραγματικά σύγχρονη. Αυτός είναι και ο λόγος που τα τραγούδια με το ουμανιστικό περιεχόμενο, όπως εκείνα που δόξασαν τον Θεοδωράκη ως συνθέτη, είναι αδύνατον να γραφτούν πια ­ ή και εάν γραφτούν, είναι αδύνατον να συνεπάρουν τα πλήθη»

(δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ , 21-06-2000)