Αναβίωση Αποκριάτικων Παραδοσιακών Εθίμων

Καρναβάλι

Γράφει η

Σοφία Σαββίδου

Καρναβάλι, μέρες χαράς, ξενοιασιάς, φαντασίας, από την αρχή του Τριωδίου μέχρι την Καθαρή Δευτέρα. Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να εκφράσουμε όλα μας τα συναισθήματα και στις πιο λεπτές και αδιόρατες πτυχές τους…γιατί μαζί με τους μασκαράδες μπορούμε να ταξιδέψουμε σε τοπία φανταστικά και μέρη πρωτόγνωρα. Αφήνουμε το άγχος, τη ρουτίνα της ζωής, ντυνόμαστε με αποκριάτικα χρώματα, απελευθερώνουμε τις αισθήσεις μας και χορεύουμε σαν μια δυνατή πρόκληση που μας απαιτεί «πλούσιους», δημιουργικούς και γεμάτους ζωή. Αφήνουμε ελεύθερο τον αυθορμητισμό μας να μας οδηγήσει σε δρόμους ανοιχτούς και χαρούμενους.

Το Καρναβάλι, με γνώμονα πάντα την ανεκτίμητη, πλούσια εθνική μας Κληρονομιά και τη σπάνια λαϊκή μας Παράδοση, αναβιώνει αποκριάτικα παραδοσιακά έθιμα του τόπου μας. Ο σεβασμός  στην πολιτιστική μας ταυτότητα, μας επιβάλλει να ξεφύγουμε για μια ακόμη φορά από τα εμπορευματοποιημένα πρότυπα και στερεότυπα ψυχαγωγίας και συμπεριφοράς. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να επαναπροσδιορίσουμε τις πολιτιστικές αξίες, και να  έρθουμε πιο κοντά σε αυτά που αγαπάμε: Την πόλη μας, τους συνδημότες μας, τον άνθρωπο.

Υπάρχουν πολλά έθιμα που αναβιώνονται κάθε χρόνο. Ένα από αυτά είναι ο Γάμος (Βλάχικος, Τσιγγάνικος, Ποντιακός). Ένα  ευχάριστο γεγονός που ο καθένας το αναβιώνει με το δικό του τρόπο. Εκεί, στον αλησμόνητο Πόντο, ο Γάμος ακολουθούσε μια ολόκληρη διαδικασία και διαρκούσε 3 μέρες. Εκείνο όμως που αναβιώνεται συχνά είναι το ΝΥΦΟΠΑΡΜΑ, δηλαδή τη στιγμή που ο γαμπρός πηγαίνει στο σπίτι της νύφης για να την πάρει και να πάνε στην εκκλησία.

«Νυφόπαρμα»

Η γαμήλια πομπή σχηματίζεται από το σπίτι του γαμπρού, απ΄ όπου ξεκινούν για την παραλαβή της νύφης. Ξεκινά μια ομάδα οπλισμένων από 15-20 παλικάρια, μ΄ενα αρχηγό που βάδιζε σε αρκετή απόσταση από την πομπή. Κατά διαστήματα, τα παλικάρια πυροβολούσαν ομαδικά με εντολή του αρχηγού, για να τονίσουν τη μεγαλοπρέπεια και τον πανηγυρικό χαρακτήρα της τελετής. Τους οπλισμένους ακολουθούσαν οι γέροι και ο γαμπρός πάνω σε κόκκινο ή άσπρο άλογο, έχοντας ως οδηγό του τον κουμπάρο.

Ο γαμπρός περιστοιχίζεται από συγγενείς και φίλους και από τις παρανυφάδες, οι οποίες ήταν νιόπαντρες και φορούσαν τη νυφική τους στολή και τέλος ακολουθούσε η υπόλοιπη πομπή. Κατά τη διαδρομή οι συγγενείς χορεύουν με τον ήχο της λύρας και του νταουλιού και η πομπή σταματούσε σε διάφορα σημεία, όπως σε σταυροδρόμια, σε ρεματιές, σε γεφύρια, και ο γαμπρός έβγαζε από το ζωνάρι του το τριγώνι και το πετούσε σαν ξόρκι για την εξουδετέρωση των κακών πνευμάτων.

Φτάνοντας στο σπίτι της νύφης, κάποιοι εμποδίζουν την είσοδο του γαμπρού για να υπογραμμίσουν, πως του δίνουν κάποιο πολύτιμο στοιχείο ζωής (τη νύφη) και επομένως πρέπει να σκεφθεί τις ευθύνες του και έτσι ο γαμπρός πρέπει να προσφέρει κάτι σαν αντίτιμο για να μπεί στο σπίτι της νύφης.

Η νύφη κάτω απο τον ήχο της «κεμετζέ» (ποντιακή λύρα) ετοιμάζεται, και ο γαμπρός ύστερα από  πολλά εμπόδια, κατορθώνει να πάρει τη νύφη και να πάνε στην εκκλησιά. Σε όλη τη διαδρομή οι συγγενείς  και οι φίλοι χορεύουν μπροστά απο το γαμπρό και τη νύφη.