 |
Ο
Φαρμακοποιός Δικόπουλος
του
Νικολάου Καντούνη
|
Κατά τις
πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, με την απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό και
τη δημιουργία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, σε μια εποχή αναζήτησης
εθνικής ταυτότητας και πολιτικής αναδιοργάνωσης, η ελληνική προσωπογραφία, με
μια μακραίωνη παράδοση που βρήκε γόνιμο έδαφος ήδη από τον 17ο αιώνα στους
δυτικότροπους κόλπους της Επτανησιακής Σχολής (Καντούνης, Κουτουζής, Ιατράς,
Άβλιχος κα.), ανθεί για άλλη μια φορά με τις ευλογίες του νέου βασιλιά Όθωνα
υπό την επίδραση πλέον και της σχολής του Μονάχου.
Η
προσωπογραφία του 19ου αιώνα στη νέα Ελλάδα, κατά βάση αστική, σκιαγραφεί με
μοναδικό τρόπο το αποτύπωμα μια κρίσιμης εποχής διαμόρφωσης κοινωνικών
προτύπων.
Η παλαιά
καθεστηκυία τάξη των αρχόντων, στην Πελοπόννησο, τη κεντρική Ελλάδα και τα
νησιά, που αντλούσε τη δύναμη της από τα πατρογονικά φεουδαρχικά προνόμια του
παρελθόντος έρχεται σε σύγκρουση όχι μόνο με τους οπλαρχηγούς (που πολλοί εξ
αυτών προέρχονταν και από τους προεστούς) αλλά και με τους νέους πολιτικούς,
αξιωματούχους της αυλής, ευκατάστατους εμπόρους και αστούς που διεκδικούν μια
θέση στην κοινωνική πυραμίδα ενός κράτους εν τη γενέσει του.
 |
| Αριστείδης Οικονόμος, Κυρία |
 |
Γύζης
Νικόλαος - Μικρό Κορίτσι, Little Girl II
|
 |
Βρυζάκης
Θεόδωρος-Αναγνωστόπουλος
|
Έλληνες
ζωγράφοι με σπουδές στην νεοϊδρυθείσα (1836) Ακαδημία Τεχνών (σημερινή ΑΣΚΤ)
και στο Μόναχο, όπως ο Διονύσιος Τσόκος (1862-1920) δεν έχουν να ζηλέψουν το
παραμικρό σε τεχνικές, σε ταλέντο και σε αποτέλεσμα από έργα κεντροευρωπαίων
συναδέλφων τους.
Επίδης
διαπρέπουν: ο Ανδρέας Κριεζής (1813-π.1877), ο Γεώργιος Μαργαρίτης (1814-1884),
ο Αριστείδης Οικονόμου (1821/23-1887), ο Ιωάννης Οικονόμου (1860-1931), ο
Φίλιππος Νικολαΐδης (19ος αι.), ο Νικόλαος Κουνελάκης (1829-1869), ο Νικόλαος
Ζαχαρίου (δεύτερο μισό 19ου αι.), ο Σπυρίδων Προσαλέντης (1830-1895) κα., με τον
λαμπερό χρωστήρα τους μας άφησαν ένα ανεκτίμητο κοινωνικό πανόραμα της Ελλάδας
του 19ου αιώνα.
 |
Ράλλης
Θεόδωρος-Νέα στο παράθυρο
|
 |
Πορτραίτο
Ζωής Καμπάνη,
Ν. Κουνελάκης (19ος αι.)
|
 |
Οικογενειακά
πορτραίτα αποδ. Φ. Νικολαΐδη (19ος αι.),
συλλογή
οικ. Κεφαλά.
|
 |
Οικογενειακά
πορτραίτα αποδ. Φ. Νικολαΐδη (19ος αι.),
συλλογή
οικ. Κεφαλά.
|
Ελλαδίτες
προεστοί, νησιώτες καραβοκύρηδες, οπλαρχηγοί, επιστήμονες και έμποροι ενδύονται
όλοι τον αστικό μανδύα της ευμάρειας και του καθωσπρεπισμού, που η δυτική
βικτοριανή ηθική επιβάλλει σε ολόκληρο το δυτικό κόσμο.
 |
Πορτραίτο
του Ασημάκη Φωτήλα,
Ι.
Οικονόμου
|
 |
Υδραία
Αρχόντισσα (1847) Α. Κριεζής
|
 |
Ψαριανός
Καπετάνιος (1850-53)
|
Ακριβά
ενδύματα και παραδοσιακές φορεσιές, βαρύτιμα κοσμήματα και παράσημα, κομμώσεις
του συρμού και καπέλα, επαγγελματικά διακριτικά, και μια εμμονή στην απόδοση
των λεπτομερειών, τίθενται όλα στην υπηρεσία του είδους μέσα σε μία συγκινητική
βεντάλια που καθώς ξεδιπλώνεται σήμερα ,αποκαλύπτει μια Ελλάδα που αγαπήσαμε
όπως μυθοποιήθηκε πια στις καρδιές μας. Το αποτέλεσμα δεν είναι πάντοτε
αρμονικό, ιδίως στις αρχές του 19ου αι. όπου η ρεαλιστική αμηχανία στην απόδοση
εναλλάσσεται με τον εξωραϊσμό του απεικονιζόμενου. Οι δυτικές επιρροές, τόσο
εμφανείς στα πορτραίτα αυτά, παρέχουν εντούτοις μονάχα τις κατευθυντήριες
γραμμές πάνω στις οποίες κινείται η ελληνική προσωπογραφία που δημιουργεί εν
τέλει ένα δικό της ξεχωριστό ύφος. Η νέα Ελλάδα προσπαθεί να αποποιηθεί
οτιδήποτε ανατολικό από το πρόσφατο οθωμανικό της παρελθόν, να διατηρήσει την
“ελληνικότητά” της δια μέσου της παράδοσης και να υιοθετήσει τον εξευγενισμό
τρόπο ζωής της δυτικής Ευρώπης.
 |
Πορτραίτο
κυρίας (1851), Δ. Τσόκος
|
 |
Πορτραίτο
Αθανάσιου Λυδωρίκη (1851),
Δ. Τσόκος
|
Ταλαιπωρημένοι
μα υπερήφανοι γαιοκτήμονες και καπεταναίοι με αργασμένα χέρια, κακογερασμένες
υδραίες αρχόντισσες με γιορντάνια και μαντίλες, ήρωες με φέσι και φουστανέλα
φιγουράρουν δίπλα σε κομψευόμενους αστούς δανδήδες και κυρίες της υψηλής
κοινωνίας, ντυμένες σύμφωνα με τη μόδα των Παρισίων στους τοίχους της Εθνικής
μας Πινακοθήκης και στα σπίτια των αστών.
Πηγές:
«Ελληνική
Ζωγραφική 18ος & 19ος αι.», εκδόσεις ΑΔΑΜ., άρθρο του Αλέξανδρου Κεφάλα,
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου